Vikipedi:Hakemlik politikası

Bu sayfa Vikipedi'nin resmî politikalarından biridir. Diğer politikalardan farklı olarak, bu politika sadece Kurul üyeleri arasındaki kapsamlı tartışmalar ve fikir birliği sonrasında değiştirilebilir. Uygulama için altyapı tartışmaları 2007'de gerçekleştirilmiş, ancak ihtiyaç duyulmadığı kanaatiyle henüz uygulamaya geçilmemiştir.

Kısayol

VP:HP

Hakemlik politikası, hakem kurulu eylemleri için bir rehber niteliğindedir. Bu politikalar tamamıyla uyarlanmıştır, ancak değiştirilmesi mümkündür. Tartışma sayfasında konuyu tartışıp kurul üyelerinin dikkatine sunabilirsiniz. Değişiklik için kurul üyelerinin fikir birliği gerekmektedir.

Politika konusundaki değişikliklerin topluluk tarafından değil, kurul üyeleri tarafından yapılmasının önemi Jimmy Wales tarafından da dile getirilmiştir. Bu nedenle daha etkin bir yöntem bulunması durumunda politika, kurul üyelerinin değişiklik yetkilerine tabidir.

Geçmişteki kurul kararları için /Arşiv sayfasına bakınız.

Kapsam

Kurul herhangi bir anlaşmazlığı ele alma veya ele almama hakkını saklı tutar. Aşağıdakiler çoğu davada geçerli olan genel yönergelerdir, ancak kurul istisnai kararlar da verebilmektedir.

Kurul, Arabuluculuk Komitesi tarafından hakemlere sevkedilmesi önerilen davaları incelemektedir.
Eğer söz konusu anlaşmazlık Arabuluculuk veya diğer bir anlaşmazlıkların giderilmesi sürecinden geçmediyse, hakemler konuyu Arabuluculuk kuruluna sevkedebilirler.
Kurul, davanın önemine göre Vikimedia Vakfı Mütevelli Heyeti'nin görüşleri alınabilir.
Kurul ağırlıklı olarak kişilerarası anlaşmazlıkları araştırmaktadır.
Kurul, topluluğun fikir birliğine göre bir davayı inceleme veya incelememe kararı alabilir.
Kurul, başvuru yapılmamış sorunları incelemeyecektir.
Kurulun Vikimedia Vakfı Mütevelli Heyeti üzerinde herhangi bir yaptırım gücü bulunmamaktadır.

Kurallar

Kurul, sağduyu ve ihtiyatla uygulayacağı aşağıdaki yönergeler ışığında karar alır ve topluluğun beklentilerini de göz ardı etmemeye çalışır:

Kabul görmüş Vikipedi gelenekleri ve yaygın uygulamalar.
Vikipedi'nin "kanunları": kullanım şartları, metin ekleme standartları, tüzükleri, sorumluluk reddi ve telif hakkı lisansı
Makul "gerçek dünya" kanunları.

Diğer Vikipedi sürümlerindeki kurullarda alınan kurallar veya aynı projede eski kurulların aldığı kurallar, kurulu bağlayıcı değildir.

Şeffaflık

Vikipedi'de birden çok hesabı olan hakemler, kurulun diğer üyelerine bu konuda bilgi vermek zorundadırlar, ancak topluluğa bilgi verme yükümlülüğü taşımamaktadırlar.
Her hakem ifşa etmek istediği kişisel bilginin miktarını kendi belirler.
Hakemler açık bir biçimde delil toplayabilirler, ancak olağanüstü durumlarda bazı delilleri gizlice toplama hakkını saklı tutarlar.
Müzakereler genelde gizli olarak yürütülür, ancak kurul tüm kararları için kamuya açık gerekçeler sunmak zorundadırlar.

Talepler

Hakem kurulu, Hakemlik talepleri sayfasında herhangi bir kullanıcının isteğini kabul edebilir ve yetkisine de dayanarak davayı kabul edip etmeme konusunda bir karara varır.

Komite, en az dört üyenin davayı kabul eder nitelikte net oy kullanması (yani olumsuz oylar olumlulardan çıkarıldığında geriye dört oy kalması) durumunda davayı kabul eder. Hakemlerin oylarında belirtilmediği sürece, dördüncü oyla, davanın açılması arasında en azından yirmi dört saatlik bir bekleme süresi olur. Komite, en az dört üyenin davayı reddeder nitelikte net oy kullanması durumunda da davayı incelemeyecektir. Her hakem bu konudaki oyu için isterse bir gerekçe belirtebilir.

Vikipedi'de değişiklik yapma hakları alınan kullanıcıların davalarında, Hakem kurulu üyelerine e-posta atarak dava talebinde bulunabilirler.

Kim yer alır?

Kişisel sebeplerle Vikipedi'de aktif olunmaması veya çıkar çelişkisi nedeniyle görev almanın reddedilmesi durumları dışında tüm hakemler davayı inceler. Eğer bir hakem davaya karıştığını ve ilgisi olduğunu düşünüyorsa, dava katılımından hemen feragat etmesi gerekir. Davayla bir çıkar çatışması olduğuna inanılan bir hakemin varlığı durumunda, diğer kullanıcılar hakemlik sürecinde uygun bir açıklamayla durumu bildirebilirler. Söz konusu hakem konuyu etraflıca inceleyerek bir karar verecektir. Hakemler önemsiz sebeplerden davadan çekilmeyeceklerdir. Örneğin, davada adı geçen kullanıcılardan birinin bir değişikliğini geriye almış olmak büyük olasılıkla çıkar çatışması olarak kabul edilmeyecektir.

Oturum

Davaya katılan kullanıcılar, dava sayfasının bir altsayfasında açıklamaları ve kanıtlarıyla bir sunum yaparlar. Dava sayfasının kendisi de Hakemlik talepleri sayfasının bir altsayfası olarak açılmalıdır. Altsayfa ismi için madde ismi veya kullanıcı isimleri (örn. Kullanıcı A - Kullanıcı B) seçilebilir, davayı açan hakem veya yazmanın takdirine göre. Tartışmaya katılanlar da ilgili altbaşlıklarda tanımlanmalıdır.

Tartışmacılar, ilgili üçüncü kişiler ve hakemler konuyla ilgili kanıtlar ve kısa argümanlar ekleyebilirler. Bu tür kanıtlar, sadece kolaylıkla doğrulanabilir bir kaynaktan gelmeleri durumunda kurul tarafından incelenecektir. Bu tür kaynaklar arasında en önemlisi elbette ki Vikipedi değişiklikleri, kayıtları, Vikipedi resmi e-posta zincirine veya diğer Wikimedia kaynaklarındaki yazılardır. Kurul, belirli kanıt veya belirli argümanları göz ardı etme hakkına sahiptir, ancak bunun nedeni muhtemelen doğrulanabilir olmayışları olacaktır.

Arabulucuk sürecinin özel durumundan ötürü, Arabuluculuk kurulu incelemelerinde kişilerin sergilediği tavırlar ve ekledikleri yorumlar, bu sürecin sonundaki hakem kurulu başvurularında aleyhlerinde kullanılamaz.

Davanın açılmasıyla kurulun tartışmalara başlaması arasında genellikle bir haftalık bir bekleme dönemi bulunur.

Tedbirler

Davanın açılması ve kapanması arasındaki herhangi bir anda, hakemler dava kapanana kadar etkili ve bağlayıcı olacak geçici tedbir kararları önerebilirler. Bu tür tedbirler aşağıda özetlenen şekillerde sunulabilir ve uygun bir uzunlukta engellemelerle uygulanabilir (ilk ihlal için genelde 24 saati geçmemektedir).

Tedbirler için dört veya daha fazla hakemin olumlu oy vermesi gerekmektedir. Dördüncü olumlu oy ile tedbirin uygulanması arasında genellikle 24 saatlik bir bekleme süresi bulunur. Ancak hakemler olağanüstü durumlarda bir tedbiri acilen alma kararını verebilirler, eğer en az dört hakem oy verirken bunun gereğini de ifade ederse veya davada aktif olan hakemlerin çoğunluğu bu tedbiri desteklemek yönünde oy kullanırsa.

Nihai karar

Kurul, kendi içindeki tartışmalar sırasında dört bölümden oluşmuş bir karar oluşturur. Bu dört bölüm, Prensipler (politika hakkındaki genel açıklamalar), Bulgular (davaya ilişkin bulgular), Kararlar (ne yapılması gerektiği konusundaki bağlayıcı hükümler) ve Yaptırımlardır (eğer koşullar sağlanırsa daha fazla ne yapılacağı konusunda şartsal hükümler). Kararın bu bölümlerinin her biri, davayı inceleyen hakemlerin çoğunluğunun oyuna göre belirlenir. Bu bölümlerle ilgili fikir ayrılığı olan oylar ve görüşler de not edilir. Kararı oluşturan bu bölümlerden bazıları hakkında oy vermekten kaçınan hakemler, kararın o bölümünden feragat etmiş sayılır ve bu durumda kararın o bölümü için gerekli çoğunluk oyu sayısının azalmasına neden olur. Seçeneklerin hiçbirinin çoğunluk sağlamaması durumunda bir karar alınmamış olacaktır, herhangi bir yaptırım da uygulanmayacaktır.

Prensipler Vikipedi'nin politikaları hakkında genel açıklamalardır ve kati şekilleri bulunmamaktadır. Ancak uygun politikaları refere etmeleri gerekmektedir.

Bulgular aşağıdaki örnekteki gibi sunulacaktır:

XXX, TTT davranışını sergilemiştir/sergilemememiştir [ZZZ kuralarının ihlal ederek]. (Olay 1 değişikliği) (Olay 2 değişikliği) (diğer değişiklikler)

Kararlar aşağıdaki örnekteki gibi sunulacaktır:

"Kullanıcı X'in ağır provakasyon altında bile olsa kişisel saldırıda bulunmaması uyarılır."
"Kullanıcı X, Madde A üzerinde yirmi dört saat zafında en fazla bir geri alma işlemi gerçekleştirebilir."
"Kullanıcı X, Y süresi boyunca kişisel saldırı için gözetim altında tutulacaktır. Eğer bir hizmetlinin kişisel saldırı olarak göreceği bir değişiklik yapması durumunda Z süresine kadar olabilecek bir engel alabilir."
"Kullanıcı X'in, Y grubu maddelerini Z süresi boyunca değiştirmesi yasaklanmıştır."
"Kullanıcı X, Vikipedi'den Y süresince engellenmiştir."

Yaptırımlar aşağıdaki örnekteki gibi sunulacaktır:

"Eğer Kullanıcı X, Y grubu maddelerinde değişiklik yaparsa, bir haftaya kadar engellenmesi mümkündür."

Bir kez dava kapandıktan sonra, Kararlar ve Yaptırımlar, hizmetliler tarafından uygulanabilir.

Bir karar ortaya konduktan ve yeterli sayıda hakem davayı inceledikten ve oylarını verdikten sonra, geri çekilmemiş bir hakem davanın kapanmasını oylamaya açabilir. Olumlu oyların olumsuz oylardan dört veya daha yüksek bir fazlalıkta olması durumunda karar verilmiş olur. Dördüncü net oyun ardından yirmi dört saatlik bekleme süresi vardır.

Karar ve yaptırımlara Mütevelli Heyeti'nde itiraz edilebilir, bunlar Mütevelli Heyeti tarafından veto edilebilir.

Ayrıca bakınız