Çayırdüzü, Çamlıhemşin
| Çayırdüzü | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin konumu | |
  Çayırdüzü Çayırdüzü'nün Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Çamlıhemşin |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 797 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 748 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53780 |
Çayırdüzü, Rize ilinin Çamlıhemşin ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Çayırdüzü köyünün eski adı Ğvanti'dir.[4] Bazı kaynaklarda Ğvandi (ღვანდი) olarak da geçen Ğvanti (ღვანტი), Türkçeye "Ğvant" şeklinde girmiştir. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Ğvant (غوانت) olarak geçer.[5][6][7]
Ğvanti köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[8] 1876 tarihli Trabzon Vilayeti salnamesindeki Osmanlıca yazılışı "Guvant" şeklinde okunmuş olan Ğvanti, Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. Nüfusu 33 hanede yaşayan 110 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusundan ibaret olması ihtimali vardır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 112 koyun, 119 keçi, 48 inek ve 5 öküz kaydedilmiştir.[9]
Kültür tarihçisi Nikolay Marr, 1910 yılında Lazistan bölgesine yaptığı araştırma gezisinde köyün adını "Ğuanti" (ღუანთი) şeklinde yazmıştır. Marr, Atina kazasında 69 köy bulunduğunu, bunlardan 64'ünde Lazca konuşulduğunu belirtmiştir. Ğvanti de Lazcanın konuşulduğu köylerden biriydi ve Fırtına Deresi'nin sağ tarafında, iç kesimde yer alıyordu. Marr, Ali Reis adlı bir kişiye dayanarak Ğvanti'den daha yukarıda Laz köyü bulunmadığını, sadece Vice köyünün olduğunu ve bu köyde de Hemşinlilerin yaşadığını yazmıştır.[10] Ğvanti köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçmiştir. Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesindeki araştırma gezisinde köyün adını Ğvanti (ღვანტი) şeklinde yazmıştır. Kipşidze'nin verdiği bilgiye göre bu sırada Ğvanti köyünde 88 hanede 443 kişi yaşıyordu.[11]
Ğvanti köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Atina kazasının Ardeşen nahiyesinin köylerinden biriydi.[7] 1935 genel nüfus sayımında "Guvant" adıyla, Rize ve Artvin vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayeti içinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 469 kişiden oluşuyordu. Bu sırada Atina kazasının adı Pazar olarak değişmişti.[12] Ğvanti veya Guvant Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Çayırdüzü olarak değiştirilmiştir.[13] 1965 genel nüfus sayımında Çayırdüzü köyünün nüfusu 862 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde 151 kişi okuma yazma biliyordu. Bu tarihte köy Çamlıhemşin ilçesinin merkez bucağına bağlıydı.[14] Şubat 2022 tarihinde yapılan halk oylamasıya eski Ğvanti köyü, Çayırdüzü, Didi ve Derecik şeklinde üç köye ayrılmıştır.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy; Rize il merkezine 62 km, Çamlıhemşin ilçe merkezine 9 km uzaklıktadır.[15]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 748[2] |
| 2019 | 774[2] |
| 2018 | 936[2] |
| 2017 | 566[2] |
| 2016 | 591[2] |
| 2015 | 633[2] |
| 2014 | 693[2] |
| 2013 | 733[2] |
| 2012 | 693[2] |
| 2011 | 720[2] |
| 2010 | 819[2] |
| 2009 | 877[2] |
| 2008 | 923[2] |
| 2007 | 947[2] |
| 2000 | 1.001[15] |
| 1990 | 996[15] |
| 1985 | 1.039[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Cayirduzu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Çamlıhemşin Çayırdüzü Köy Nüfusu". Nufusune.com. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti / Lazeti (ჭანეთი / ლაზეთი) 2 cilt, I. Cilt, Batum, 1977, s. 94". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2024.
- ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 151, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 372, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 620.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 373, ISBN 9789157871117.
- ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 73, ISBN 9786055753634.
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 157". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2024.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 149.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 661.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 524.
- ^ a b c d "Çayırdüzü Köyü". YerelNet.org.tr. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çayırdüzü Köyü monografisi (Rize – Çamlıhemşin)
- Çayırdüzü, Çamlıhemşin için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft