İçeriğe atla

Moro İslami Kurtuluş Cephesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Moro islami kurtuluş cephesi sayfasından yönlendirildi)
Moro İslami Kurtuluş Cephesi
Kuruluş1977-günümüz
Kurucu(lar)Selamet Haşim
Lider(ler)Murad İbrahim
AmaçMüslüman Moro Halkının Özerkliği
Etkin bölgelerFilipinler
İdeolojiİslamcılık
Saldırılar2007 Basilan boyun vurdurma olayı

Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC veya MILF)[1] (Arapça: جبهة تحرير مورو الإسلامية) Filipinler merkezi hükümetinden Mindanao bölgesinde yaşayan Moro halkı için özerk bölge isteyen teşkilat. Uzun yıllar Moro halkı için bağımsızlık isteyen Moro İslami Kurtuluş Cephesi 2010 yılında bu hedefinden vazgeçerek geniş kapsamlı özerkliği yeni hedef olarak benimsedi.[2] Teşkilat 2016'da Filipinler Devlet Başkanı Benigno Aquino III ve MİKC lideri Hacı Murat İbrahim'in de katıldığı bir törenle silah bıraktı.[3] Bu teşkilat Bangsamoro, Mindanao, Sulu Takımadaları, Palawan, Basilan bölgelerinde ve diğer çevre adalarda kurulmuştur.[4]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Moro İslami Kurtuluş Cephesi askeri, M60 makineli silah ile deneme yaparken.

Moro İslami Kurtuluş Cephesi, 1960'lı yıllarda Jabidah katliamına bir başkaldırı hareketi olarak oluşturulmuş Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi (MUKC) taraftarları tarafından kurulmuş bir gruptur. MUKC Filipinler'in güneyinde bağımsız İslam Devleti'ni kurdu ve[5][6] amaçlarına ulaşmak için saldırılar ve suikastlarda yer aldılar. Manila'daki devlet bu davayı tanımadı ve Filipinler'in güneyine ayaklanmayı kontrol altına almak için asker yolladı. MUKC'nin Filipin devleti ve taraftarlarına karşı ayaklanma başlatmaya karşı isteksizlerinden dolayı, 1981'de Selamet Haşim ve taraftarları MUKC'den ayrılıp, 1981'de Moro İslami Kurtuluş Cephesi'ni kurdular.[7]

1987'de ocak ayında, MUKC, Filipin Devleti'nin ihtilaf konusu olan bölgelerin yarı özerklik teklifini kabul etti. Akabinde de Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi kuruldu. Öte yandan, MİKC, bu teklifi reddetti ve ayaklanma faaliyetlerine devam ettiler. Manila'daki devlet ve MİKC arasındaki düşmanlığın durdurulması için 1997'de temmuz ayında bir sözleşme imzalandı ama 2000 yılında Filipin Başkanı Joseph Estrada tarafından bu sözleşme iptal edildi. Buna cevaben, MİKC hem devlete hem de devletin vatandaşlarına ve yandaşlarına karşı cihad ilan etti. Başkan Gloria Macapagal Arroyo tarafından ateşkes antlaşması imzalandı.[8]

Barış görüşmelerine ve ateşkes antlaşmasına rağmen, MİKC, 2005'in ocak ayında devletin Maguindanao'daki askeri birliklerine saldırdı ve olay 23 ölümle sonuçlandı. MİKC'nin kombine askerleri ve Ebu Seyyaf'ın dahil olduğu çatışmada devletin askeri birlikleri isyancı güçlere müdahale etmek için ağır silahlar kullanmak zorunda kaldılar.

Filipin devletinin MİKC üyelerini sorumlu tuttuğu 2003'te meydana gelen Davao havaalanındaki bomba olayı,[9] barış görüşmelerinin Mindanao'ya barış getirme konusunda etkisiz olabileceği yönündeki spekülasyonları arttırdı. MİKC, kontrolleri altındaki alanlarda kendilerine eğitim imkanları sağladığı düşünülen Cemaat-i İslami ile bağlantılarını reddediyorlar.[10][11] MİKC, aynı zamanda Afganistan'daki kamplarda eğitim veren El-Kaide'ye 600 gönüllü yolladıkları halde , El Kaide ile olan ilişkilerini de reddetmeye devam ediyor. Ayrıca, Usame bin Ladin Filipinler'e para yardımında bulunmasına rağmen, grup herhangi bir ödeme kabul ettiklerine ilişkin söylenenleri doğrudan inkar ediyorlar.[12]

2006 yılında 28 Haziran'dan 6 Temmuz'a kadar geçen sürede, MİKC ile Filipin Ordusu tarafından desteklenen Maguindanao valisi Andal Ampatuan önderliğindeki silahlı sivil gönüllüler arasında çatışma görülmüştür. Çatışmayı başlatan sebep, 23 Haziran'daki saldırı yüzünden vali Ampatuan'ın MİKC'yi suçlamasıdır. Saldırı kendi araç konvoyuna gerçekleştirilmiş ve çevresinden 5 kişinin ölümüyle sonuçlanmıştı. MİKC olayın sorumluluğunu üstlenmedi ama Ampatuan ilgili MİKC üyelerini tutuklatmak için polis ve sivil gönüllülere emir verdi. Akabinde gelen bir çatışmayla dört bin aile yerinden edildi. Olay 10-11 Temmuz'da imzalanan ateşkes antlaşmasıyla sona erdi.[13]

Basilan boyun vurdurma olayı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mart 2007'de, Filipin hükûmeti Moro halkı yararına insan haklarının tanınması için 30 yıldır hiç yapılmayan teklifte bulundu.[14] Fakat, 12 Temmuz 2007'de Filipinler'in güneyinde bulunan Basilan'daki İslami militanlar 14 denizciyi öldürdü. Denizcilerden 11 tanesinin başı vuruldu, öte yandan 9 denizci yaralandı ve tahmini 4 isyancı da öldürüldü. Çatışma, denizciler 10 Haziran 2007'de kaçırılmış olan İtalyan rahip, Giancarlo Bossi'yi ararken gerçekleşti. Filipin hükûmeti ile yapılan MİKC barış sözleşmesine rağmen , bir MİKC askeri üyelerinden birinin silahlı çatışmalara karışmış olduğunu doğruladı. MİKC için baş arabulucu olan Muhager İkbal, boyun vurma ve rahibin kaçırılması olaylarından sorumlu olduklarına dair söylenenleri inkar etti.[15] 10 Haziran'da Zamboanga Sibugay eyaletinde kaçırılmış olan Giancarlo Bossi, fidye ödenmemesine rağmen 19 Temmuz 2007'de serbest bırakıldı. Filipinli yetkililer rahibi kaçıranları, Ebu Seyyaf'ın adamları olarak belirledi. Devlet otoriteleri Bossi'nin kaçırılmasından ötürü MIKC'nin bir firari komutanını suçladı, ama suçlamalar reddedildi.[16][17]

Al-Barkah şehrindeki MİKC ile gerçekleşen çarpışma sonucu, 11 Filipinler Deniz Kuvvetleri askerinin boynu vurularak öldürülmesi olayına karşılık , askerler Basilan bölgesinde konuşlandı. Bunun sonucu olarak, Basilan il müdürüne göre, 900 aileden fazlası yerlerinden çıkartıldı.[18] MİKC, 14 Filipin Deniz Kuvvetleri askerinin ölümünü üstlendi. MİKC üyeleri, Basilan'daki bölgelerinin işgal edilmesine karşılık, bu olayı bir uyarı olarak açıkladı. Önceki anlaşmalarda, bölgedeki çekişmeyi engellemek adına, iki grup MİKC'nin varlığının ve kamplarının tanınması için müzakere etti.[18][18]

4 Ağustos 2008'de Filipin Temyiz Mahkemesi, devletin ve MİKC'nin Ana Vatan Antlaşması Memorandumu'nu resmi olarak imzalamalarını engelleyen geçici bir menetme kararı yayınladı. Antlaşma tüm anlaşmazlıkları sonuçlandırabilirdi ve iki grup arasında kapsamlı bir nihai sözleşmeye vesile olacak resmi görüşmeleri başlatabilirdi.[19] Mahkeme , barış sözleşmesinde tasarlanan Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi'nin genişletilmiş sınırlarına itiraz eden güney eyaleti devletinin önergelerini kabul etti.[20]

Malezya'da 27 Temmuz tarihinde eski vali olan barış görüşmelerini yöneten kişi Rodolfo Garcia ve barış sürecindeki başkanlık danışmanı Hermogenes Esperon ve MİKC adına da Muhager İkbal tarafından Ana Vatan Antlaşması Memorandumu imzalandı. Resmi imzalama, 5 Ağustos'ta planlanmıştı.[21] Ana Vatan Antlaşması Memorandumu, 2001 yılında Filipinler Cumhuriyeti Devleti ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi arasındaki sözleşmeler içindeki muhtelif gündem konularından sonuncusudur.[21]

Morolu Genç Fikir İşçileri Grubu (YMPN), halka Ana Vatan Antlaşması Memorandumu'ndan korkmamalarını ve Morolu'lara yapılan haksızlığa karşı yüreklerini ortaya koymalarını söyledi.[22] 21 Ağustos'ta yaptıkları bir bildiride şöyle söylediler: "Sıkıntının olduğu bugünlerde, Hristiyan ve Müslüman komşularımızla birlikte barış, kabullenme ve adalet adına ellerimizi birleştirmeliyiz. Biz bu karmaşıklığa karşı demokratik ve barışçıl bir çözüm için söz verdik. Ana Vatan Antlaşması Memorandumu'ndan korkmayın. Ey halk, Moro mağduriyetine karşı yüreğini aç."[22]"

Ertesi yıl, devlet görevlileri tarafından pek çok MİKC kumandanı saldırı kampanyası başlatmış olarak etiketlendi. Ardından, Filipin Silahlı Kuvvetleri, 6.000 askerden oluşan 10 taburu Lt. Gen. Cardozo Luna komutasında Mindanao'ya harekete geçirdi.[23] Bu şiddet olayları sonucunda 600.000 insan yerinden edildi ve 300 kişi öldü.[24]

14 Ekim 2008'de bölünmüş oylarla idare edilen mahkeme Ana Vatan Antlaşması Memorandumu'nu ve 2001'de imzalanan Tripoli Antlaşması'nı anayasaya ve kanunlara aykırı olduklarını ilan etti. Mahkeme üyesi Conchita Carpio-Morales şunları söyledi: "Özetlemek gerekirse, barış sürecinde başkanlık danışmanı ilgili danışma sürecini yürütmeyi başaramayınca, hoşgörüyü vahim bir şekilde suistimal etti. Ana Vatan Antlaşması Memorandumu tarafından tasarlanan gizli süreç yasal yetkiye aykırı işliyor ve kaprisli, baskıcı , keyfe bağlı ve despot uygulama olarak karşımıza çıkıyor. "[25][26][27]

Bangsamoro Sivil Toplum Birliği gibi sivil topluluk organizasyonları, revizyon için bir teklif sundu. Fakat, Temyiz Mahkemesi, Filipin hükûmeti ile MİKC arasında 21 Kasım 2008'de imzalanmış olan Ana Vatan Antlaşması Memorandumu'nu anayasaya aykırı ilan eden 14 Ekim kararını yayınladı.[21]

14 Ekim 2009'da Flipinler'de kaçırılmış olan İrlandalı rahip baba Michael Sinott'un serbest bırakılması için, MİKC askerleri yardım teklifinde bulundu ve Sinnott'un tutulduğuna inanılan bölgeye 100 askerini göndermek için izin istedi. Fakat Filipin hükûmeti tarafından teklif reddedildi.

23 Eylül 2010'da Mohagher İkbal şunları söyledi: " MİKC Filipinler'de bağımsız olmak yerine, ABD gibi bir federal devlet üyesi olma peşindeler. Böyle bir müslüman eyaleti ulusal savunma adına güç kullanamayacak ve dış işleri, ulusal para, para basma ve posta servisleri işlerini yürütemeyecekler. Çünkü bu işler merkezi devletin sorumluluğunda olacak. İkbal ayrıca şunları ekledi: "Bir eyalet olarak kendi askeri birlikleri olmayacak, bunun yerine iç güvenlik için askeri olacak."[28]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Davutoğlu MILF heyetini kabul etti". www.cumhuriyet.com.tr. 9 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019. 
  4. ^ Philippines 19 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CIA World Factbook, 2006
  5. ^ "Retrieved April 2, 2009 (12.20 GMT)". Cdi.org. 15 Şubat 2002. 9 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
  6. ^ John Pike. "Retrieved April 2, 2009 (12.21 GMT)". Globalsecurity.org. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
  7. ^ Dangerous dynamics: activists, militants and terrorists in Southeast Asia, Wright-Neville, D. The Pacific Review 17 (1), (2004)
  8. ^ "In the Spotlight: Moro Islamic Liberation Front". Terrorism - Terrorist Network. 9 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2002. 
  9. ^ President: MILF has until June 1 to cut terror links, Guinto, J. Philippine - Daily Inquirer, 13 May (2003)
  10. ^ "MIPT Terrorism Knowledge Base". Tkb.org. 27 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
  11. ^ "Terrorism - Terrorist Network - In the Spotlight: Moro Islamic Liberation Front". Cdi.org. 15 Şubat 2002. 9 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
  12. ^ Tentacles of terror: Al Qaeda’s Southeast Asian network, Abuza, Z. Contemporary Southeast Asia 24(3),(2002)
  13. ^ Buffer zones set up to prevent CVO-MILF clashes in Maguindanao , Carolyn Arguillas, Mindanews.com, July 10, 2006
  14. ^ "Breakthrough seen in Manila's talks with Muslim rebels". Reuters. 10 Mart 2007. 17 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2007. 
  15. ^ "Online Article: Rebels behead Philippine troops, Last accessed 12 July 2007". BBC News. 11 Temmuz 2007. 30 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
  16. ^ "Eux.tv, Abducted Italian priest freed in southern Philippines Last accessed 20 July 2007". 15 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2011. 
  17. ^ "Inquirer.net, MILF to military on Bossi: 'We told you so' Last accessed 20 July 2007". Newsinfo.inquirer.net. 15 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
  18. ^ a b c Lidasan, A. (2007) The Moro people have had it with all-out wars! Make Room for Peace, Pull-out troops in Basilan. Arkibong Bayan 25 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  19. ^ "jurist.law.pitt.edu, Philippines high court blocks signing of regional peace agreement". Jurist.law.pitt.edu. 4 Ağustos 2008. 13 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
  20. ^ Parameswaran, Prashanth (18 Ağustos 2008). "Preserving the Southern Philippines' Threatened Peace Deal". World Politics Review. 2 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2009. 
  21. ^ a b c Arguillas, C. (2008), SC affirms Oct. 14 ruling on "unconstitutional" MOA-AD 13 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Mindanews
  22. ^ a b Mindanews (2009), Young Moro group appeals to public: "open your hearts to the Moro grievance"[ölü/kırık bağlantı], Mindanews
  23. ^ Mindanaws (2009), Military starts operations against Bravo 5 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Mindanews
  24. ^ Gallardo, F. (2009), Thousands line up road for Mindanao Peace Power Day 10 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Mindanews
  25. ^ "supremecourt.gov.ph/news, SC Declares MOA-AD Unconstitutional". 17 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2011. 
  26. ^ "abs-cbnnews, Palace loses ancestral domain case with 8-7 SC vote". Abs-cbnnews.com. 14 Ekim 2008. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
  27. ^ "Peace adviser committed 'grave abuse of writerity'". Newsinfo.inquirer.net. 14 Ekim 2008. 7 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
  28. ^ Philippine Muslim rebels drop independence demand 28 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ABC News International.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Moro_İslami_Kurtuluş_Cephesi&oldid=32739871" sayfasından alınmıştır