Titikaka Gölü
| Titikaka Gölü | |
|---|---|
 | |
 | |
| Havza | |
| Ülke(ler) | Peru, Bolivya |
| Koordinatlar | 15°49′30″G 69°19′30″B / 15.82500°G 69.32500°B |
| Ada(lar) | 42 |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (gelen) | 27 dere |
| Akarsu (giden) | Buharlaşma |
| Göl türü | Tatlı su gölü |
| Etki alanı | 58.000 km2 (22.000 sq mi) |
| Uzunluk | 178 km (111 mi) |
| Genişlik | 77 km (48 mi) |
| Yüzölçümü | 8.372 km2 (3.232 sq mi) |
| Ortalama derinlik | 107 m (351 ft) |
| En derin noktası | 281 m (922 ft) |
| Yüzey rakımı | 3.812 m (12.507 ft) |
| Özellikler | Sıradağlardaki en büyük göl, İnsanlar tarafından yaratılmış 42 ada |
| Wikimedia Commons | |
  Titikaka Gölü (Bolivya)  Titikaka Gölü (Güney Amerika)  Titikaka Gölü (Peru) | |
Titikaka Gölü (/tɪtɪˈkɑːkə/;[1] İspanyolca: Lago Titicaca), And Dağları'nda Bolivya ve Peru sınırında yer alan büyük bir tatlı su gölüdür. Genellikle dünyanın gezilebilir en yüksek gölü olarak adlandırılır. Titicaca, hem su hacmi hem de yüzey alanı bakımından Güney Amerika'nın en büyük gölüdür.[2][3][4]
Titicaca Gölü, 3.812 m (12.507 ft) yüzey yüksekliğine sahiptir.[5] "En yüksek göl" iddiasının genellikle ticari gemilere atıfta bulunduğu düşünülmektedir. Dünyanın dört bir yanındaki çok sayıda küçük göl daha yüksek kotlardadır.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]8.288 kilometrekare alana sahip olan göl And Dağları'nın Altiplano adı verilen platosunda, Peru ve Bolivya arasında yer alır. Batı kıyısı Peru'ya, doğu kıyısı ise Bolivya'ya aittir.
Titikaka Gölü, ticari gemilerin de çalıştığı,yüksek rakımlı bir göldür. Tibet Platosunda çok daha yüksek rakımlı (4000 m.nin üzerinde) göller bulunur. Deniz seviyesinden yüksekliği 3.810 metre olup 194 km uzunluğa ve 65 km genişliğe sahiptir. Ortalama derinliği 140 - 180 metre arasındadır. Bazı yerliler dipsiz olduğunu iddia etseler de en derin yeri 280 metredir. Yirmibeşten fazla akarsu bu göle dökülür. İnka kültürünün izlerini barındıran Güneş Adası (Isla del Sol) dahil irili ufaklı birçok adacığı barındırır. Çevresinde yaşayan halk için gölde yapılan balıkçılık önemli bir geçim kaynağıdır.
Adının kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]İsminin nereden geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte iki Aymara kelimesinin yan yana gelmesinden oluşur. Titi "büyük kedi", Kak ise "kaya" manasına gelir ve tercümesi Puma Kayası olarak yapılabilir. Efsaneye göre ilk İnka Kralı Manco Capac Güneş Adası'nda ilk olarak, kedi başını andıran bir kayaya çıkar. Göl haritasına baş aşağı bakıldığında, yatan kedi formu ayırt edilebilir. Buna karşın Quechua Dili'nde titi "kurşun" veya "kurşun rengi" qaqa ise "kaya" demektir. Yani "kurşini (kurşun rengi) kaya"
Gölde yaşam
[değiştir | kaynağı değiştir]Titikaka Gölü'nün karakteristik özelliklerinden biri yüzen adacıklardır. Bu adacıklarda yaşayanlara 'Uros' (çoğul kelime) adı verilir. Uros, yüzen adacıkları savaşçı İnkalardan korunmak maksadıyla, yöreye özgü Totora adlı bir bitkinin kargılarını çapraz olarak bir araya getirerek oluştururlar. Üzerinde basit kulübeler de inşa ettikleri bu adacıkları balık avında kullanırlar.
Uros, geleneksel yaşam şekilleriyle gurur duyar ve karaya yerleşmeyi reddeder. Turistlerin sallanan adalarını ziyaret etmesine izin verirler.
Peru'ya ait Taquile adasında bugün yaklaşık 1.600 Quechua yaşamaktadır. Bu 5,5 km uzunluğunda ve 1,6 km genişliğindeki adada yaşayan halk, yabancılardan saklandıkları için çok sonraları keşfedilmiştir. Örgü ören erkekleri nedeniyle adaya Örgü ören erkekler adası adı da verilir.
Gölün Bolivya tarafında kutsal adalar, Güneş Adası (Isla del Sol) ve Ay Adası (Isla de la Luna) bulunur. Her ikisinde de küçük geleneksel köyler ve çok sayıda eski harabe mevcuttur.
Fauna
[değiştir | kaynağı değiştir]Titikaka Gölü, bir dizi ender rastlanan hayvana yaşam ortamı sunar. Bunlardan biri Titikaka dalgıcı (Rollandia microptera) denen kuştur. Bu kuşun ilginç yanı, küçük kanatları sebebiyle uçamamasıdır. Tehlike anında suyun üstünde hızlı adımlar atarak ve çok güçlü kanat çırpmalarla kaçar. Ancak bu kanat çırpmalar kuşu havalandırmaz. Diğer bir endemik canlı ise Titikaka kurbağasıdır. Kurbağa ağırlıklı olarak cildiyle soluma yaptığından, cildi çizgilidir.
Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Uros -
Taquile adasında çocuklar -
Totora ile imal edilmiş yüzen ada -
Uros yüzen adası
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Titicaca". Dictionary.com Unabridged. Random House. Erişim tarihi: 10 Ocak 2020.
- ^ Grove, M. J., P. A. Baker, S. L. Cross, C. A. Rigsby and G. O. Seltzer 2003 Application of Strontium Isotopes to Understanding the Hydrology and Paleohydrology of the Altiplano, Bolivia-Peru. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 194:281-297.
- ^ Rigsby, C., P. A. Baker and M. S. Aldenderfer 2003 Fluvial History of the Rio Ilave Valley, Peru, and Its Relationship to Climate and Human History. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 194:165-185
- ^ Questions Unlimited (2003). "Who Wants to Be a Judge at the National Academic Championship?". National Academic Championship. 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2016.
- ^ "The World Factbook". cia.gov. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2015.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
