X ışını pulsarı
X-ışını atarcaları (gelişerek birleşen atarcalar), birbirinden çok farklı dönme periyoduna sahip olabilen X-ışını kaynaklarıdır. Yörüngesel atarcaların periyotları milisaniyeler mertebesindedir ve açısal momentumları zaman içinde yavaş yavaş azaldığı için dönme hızları düşmektedir. Ancak x-ışını atarcalarının büyük çoğunluğunun dönme hızı artmakta, bazılarının dönme hızı çok az değişikliğe uğramakta, bazılarıysa kararsız bir şekilde hızlanıp yavaşlamaktadır.
Atarcalar arasındaki bu fark yapılarından kaynaklanmaktadır. Yörüngesel atarcaların %99'u manyetik kutuplarından uzaya ışık hızına yakın hızlarda parçacık saçıp çevrelerindeki bulutsuları bu şekilde aydınlatan yalnız gök cisimleridir. Buna karşılık x-ışını atarcaları eşlerden birinin kendini oluşturan maddeyi bir diğerine akıttığı çiftli yıldız sistemlerinde ortaya çıkmaktadır. Madde, genişleyerek büyüyen eşten küçük eşe akarak nötron yıldızının kendini yenilemesine neden olmaktadır. Gözlemlenen x-ışınlarına, büyük eşten küçük nötron yıldızına geçen gazların neden olduğu düşünülmektedir. Devir hızında meydana gelen yükselip alçalmalar ise madde akışına bağlı olarak açısal momentumda meydana gelen değişikliklerden kaynaklanmaktadır.
Uzay ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |