Vikipedi:Denetçiler

Denetçi konumu

Denetçi arayüzü, denetçi izni olan kullanıcılar için özel bir arayüzdür. Bir Viki'de denetçi konumunda olan bir kullanıcı, aynı Viki'de (tüm Vikilerde değil), bir kullanıcının bir başka kullanıcının kuklası olup olmadığını denetleyebilir. Bu yetkiyi kullanan kullanıcılar şunları yapabilir:

• Bir kullanıcının hangi IP numaraları üzerinden bir vikide değişiklik yaptığının belirlenmesi.
• Özgün bir IP'nin, oturum açtığında bile, bir viki üzerinde yaptığı değişikliklerin belirlenmesi.
• Denetlenen kullanıcının MediaWiki arayüzü üzerinden başka kullanıcılara gönderdiği e-postaların kısmi olarak denetlenmesi. Posta içeriği ve hedef kullanıcı adı gizlenir, rastgele belirlenen bir kod ile anonimleştirilir. Gönderen kullanıcının adı ve gönderilme tarihi/saati denetçi tarafından görüntülenebilir.

Bu bilgiler sadece bir süreliğine (şu an için 90 gün) saklandığı için, daha önce yapılmış değişiklikler denetçi üzerinden gösterilmeyecektir. Kimin bu araç ile hangi sorguları yaptığının bir kaydı tutulur. Bu kaydı, denetçi izni olan diğer kullanıcılar görebilir:

• 17 Kasım 2024 00.51; KullanıcıX, Türkçe Vikipedi'de Örnek adlı kullanıcının IP adresini denetledi. (denetleme yapmak için geçerli bir sebep burada olur)
• 17 Kasım 2024 00.51; KullanıcıX, Türkçe Vikipedi'de 127.0.0.1'in yaptığı değişiklikleri denetledi.

Wikimedia gizlilik ilkesi

Wikimedia projelerinde, gizlilik ilkelerinin göz önünde tutulması çok önemlidir. Birisi davranışları ile açık şekilde ilkeleri bozmadığı sürece (örn., büyük çapta bir bot vandalizmi ya da spamlar); IP numarasını, yerini veya kimliğini belirlemeye yeterli diğer bilgilerini açığa çıkarmak da benzer şekilde ilke ihlalidir.

Denetçilik, en gizli kullanıcı bilgilerimize uygulanacak düzeyde bir gizlilik seviyesi gerektirir.

Gizlilik ilkesinin konu ile ilgili bölümü şöyledir:

Kayıt bilgilerinin açıklanması hakkında kurallar:

Wikimedia'nın kuralları gereği, sunucularda toplanan ve kullanıcıların kimliğinin tanınmasına yol açabilecek bilgiler, bu bilgilere erişimi olan kişiler tarafından ancak aşağıdaki kişi veya kurumlara açıklanabilir:

1. Aynı bilgilere erişim yetkisi olan diğer kullanıcılara
2. IP bloklarına yönelik işlemlerde destek olmaları için hizmet sağlayıcılarına ya da kötü niyetli kullanıcılar hakkındaki şikâyetler için İnternet Servis Sağlayıcılarına
3. Bir kişinin hayati veya bedensel bir tehlike altında olduğuna yönelik güvenilir bulgular ve ivediliğin söz konusu olduğu durumlarda kolluk kuvvetlerine
4. Söz konusu nitelikteki bilgilerinin paylaşılmasına izin veren kullanıcıların durumunda izin alan taraflara
5. Bir kukla hesabın ya da diğer bir kötü niyetle kullanılmış hesabın engellenmesinin gerekli ve/veya dolaylı sonucu olduğunda genele

Wikimedia'nın ilkesi, yukarıdaki hallerin dışında, bu bilgilerin hiçbir şekilde açıklanmasına ve dağıtılmasına izin vermez.

Bilginin yayımlanması

Kullanıcı bir suistimalde bulunuyorsa bile, eğer mümkünse kişisel bilgilerini açığa vurmamak en iyisidir.

• Genel olarak, IP'leri açıklamayınız. Sadece "aynı ağ/aynı ağ değil" gibi bilgiler veriniz. Eğer ayrıntılı bilgi sağlıyorsanız, bunu açıkladığınız kişinin güvenilir birisi olduğuna ve bilgiyi açıklamayacağından emin olunuz.
• Eğer kullanıcı belli bir yerden olduğunu belirtmişse ve IP bunu doğruluyorsa, ihtiyaç duyulduğunda bunu doğrulamak kişisel bilgi açıklamak sayılmaz.
• Ülkeyi açıklamak, genel olarak, kişinin kimliğini tanımlayıcı değildir (örn., "Kullanıcı:Dırdırcı İngiltere'den, Kullanıcı:Kukla ise Kanada'dandır.").
• Eğer şüpheniz varsa, ayrıntı vermeyiniz.

Aracın kullanımı

Bu araç vandalizme veya kural dışı oylama gibi konularda kuklaların suistimaline karşı kullanılma amacı güder. Sadece Wikimedia projelerine verilecek zararları önlemek için kullanılmalıdır.

Araç, politik kontrol amacıyla veya kullanıcılar üzerinde baskı kurmak veya anlaşamadığınız bir kullanıcıyı tehdit etmek için kullanılmamalıdır. Kullanıcıyı izlemek için geçerli bir sebep olmalıdır. Anlaşmazlıklar tek başına geçerli bir sebep değildir.

Bir kullanıcının IP numarasının kontrolü, kendi isteği üzerine suçsuzluğunu kanıtlamak amacıyla da yapılabilir.

Bir hatırlatma yapmak gerekirse, kuklalar genel bir kural olarak yasak değildir; kullanıcılar Vikipedi'de değişik kullanıcı isimleri altında yazabilirler. Yasak olan -özellikle oy verme konusunda- kuklaların suistimalidir.

İzlenen kullanıcıyı bundan haberdar etmek mecburi değildir, ancak denetçi, uygun gördüğü takdirde bunu kullanıcıya söyleyebilir. Benzer şekilde, topluluğu haberdar etmek de mecburi değildir, ancak kişisel bilgiler yayımlanmadığı sürece yapılabilir.

Erişim

Sadece birkaç kullanıcı ve kâhyanın ve bunların yanında hakemlerin denetçi konumuna sahip olmasına izin verilir. Kullanıcılar denetçi konumuna sadece lokal olarak sahip olabilirler.

Hakem komitesi olan (Wikimedia onaylı) vikilerde, sadece hakemler tarafından onaylanmış kullanıcılar denetçi statüsüne sahip olabilir. Karşılıklı olarak birbirlerinin faaliyetlerini denetleme açısından, sayıları en az iki olmalıdır. Kabul edildikten sonra adayınızı Wikimedia'daki yetki talebi sayfasında listeleyiniz.

Hakem komitesi olmayan vikilerde, iki seçenek mümkündür:

• Topluluk, yapılan işlerin karşılıklı kontrol edilebilmesi için her biri oybirliği ile seçilmiş olmak üzere en az iki denetçiyi onaylamalıdır. Denetleme için yapılan kullanıcı talepleri yerel topluluk içinde olmalı ve talep ilan edilmelidir (köy çeşmesi, duyuru panosu ve ilgili yerlerde). Aday olan kullanıcı, gizlilik ilkesini bilmelidir. Oylamada yerel topluluk tarafından en az 25-30 kullanıcının onay oyu ve %70-%80 oranında destek olmalı, daha sonra kullanıcı topluluğun kararının olduğu sayfaya link vererek kendisini yetki talebi sayfası altına listelemelidir.

• Eğer oyların sayısı viki üzerinde iki denetçi için yetersiz kalıyorsa, bu viki üzerinde denetçiye gerek olmayacaktır. Kullanıcılar, kukla kontrolü için kâhyalara başvuracaklardır. Bu tip durumlarda, denetçi bilgi talebi sayfasına basitçe bu kullanıcıların listesini ve neden kontrol istediklerini açıklayarak (linklerle), taleplerini yapacaklardır. Bu durumda da topluluk oybirliğine ihtiyaç vardır. Kâhya, size bu iki kullanıcının durumu ile ilgili aynı IP, proxy, ağ, ülkeden veya tamamen birbiri ile alakasız şeklinde cevap verecektir. (Bakınız; Kullanıcı için Kâhya kesin olarak ne (ne kadar) söylemelidir.)

Yetkilerin geri alınması

Denetçi yetkilerine sahip herhangi bir kullanıcı bir seneden daha fazla aktif olmazsa denetçi yetkilerinin geri alındığını görecektir.

Bu aracın kötü niyetle kullanılması durumunda, denetçi ayrıcalığına sahip kullanıcının bu yetkileri kaldırılacaktır. Bu durum özellikle, ciddi bir durum olmadan (bağlantılar ve kötü davranış kanıtları gibi) kullanıcılar üzerinde rutin olarak kontroller yapılması halinde oluşur.

Denetçi yetkilerinin kötü niyetle kullanılma durumu önce yerel Viki'de tartışılmalıdır. Hakem heyeti olan Vikilerde, hakem heyeti bu yetkilerin geri alınıp alınamayacağına karar verebilir. Hakem heyeti olmayan Vikilerde ise, yetkilerin geri alınması için oylama yapılabilir. Bu yetkilerini kâhyalar kaldırabilir. Kâhyalar tek başlarına yetkilerin geri alınması için karar veremezler, fakat kötüye kullanım ile ilgili gerekli kayıtların bulunmasına yardım edebilirler. Gerektiği durumlarda, özellikle gizlilik ilkesinin ihlâl edildiği düşünülürse, yetkilerin geri alınması için Wikimedia Vakfı yönetim kuruluna sorulabilir.

Eğer bir Vikide sadece bir denetçi kalırsa, topluluk yeni bir denetçi seçmelidir. Denetçi sayısı en az "iki" olmalıdır.

Denetçi yetkilerine sahip kullanıcılar

Kullanıcı adı ve işlemler Başlangıç IRC Etkinlik Bürokrat Gözetmen Hizmetli Elmacenderesi (Mesaj • Katkılar • İstatistikler) 2008-04-077 Nisan 2008Elmacenderesi Elmacenderesi 2 Yarı etkin Elmacenderesi 1 2Elmacenderesi 1 2Elmacenderesi 1 2Elmacenderesi Uncitoyen (Mesaj • Katkılar • İstatistikler) 2020-03-3131 Mart 2020Uncitoyen Uncitoyen 1 Etkin Uncitoyen 21Uncitoyen 21Uncitoyen 1 1Uncitoyen Vincent Vega (Mesaj • Katkılar • İstatistikler) 2022-07-088 Temmuz 2022Vincent Vega VincentWiki 2 Yarı etkin Vincent Vega 22Vincent Vega 22Vincent Vega 1 2Vincent Vega

Tarihçe

Ayrıca bakınız

• Vikipedi:Denetçi isteği

Dış bağlantılar

• About European Law
• m:Privacy policy
• m:Request for CheckUser information
• m:Requests for permissions to ask for the status
• m:Help:CheckUser user manual
• [Foundation-l] CheckUser (thoughts), by Anthere on April 22, 2006, includes a historic background