Üç çağ sistemi
Üç çağ sistemi, insanlık tarih öncesinin Taş Çağı, Tunç Çağı ve Demir Çağı olmak üzere üç ana zaman dilimine ayrılmasıdır. Tarih, arkeoloji ve biyolojik antropolojide geç tarih öncesi ve erken tarihe ait eserlerin ve olayların ana başlıklar altında bir kronolojiye göre sıralanabileceği usuldür.[1][2] Bu kategorizasyon Christian Jürgensen Thomsen tarafından 1816'da ziyarete açtığı arkeolojik serginin koleksiyonunu kronolojik olarak sınıflandırmasıyla ilk kez kullanılmıştır. Thomsen sergilediği eserleri taştan, tunçtan ve demirden yapılmış eserler olarak üç ana başlık altında sınıflamıştı. 1865'te John Lubbock'un Taş Çağı'nı Eski Taş Çağı ve Cilalı Taş Çağı alt devirlerine ayırmasıyla daha fazla alt bölüm ortaya çıkmaya başladı.[3]
Bu sistem etnoloji üzerine çalışan çalışan İngiliz araştırmacılar tarafından benimsenerek Britanya'da ortaya çıkarılan kafatası tiplerine dayalı ırk dizileri oluşturmak için kullanıldı. Günümüzde bilimsel bir değeri bulunmayan kraniyolojik etnoloji araştırmalarıyla ilk kez akademide kullanılmaya başlanan üç çağ sistemi Taş Çağı, Tunç Çağı ve Demir Çağı adları altında genel kabul görmüş olup günümüzde de özellikle Avrupa, Akdeniz dünyası ve Yakın Doğu için tarih öncesi kronolojinin temelini oluşturmaktadır.[4][5][6] Buna karşın Sahra Altı Afrika, Asya'nın büyük bir kısmı, Amerika kıtaları ve diğer bazı bölgelerdeki kronolojik dizilimi oluşturmada faydası çok kısıtlı olup bu bölgelere ilişkin çağdaş arkeolojik veya antropolojik tartışmalarda da kullanılmaz.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kipfer, Barbara Ann (30 Nisan 2000). Encyclopedic Dictionary of Archaeology (İngilizce). New York: Springer Science & Business Media (2000 tarihinde yayınlandı). s. 564. ISBN 9780306461583. Erişim tarihi: 29 Ocak 2021.
Three-Age system: The division of human prehistory into three successive stages - Stone Age, Bronze Age, and Iron Age - based on the main type of material used in tools of the period. [...] The Ages are only developmental stages, and some areas skipped one or more of the stages. At first entirely hypothetical, these divisions were later confirmed by archaeological observations.
- ^ Darvill, Timothy (19 Ağustos 2021), "Three Age System", The Concise Oxford Dictionary of Archaeology (İngilizce), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780191842788.001.0001, ISBN 978-0-19-184278-8, 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Mart 2022
- ^ "John Lubbock's "Pre-Historic Times" is Published (1865)" (İngilizce). History of Information. 12 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2016.
- ^ Morse, Michael A. (1999). "Craniology and the Adoption of the Three-Age System in Britain". Proceedings of the Prehistoric Society (İngilizce). Cilt 65. Cambridge Press. ss. 1-16. doi:10.1017/S0079497X00001924. 9 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2016.
- ^ Julian Richards (24 Ocak 2005). "BBC – History – Notepads to Laptops: Archaeology Grows Up". BBC (İngilizce). 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2016.
- ^ "Three-age System – Oxford Index" (İngilizce). Oxford Index. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2016.
- ^ "About the three Age System of Prehistory Archaeology" (İngilizce). Act for Libraries. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2016.