Çad Değişim ve Uyum Cephesi
| Çad Değişim ve Uyum Cephesi | |
|---|---|
Front pour l'alternance et la concorde au Tchad | |
| Kuruluş | 2016 |
| Lider(ler) | Mahamat Mahdi Ali |
| Merkez(ler) | Fizan |
| Etkin bölgeler | Çad Libya |
| Müttefikler |
|
| Rakip(ler) |
|
| Çatışma(lar) | Kuzey Çad'da isyan İkinci Libya İç Savaşı |
.svg){kind=small}
Çad Değişim ve Uyum Cephesi (Fransızca: Front pour l’alternance et la concorde au Tchad) veya yaygın kısa kullanımıyla FACT, Mart 2016'da Çad'ın kuzeyindeki Tanua'da Mahamat Mahdi Ali tarafından Çad hükümetini devirmek amacıyla oluşturulan siyasi ve askeri bir organizasyondur.[1][2] Demokrasi ve Kalkınma için Güçler Birliği'nden ayrılmış bir gruptur. 2021 yılında FACT lideri Ali, Çad Başkanı Idriss Déby'ye yönelik askeri operasyonlara hazırlandıklarını açıkladı. Grup, Déby'nin Nisan 2021'de cephe hattındaki birliklere komuta ederken öldürüldüğü olayların sorumlusu olarak görülmektedir.
Askeri eylemler
[değiştir | kaynağı değiştir]İkinci Libya İç Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Haziran 2016'da, Cumhuriyetin Kurtuluşu için Askeri Komuta Konseyi (CCMSR) isimli bir grup FACT'tan ayrıldı.[3]
Aralık 2016'da Libya Ulusal Ordusu (LNA) güçleri, FACT güçlerini Jufra Bölgesinde iki kez bombaladı ve bir ölümle sonuçlandı. Daha sonra LNA, Libya ve Çad arasındaki sınırdaki FACT güçlerini bombaladı. FACT bir kişinin öldüğünü ve ikisinin yaralandığını iddia etti.[4] Birkaç ay sonra Haziran 2017'de, Üçüncü Kuvvet, FACT ile ittifak halinde olan bir milis grubu, Jufra Bölgesini LNA'ya devretti. FACT'in, LNA ile zımni bir saldırmazlık paktı altında orada kalmasına izin verildi. Fransız gazeteci Jerome Tubiana, LNA'nın Rus birlikleriyle yaptığı işbirliği nedeniyle, FACT'ın bu dönemde Rus askeri müteahhit Wagner Group tarafından eğitildiğini iddia etti.[5] LNA, FACT'in güçlerini birleştirmesini sağlamaya çalıştı, ancak FACT tarafsız kalmak istedi; Tarafsız kalmaları, yolları haydutlara ve teröristlere karşı koruma yeteneklerine zarar verdi.[6]
2017'den ekim 2018'e, FACT ve IŞİD güçleri arasında çatışmalar yaşandı. Bu çatışmalar, en az üç FACT militanının ve iki cihatçının ölümüyle sonuçlandı.[6] Bir noktada FACT, LNA ile saldırmazlık anlaşması imzaladı.[7]
Kuzey Çad'da isyan
[değiştir | kaynağı değiştir]Çad cumhurbaşkanlığı seçimi günü olan 11 Nisan 2021 akşamı, FACT sandıkların kapanması sırasında Çad'ın kuzeyindeki bir Çad sınır karakoluna saldırdı.[8] Karşılığında hükümet güçleri tarafından saldırıya uğradılar.
17 Nisan 2021'de İngiliz hükümeti, FACT'tan iki silahlı konvoyun başkent N'Djamena'ya doğru ilerlediğini söyledi. Çad ordusu Kanem ilindeki bir FACT konvoyunu imha ettiklerini iddia ederken, bir diğeri Mao kasabasına yaklaşırken görüldü.[8]
20 Nisan 2021'de, Başkan Idriss Déby, 6. dönem için yeniden Başkan seçildikten bir hafta sonra, çatışmanın ön saflarında FACT silahlı saldırısı sonucu ölümcül şekilde yaralandı. Bir isyancı sözcüsü, Déby'nin, yaralarına yenik düştüğü başkent N'Djamena'ya götürülmeden önce Nokou kasabası yakınlarındaki Mele köyünde yaralandığını iddia etti.[9] Merhum Cumhurbaşkanının oğlu General Mahamat Déby Itno , askeri cuntanın başı olarak geçici Cumhurbaşkanı ilan edildi.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Front for Alternation and Concord in Chad (FACT) - Chad | Terrorist Groups | TRAC". www.trackingterrorism.org (İngilizce). 1 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2018.
- ^ "Regional interference is threatening Libya's future as one state". www.aljazeera.com. 7 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2018.
- ^ "Libyan strongman bombed Chad rebels, his forces say". Arab News (İngilizce). 29 Mart 2018. 21 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2018.
- ^ "تنظيم «فاكت» التشادي يزعم أنه تعرض لقصف من الجيش الليبي". Alwasat News (Arapça). 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
- ^ "Who are Chad's FACT rebels and what are their goals?". www.aljazeera.com (İngilizce). 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021.
- ^ a b "Lost in Trans nation" (PDF). Small Arms Survey: 54-55. 22 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ "Who are the rebels that killed Chadian president Deby?". Who are the rebels that killed Chadian president Deby? (İngilizce). 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2021.
- ^ a b "U.S. embassy to withdraw staff as Chad rebels advance". Reuters. 18 Nisan 2021. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021.
- ^ Ramadane (21 Nisan 2021). "Chad in turmoil after Deby death as rebels, opposition challenge military". Reuters (İngilizce). 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2021.
- ^ "Chad President Idriss Deby dies visiting front-line troops: Army". Al Jazeera (İngilizce). 20 Nisan 2021. 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- http://www.smallarmssurveysudan.org/fileadmin/docs/working-papers/SAS-CAR-WP43-Chad-Sudan-Libya.pdf 23 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.