Spam
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Temmuz 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Spam ya da istenmeyen mesaj, e-posta, telefon, faks gibi elektronik ortamlarda çok sayıda alıcıya aynı anda gönderilen gereksiz veya uygunsuz iletidir. En yaygın spam türleri reklamlar ve ilanlardır. Elektronik posta (e-posta), internetin en eski iletişim araçlarından birisidir. E-posta, fiziksel, alışılagelmiş posta alımı ya da gönderiminin elektronik olanı ve internet üzerinden gerçekleştirilen, düşük maliyetli ve hızlı olanıdır. Güvenlik, kimlik denetimi gibi gereklilikler göz önünde bulundurulmamıştır ve bu yüzden e-posta altyapısı günümüzde internette büyük problemlere yol açmaktadır.
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Spam genel olarak, "istenmeyen elektronik iletiler" olarak tanımlanmaktadır. Bununla birlikte istenmeyen mesajın tanımı uzun süredir tartışılan bir konudur ve "E-posta ile Pazarlama" endüstrisinin de yaygınlaşması ile beraber ortak bir tanım üzerinde hukukçular, pazarlamacılar, Internet servis sağlayıcıları ve kullanıcılar olarak uzlaşmak hayli zor görünmekte bu yüzden hukuki yaptırımları beraberinde getirmek üzere düzenlenmesine çalışılan kanunlar gecikmekte ya da işlevselliğini yitirmiş şekilde çıkmaktadırlar.
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Federal Trade Commission'in (FTC) ticari elektronik posta tanımının çerçevesinin belirlenmesi konusundaki son çalışmasının sonuçlarını 2004 yılında duyurmuştur. Fakat bu da son kullanıcıyı değil, e-posta ile yasal yollardan ürün tanıtımı yapmayı hedefleyen şirketlerin çıkarına bir çalışmadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İstenmeyen ileti internet için çok yeni bir problem değildir. İlk spam girişimi, 1 Mayıs 1978 tarihinde DEC'in ABD'nin batı kıyısındaki tüm ARPANet adreslerine yaptığı ürün tanıtımı olarak kabul edilmektedir.
Mail-from: DEC-MARLBORO
rcvd at 3-May-78 0955-PDT
Date: 1 May 1978 1233-EDT
From: THUERK at DEC-MARLBORO
Subject: ADRIAN@SRI-KL
DIGITAL WILL BE GIVING A PRODUCT PRESENTATION OF THE NEWEST MEMBERS OF THE DECSYSTEM-20 FAMILY; THE DECSYSTEM-2020, 2020T, 2060, AND 2060T. THE DECSYSTEM-20 FAMILY OF COMPUTERS HAS EVOLVED FROM THE TENEX OPERATING SYSTEM AND THE DECSYSTEM-10 <PDP-10> COMPUTER ARCHITECTURE. BOTH THE DECSYSTEM-2060T AND 2020T OFFER FULL ARPANET SUPPORT UNDER THE TOPS-20 OPERATING SYSTEM.
THE DECSYSTEM-2060 IS AN UPWARD EXTENSION OF THE CURRENT DECSYSTEM 2040 AND 2050 FAMILY. THE DECSYSTEM-2020 IS A NEW LOW END MEMBER OF THE DECSYSTEM-20 FAMILY AND FULLY SOFTWARE COMPATIBLE WITH ALL OF THE OTHER DECSYSTEM-20 MODELS. WE INVITE YOU TO COME SEE THE 2020 AND HEAR ABOUT THE DECSYSTEM-20 FAMILY AT THE TWO PRODUCT PRESENTATIONS WE WILL BE GIVING IN CALIFORNIA THIS MONTH.
THE LOCATIONS WILL BE:
- TUESDAY, MAY 9, 1978 - 2 PM
- HYATT HOUSE (NEAR THE L.A. AIRPORT)
- LOS ANGELES, CA
- THURSDAY, MAY 11, 1978 - 2 PM
- DUNFEY'S ROYAL COACH
- SAN MATEO, CA
A 2020 WILL BE THERE FOR YOU TO VIEW. ALSO TERMINALS ON-LINE TO OTHER DECSYSTEM-20 SYSTEMS THROUGH THE ARPANET. IF YOU ARE UNABLE TO ATTEND, PLEASE FEEL FREE TO CONTACT THE NEAREST DEC OFFICE FOR MORE INFORMATION ABOUT THE EXCITING DECSYSTEM-20 FAMILY.
Bu iletiden bu yana istenmeyen ileti çoğunlukla ürün ya da hizmet pazarlamak gibi ticari amaçlara hizmet etmiştir.
Ek olarak spam sadece e-posta ile sınırlı bir hareket değildir. Aşağıdaki şekillerde de kullanıcının karşısına çıkabilmektedir:
- ICQ, Jabber, MSN gibi hızlı mesajlaşma servislerinde
- Usenet haber gruplarında
- Web arama motorlarında
- Web günlüklerinde (bloglarda)
- Fakslarda
- Cep telefonlarında
Karakteristikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İstenmeyen iletiler genellikle aşağıdaki karakteristik özellikleri sergilerler:
- Birden fazla alıcıya aynı içerik ile gönderilirler.
- Çoğunlukla alıcıya hiçbir şey ifade etmezler.
- Çirkin ya da yasa dışı içerikle gelirler ya da onlara yönlendirirler.
- İçerikleri yalan ya da yanıltıcı olur.
- Mesajın başlık bilgileri tahrip edilmiş olur.
- Dolayısıyla geriye dönük izleme hayli zor olur.
- Alıcıların bu dağıtımdan ileti almak istemediklerini belirtebilecekleri geçerli/fonksiyonel bir adres sunmazlar.
- Elde edilmesi ve kullanılması kişilik haklarına tecavüz niteliği taşıyan içeriklere sahip olurlar ya da bu yolla toplanan bilgiyi, kitleyi kategorize etmek için kullanırlar.
E-posta adreslerinin eldesi
[değiştir | kaynağı değiştir]SPAM hareketinin merkezinde kullanıcıların e-posta adresleri vardır. Elde birçok e-posta adresi olduğu takdirde bunların hepsine birden aynı içerikli iletileri göndermek teknik olarak zor değildir. SPAM yapanlar, SPAM yapabilmek için ihtiyaç duydukları e-posta adreslerine ulaşmak için birçok yöntem kullanmaktadırlar. Bunlardan en önemlisi e-posta adresi satışları ve web sayfalarından çalınan adreslerdir.
İnsanlar yönlendirmek istedikleri e-postaları "KİME:"(TO) bölümüne değil, "GİZLİ:"(HIDDEN) bölümüne yazarlarsa SPAM gönderenlerin en önemli e-posta listesi kaynakları baltalanmış olur. Bu çok önemlidir.
İnternet sayfaları
[değiştir | kaynağı değiştir]SPAM yapmak üzere e-posta adresi elde etme yöntemlerinin başında e-posta adreslerini, web sayfalarını linkleri takip ederek teker teker dolaşan web bot'lar ile elde etmek gelmektedir. Bu bot'lar, kendi kendine çalışan ve İnternet'i bir arama motoru gibi tarayarak ele geçirdiği e-posta adreslerini bir veritabanına saklayan basit uygulamalardır ve son derece yaygındırlar. Bir İnternet sayfasındaki e-posta adreslerini otomatik olarak elde etmenin ne kadar kolay olduğunu göstermek için yazılmış örnek bir uygulamaya Web sayfalarından e-posta eldesi kısmından ulaşabilirsiniz.
Zincir e-postalar (Chain mail)
[değiştir | kaynağı değiştir]Zincir e-postalar birçok kişinin birbirine forward ettiği e-postalara verilen isimdir. Elden ele binlerce e-posta adresine ulaşan e-postaların başlık bilgileri içerisinde daha önce hangi adreslere CC (carbon copy)'lendiği bilgisi kolaylıkla çıkarılabilmektedir. Bu sebeple SPAM yapmak için e-posta adresi toplayan şahıs ya da şirketler, insanların çok fazla ilgisini çekebilecek çoğunlukla da yalan olan haberleri, dini sömürü içeren iletileri ya da duygusal sömürü içerikli e-postaları "bunu listendeki herkese forward et" konsepti ile insanlara dağıtmaktadırlar. Bu e-postalar kendilerine yeniden döndüğünde içlerinde birikmiş olan e-posta adreslerini basit betikler ile çıkarmak ve daha sonra bu adresleri de SPAM veritabanlarına eklemeleri mümkün olmaktadır. 3 kişi tarafından forward edilmiş ortalama bir chain mail içerisinde yaklaşık 200 e-posta adresi bulunabilmektedir.
Alan adı kayıtları
[değiştir | kaynağı değiştir]Alan adı kaydının doğal süreci gereği, bu alan adından sorumlu kişinin bir iletişim e-posta adresi alan adı ile ilişkilendirilir. Herhangi bir (örneğin http://ripe.net 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gibi) 'whois' veritabanından sorgulanan alan adı için bir e-posta adresi elde edilebilir. Alan adı kayıtlarından elde edilen e-posta adreslerin son derece düşük bir yüzdeye sahiptir.
E-posta adresi satışları
[değiştir | kaynağı değiştir]E-posta adreslerinin SPAM yapanlar arasında ya da SPAM ile ürünlerini duyurmak isteyen şirketlere satılması büyük bir yasa dışı endüstri halini almıştır. Aşağıdaki fiyatlar, Hürriyet gazetesinin tirajının 450.116, Milliyet gazetesinin tirajının 305.282, Sabah gazetesinin tirajının ise 346.422 olduğu 10 Nisan 2004 tarihinde bu makaleyi yazan araştırmacının e-posta adresine gelen SPAM e-posta içerisindeki Türkçe bir reklamdan alınmıştır; ayrıca aynı e-posta içerisinde kolayca SPAM yapmak için gerekli olan uygulamanın da gönderilecek CD içerisinde hediye olarak geleceği bilgisi de yer almaktadır:
~2.000.000 yerli Internet kullanıcısı adresi: 75$ ~5.000.000 yerli Internet kullanıcısı adresi: 150$ ~10.100.000 yerli Internet kullanıcısı adresi: 300$ ~100.000.000 yabancı Internet kullanıcısı adresi: 1000$
Aynı tarihte yurt dışındaki bir e-posta satıcısından alınmış ve 150$'a sahip olunabilecek e-posta adresi kategorisi ve o kategorideki e-posta adresi sayısı da aşağıdaki gibidir:
Apparel, Fashion, Textiles and Leather 4,654,565 Automobile & Transportation 6,547,845 Business Services 6,366,344 Chemicals 3,445,565 Computer & Telecommunications 3,654,655 Construction & Real Estate 3,443,544 Consumer Electronics 1,333,443 Energy, Minerals & Metals 6,765,683 Food & Agriculture 1,235,354 Gems & Jewellery 565,438 Health & Beauty 804,654 Industrial Supplies 415,668 Office Supplies 1,559,892 Packaging & Paper 5,675,648 Printing & Publishing 6,563,445 Security & Protection 5,653,494 Sports & Entertainment 3,488,455
Yukarıdaki örnekte satılacak e-posta adresleri arasında ilgili kategori ile ilgilenen kaç e-posta adresi olduğu bilgisi SPAM'ın kişilerin Internet'teki özlük haklarından ikisi olan takip edilemezlik ve gizlilik hakkını hiçe saydığının bir göstergesidir.
Güvenlik ihlalleri, virüsler, solucanlar ve diğerleri
[değiştir | kaynağı değiştir]E-posta adresleri daha önce bahsedilen yöntemlerin dışında e-posta sunucularına gerçekleştirilen saldırılar sonucunda elde edilen e-posta sunucusu kayıtlarından da elde edilebilmektedir. E-posta sunucularının tamamı dışarıya gönderdikleri ve kabul ettikleri e-postaların tarih bilgisi ve alıcı/gönderici adres bilgilerini bir günlük dosyasına kaydetmektedir ve bu dosyalar içerisinde çok fazla sayıda geçerli e-posta hesabı yer almaktadır.
Ayrıca solucanlar ve virusler kişilerin bilgisayarlarına ya yine SPAM e-postalar yolu ile ya da kişinin bilgisayarına taktığı bir medya üzerinden bulaşarak e-posta adresi toplama ve SPAM yapma karakteristiklerini ortaya koymaktadırlar. 2001 yılında yapılan bir araştırma göstermektedir ki, istenmeyen ticari e-postaların yaklaşık %98'lik kısmı virüs ya da vorm'lar aracılığı ile gönderilmektedir.
Örneğin Haziran 2003'te ortaya çıkan Sobig.E isimli kurtçuk, şu ana kadar ortaya çıkan spammer vormlar arasında en başarılı olanıydı ve çok büyük çapta yayılmayı başardı. Bu vorm'un aşağıdaki ekleri taşıyan e-postaları hâlen (Nisan 2006 itibarı ile) Internet trafiğini ciddi şekilde etkilemektedir:
Your_details.zip (içinden Details.pif dosyası çıkıyor) Application.zip (içinden Application.pif dosyası çıkıyor) Document.zip (içinden Document.pif dosyası çıkıyor) Screensaver.zip (içinden Sky.world.scr dosyası çıkıyor) Movie.zip (içinden Movie.pif dosyası çıkıyor)
Son kullanıcıların dikkatsizliği ve çoğunlukla Microsoft işletim sistemi ailesindeki uygulamaların güvenlik açıklarından faydalanan kurtçuklar bulaştıkları bilgisayarlardaki adres defterlerini kullanarak, aynı adres defterinde yer alan iki kişinin birbirini tanıma ihtimalinin yüksekliğini göz önünde bulundurarak yalan (spoofed) başlıklarla e-postalar göndermekte ve yayılmaya çalışmaktadır.
Ayrıca virüs ve kurtçukların neden olduğu finansal tutar da ciddi boyutlardadır ve konu Finansal Tutar başlığı altında incelenecektir.
Spam e-postaların içerikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
SPAM e-postalar çok çeşitli içeriklerle kullanıcının karşısına çıkabilmektedir. SPAM hareketinin doğası itibarı ile kanun dışı ve normal koşullarda pazarlanması yasak olan ürünler ve pornografi, diğer alternatiflerinin önüne geçmektedir.
Aşağıdaki tablo, SPAM e-postaların 2003 – 2004 yılları arasındaki içerik değişimini göstermektedir.
| Ürün | 2003 Yılı | 2004 Yılı | Değişim | Açıklama |
|---|---|---|---|---|
| Porno/Seks (Grafiksiz) | %17 | %34 | +%17 | Porno içerikli sayfalara linkler, seks yazıları |
| Sigorta Hizmetleri | %1 | %4 | +%3 | Ev, otomobil, sağlık ile ilgili sigorta hizmetleri |
| Bitki/İlaç | %8 | 10 | +%2 | Ucuz ilaçlar, uyuşturucular |
| Finansal | %12 | %13 | +%1 | Çabuk para kazanma yöntemleri |
| Seyahat/Kumar | %2 | %3 | +%1 | Uçak biletleri, rezervasyonlar, Internet kumarhane reklamları |
| Saadet Zincirleri | %8 | %7 | -%1 | İnsan getirdikçe kazanacaksınız konsepti |
| Haberler | %9 | %6 | -%3 | Kullanıcıya hiçbir şey ifade etmeyen haberler |
| Diğerleri | %13 | %8 | -%5 | Geri kalan ve SPAM gibi görünen her şey |
| Porno/Seks (Grafikli) | %13 | %7 | -%5 | Porno resimler içeren her şey |
| Şüpheli Ürünler | %20 | %10 | -%10 | Kırılmış yazılımlar, düzmece diplomalar vs. |
Ürün ve hizmet reklamları
[değiştir | kaynağı değiştir]Çoğunlukla yanıltıcı içeriklerle hazırlanmış e-postalardır. Çeşitli sorunlara mümkün olmayan hizmetlerle çözüm olduğunu iddia eden e-postalar kullanıcıların çeşitli sitelere gitmeleri için onları ikna etmeye çalışmaktadır. Bu sayede spammer'lar reklam anlaşması yaptıkları şirketler için yeterli kullanıcı potansiyelini sağlamaya çalışmaktadırlar.
Subject: Get the Child Support You Deserve From : "Free Legal Advice" <aileen@email2.qves.net> Date : Mon Oct 13 09:20:23 2004 1) Fight The Risk of Cancer! http://www.adclick.ws/p.cfm?o=315&s=pk007 2) Slim Down - Guaranteed to lose 10-12 lbs in 30 days http://www.adclick.ws/p.cfm?o=249&s=pk007 3) Get the Child Support You Deserve - Free Legal Advice http://www.adclick.ws/p.cfm?o=245&s=pk002 4) Join the Web's Fastest Growing Singles Community http://www.adclick.ws/p.cfm?o=259&s=pk007 5) Start Your Private Photo Album Online! http://www.adclick.ws/p.cfm?o=283&s=pk007 Have a Wonderful Day, Offer Manager Prize Mama
İlaç / Kozmetik Ürünleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Sadece özel durumlarda hastalara verilen ilaçlar, uyuşturucular ya da çok fazla talep olan sağlık ürünlerinin taklitleri ve kanunen satışı yasak olanları bu yolla pazarlanmaya çalışılmaktadır:
Subject: Welcome to your new life From : "Jackson Sinclair" <hhktsvrsypxx@volvo.ee> Date : Tue Dec 21 14:32:03 2004 Cia1is Cia1is is regarded as a Super-Viagr@ or Weekend-Vi@gra because its effects start sooner and last much longer. Men that do not have imp0tence problems report that Regal1s increases sexua1 pleasure and staying power, as well as increasing the size and hardness of erecti0ns. Get Cia1is Now at low pr1ces: $1.90 per dose. Unbeleivable!
Bu ürünlerin sağlık açısından riskler taşıdığı ve kullanılmaması gerektiği Internet'teki sitelerde duyurulmaya çalışılmaktadır.
Yasa dışı İçerik / Pornografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Her gün gönderilen 31 milyar e-postanın 4 milyarlık bir kısmı pornografik/yasa dışı içerik ile kullanıcılara ulaşıyor, bu da İnternet kullanıcısı başına günde en az 4 e-posta anlamına geliyor (2003 itibarı ile).
SPAM e-postalar ile ilgili yasal takibin zorluğundan dolayı, çocuk pornosu tacirleri, yasa dışı örgütler ve terör örgütleri insanları varlıklarından SPAM e-postalar aracılığı ile haberdar etmektedirler:
Subject: Do you like pretty little lolitas? From : "Alexander" <asdt534@lolita.com> Date : Fri Dec 22 16:43:21 2004 Choose your favorite site! It's your personal invitation to issue #30 of "THE BEST LOLITAS SITES" magazine. Are there too many lolitas sites in the Net? Are you impressed by variety of different suggestions and really don't know what to choose? And maybe, you're tired from sameness of all that already viewed sites? Now it is the time to see what sites are now the most actual and outstanding, that can satisy needs of every customer! Just a few minutes of your time - and you'll understand how the Lolitas industry developed. The best from the best - just click and choose! ENTER NOW!!!
Hemen zengin olma ve evden para kazanma yöntemleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kullanıcıların, gerçek dışı vaatler ile para göndermelerini sağlamayı amaçlamış içerikler ile gönderilen e-postalardır. Bu e-postalar içerisinde genellikle kullanıcıların daha fazla para kazanmak için ne yapması gerektiği doğru olmayan matematik ispatlar ile kendilerine empoze edilmeye çalışılır:
Subject: Free cash From : "AO" <ao@balikesir.edu.tr> Date : Fri Jul 13 22:19:22 2004 (....) $75 dollar for free!! click here'
Zararları
[değiştir | kaynağı değiştir]SPAM e-posta bilgisayar ağlarının yoğunluğundan kullanıcıların verimli çalışmasına kadar birçok alanda bilgisayar dünyasına ve onun bir bileşeni olan insana zarar vermektedir. Internet kullanıcıları SPAM'den, içerdiği çirkin ve rahatsız edici içerikten, durduramadıkları bir hareket olduğundan ve istemedikleri halde sürekli aldıklarından dolayı rahatsız olmaktadırlar. Aşağıdaki tablo 2003 yılında 1272 e-posta kullanıcısı üzerinde yapılan bir araştırmanın sonuçlarından son kullanıcı tarafından duyulan rahatsızlıklar hakkında bir öngörüş sahibi olmak için bilgi vermektedir:
| Rahatsızlık Nedeni | Kullanıcı Yüzdesi |
|---|---|
| SPAM’in istenmeyen bir şey olması | %84 |
| Rahatsız edici çirkin içerik | %80 |
| Bilgisayara zarar verme potansiyeli | %79 |
| SPAM E-postaların yüksek boyutu | %77 |
| Müstehcen içerik | %76 |
| Gizlilik haklarına tecavüz | %76 |
| Durdurulamıyor oluşu | %75 |
| Zaman kaybettirmesi | %69 |
Görüldüğü gibi kullanıcıların çok büyük bir kısmı SPAM'ı istenmeyen bir şey olarak nitelendirmekte ve ondan rahatsız olmaktadır.
Gizlilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Adres toplayıcılarının İnternet üzerinden belirli sitelere giren kullanıcıların kişisel bilgilerini ve e-posta adreslerini kendilerinden gizli bir şekilde elde ederek ya da otomatik yazılımlarla tüm İnternet'i tarayarak buldukları e-posta adreslerini biriktirerek oluşturdukları koleksiyonlarını para ya da karşı tarafın elindeki e-posta adresi birikimi karşılığında e-posta adreslerinin sahiplerinden izin almadan birbirlerine satmaktadırlar.
Bu da kişinin İnternet'teki özlük haklarından "gizlilik" hakkını ihlal etmektedir.
İçerik
[değiştir | kaynağı değiştir]SPAM e-postaların ciddi çoğunluğunun içerdiği yasalara aykırı içerik, pornografi, çocuk pornografisi, yasa dışı çevrimiçi kumar servisleri, piramit satışlar, hemen zengin olma vaatleri ile aldatıcı ticari eylemler bireylerin psikolojilerini olumsuz yönde etkilemektedir.
Özellikle toplumun küçük yaştaki mensuplarının Internet'in olumlu özelliklerinden ziyade zararlı yönleri ile tanışmasına neden olmaktadır.
Başlık bilgilerini tahrip etme (spoofing)
[değiştir | kaynağı değiştir]Spufing, e-posta başlıklarının değiştirilmesi ile iletinin orijinal göndericisi yerine başka bir yerden ya da kurumdan geliyormuş gibi gösterme işlemidir. SPAM yapanlar iletilerinin dikkate alınıp okunması ve cevap verilmesi için spuf yaparak ciddi ve saygın kuruluşların isimlerini kullanabilirler.
Bu da kurban seçilen kuruluşların ticari ünlerine zarar getirmekte, zaman ve müşteri kayıplarına yol açmaktadır ve bu durumun düzeltilmesi için yapılan harcamalar kuruma ciddi bir mali yük oluşturmaktadır. Kimi zaman mali yük ile de eski haline getirilemeyecek prestij kayıpları meydana gelebilmektedir.
Internet'e bağlı herhangi bir bilgisayardan herhangi bir kişi, kurum ya da şirketten geliyormuşçasına e-posta göndermek SMTP protokolünün eksiklerinden dolayı mümkün ve çok kolaydır. Aşağıdaki örneği inceleyiniz:
meren ~ $ telnet 193.255.XX.XX 25 Trying 193.255.XX.XX... Connected to 193.255.XX.XX. Escape character is '^]'. 220 xxxx.edu.tr ESMTP HELO xxxx.edu.tr 250 xxxx.edu.tr MAIL FROM: xxxxxxx@xxxx.edu.tr 250 ok RCPT TO: xxxx@xxxx.edu.tr 250 ok DATA 354 go ahead From: X. XXX XXXX <xxxx@xxxx.edu.tr> To: X. XXX XXXX <xxxx@xxxx.edu.tr> Subject: Yuksek Lisansin ile Ilgili Date: Fri, 20 Dec 2004 11:00:57 +0100 User-Agent: Mozilla/5.0 Merhaba XXXX, Yuksek Lisans calismani 2006 Ocak ayi ortasinda getirebilirsin, bu konuda herhangi bir problem yok. Ben o zamana kadar cok yogun olacagim, anlayisla karsilayacagini ve yüksek lisansin ile ilgili konularda beni rahatsiz etmeyecegini tahmin ediyorum. Selamlar, X. XXX XXXXXX xxxx@xxxx.edu.tr 250 ok 1103620781 qp 10296 quit 221 xxxx.edu.tr Connection closed by foreign host.
Yukarıdaki örnekte sadece Internet'e bağlı bir makine kullanılarak gönderilmiş olan e-posta, RFC standartlarına uygun olarak well-formed bir biçimde sahibine ulaşmıştır (kimlik ve adres bilgileri hususi olarak X işaretleri ile saklanmıştır). Bu örneği bir birey ya da şirketin menfaatlerine daha fazla zarar verecek ya da çok daha ciddi güvenlik problemlere yol açabilecek örneklerle genişletmek mümkündür.
Olta atmak veya yemleme (Phishing)
[değiştir | kaynağı değiştir]Phishing kısaltması Password Harvesting Fishing sözcüklerinden türetilmiştir. Phishing, kredi kartı bilgileri ya da parolalar gibi çeşitli özel ve gizli kalması gereken, başkaları tarafından bilindiğinde kişilerin zor durumda kalmasına neden olabilecek gizli bilgilere erişmek ve onları elde etmek için sanki bu bilgileri kişiye veren ve güvenilir bir yerden geliyormuşçasına görünen e-postalar ya da web siteleri hazırlayıp kullanıcılardan bu bilgileri paylaşmalarını isteme eylemlerinin tümüne verilen isimdir. Bu anlamda olta atmak veya yemleme, spoofing'e benzer bir yapı sergilemektedir. Banka ve kredi kartı numaraları ve parolalarını kullanıcılardan istemek üzere gönderilen istenmeyen iletilere kanan kullanıcıların hesaplarından para çekilmekte ya da kredi kartları ile Internet üzerinden alışveriş yapılmaktadır. Son zamanlarda Türkiye'de de artış göstermiş bu eylemlere bir örnek teşkil etmesi açısından aşağıdaki e-postayı inceleyiniz:
Subject: Account error report. From : support@bankofoklahoma.com Date : Fri Apr 15 05:49:38 2005 Dear Bank of Oklahoma customer, we recently have determined that different computers have logged onto your Online Banking account, and multiple password failures were present before the logons. We now need you to reconfirm your account information to us. If this is not completed by April 02, 2005, we will be forced to suspend your account indefinitely, as it may have been used for fraudulent purposes. We thank you for your cooperation in this manner. To confirm your Online Banking records click here: http://www.bancofoklahoma.com/.on/Login/ Thank you for your patience in this matter. Bank of Oklahomal Customer Service Please do not reply to this e-mail as this is only a notification. Mail sent to this address cannot be answered. Copyright 2005, Bank of Oklahoma, Inc. All Rights Reserved.
Eğer verilen adrese dikkat edecek olursanız kullanıcının dikkatsizliği neticesinde gerçekten Oklahoma Bankası sanılabilecek şekilde bir adres olduğunu fark edebilirsiniz. Kullanıcılar bu adrese gittiklerinde, kimlik ve hesap bilgilerini soran bir uygulama kendilerini karşılamakta ve yapılan girişleri veritabanlarına saklamaktadır. Veritabanının sahibi olan şahıslar ise kolayca kullanıcı bilgileri ile gerçek hesaplara erişmekte ve kullanıcıya ait parayı istedikleri gibi yönetebilmektedirler.
Bu olayların benzerleri son yıllarda Türkiye'de de baş göstermiş ve spam yolu ile birçok kullanıcı bu tuzağa düşmüş ve ciddi miktarlarda para kaybı yaşanmıştır.
Finansal tutar
[değiştir | kaynağı değiştir]SPAM'in sebep olduğu maddi zararın tam değerini hesaplamak son derece zordur. Bununla beraber bu konuda yapılmış birçok çalışma bulunmaktadır.
- SPAM faaliyetleri dolayısıyla Avrupa şirketleri son bir yıl içerisinde 2.5 milyar Euro üretkenlik kaybına uğradılar. Bunun Avrupa'ı Internet kullanıcılarına maliyeti ise 10 milyar dolar dolaylarında (2003).
- SPAM yüzünden Amerikan şirketleri her yıl 10-13 milyar dolar kayba uğruyor, çalışan başına günlük işgücü kaybı ise 14$ (2005)
- Viruslerin %95'i SPAM e-postalar ile dünyaya yayılıyor (2004).
- 2007 yılında SPAM e-postalar tüm e-posta trafiğinin %70'ini tutacak (2003).
- SPAM e-postalar her yıl %6,0 ila %7,0 arasında bir büyüme gösteriyor (2003).
- 5000 e-posta kullanıcısına sahip bir organizasyon, SPAM e-postalar yüzünden son kullanıcı başına günde 10 dakika, Internet teknolojileri uzmanı başına 43 dakika kaybediyor. Bu da yaklaşık olarak 2.4 milyon dolarlık iş gücü kaybı anlamına geliyor (2004).
- SPAM e-postalar bir yılda tüm dünyada 20 milyar dolarlık bir zaman ve üretkenlik kaybına neden oluyor (2003).
SPAM e-postalar finansal açıdan yukarıda bahsedilen miktarlarda zararlar verirken, aşağıdaki sonuçlar SPAM yapmanın, SPAM yapan kişiye olan maliyetinin ne kadar düşük olduğuna işaret etmektedir:
- Bir e-posta göndermenin tutarı 0.000082$ (yaklaşık 0,01 kuruş) ile 0.000030$ (yaklaşık 0,003 kuruş) arasında (2003).
- Bir kişinin spam yapmak için sahip olması gereken tek şey olan bir e-posta adresine sahip olmanın tutarı 0.00000032$ (yaklaşık 0,00003 kuruş) (2003).
Hesaba katılması güç olan, fakat son derece önemli olan finansal kayıp noktaları da vardır,
- SPAM bir bir ağ içerisindeki network trafiğini beklenmedik oranda artırmaktadır. SPAM yüzünden artması neticesinde kullanıcıların çalışmalarını normal bir şekilde sürdürebilmeleri için bu ağa eklenmesi gereken daha güçlü donanımların (switch, router vb.) tutarları kurumlar için ek bir finansal açıktır.
- Bir e-posta sunucusuna gelen e-postalar kullanıcıların ev dizinlerine drop edilmelidir. Fakat son SPAM e-postaların yoğunluğu ve fazlalığı sunucuların iş yüklerini artırmakta, sunucuların bu yük altından kalkabilmeleri için normal koşullarda ihtiyaç duymadıkları ek donanımlar (işlemci, bellek, disk alanı vb.) alınması gerekmektedir. Bu da kurumların karşısına SPAM'ın getirdiği ekstra bir maliyet olarak çıkmaktadır.
- Bir servis sağlayıcı üzerinden Internet'e bağlanan bir kullanıcı, Internet'ten basit anlamda web sitelerini gezmek, e-postalarını kontrol etmek, e-posta göndermek ve çeşitli dosyalar indirmek istemektedir. SPAM trafiğinin yarattığı ağ trafiği yoğunluğundan ötürü bu işleri normalden daha yavaş yapabilmekte, bu yüzden Internet'te aynı miktarda işi daha uzun süre kalarak yapabilmektedir. Dolayısıyla telefon şebekesini kullanım süresi artmakta, kişiye ekstra maddi bir külfet getirmektedir.
- Kullanıcıların SPAM'ın yarattığı network yoğunluğundan etkilenmesini istemeyen Internet Servis Sağlayıcı'ları ek donanımlar almakta, bant genişliklerini artırmaktadır, fakat bu maddi yükü yine o servis sağlayıcının kullanıcıları karşılamaktadır.
- Kullanıcılar ve kurumlar SPAM ile mücadele için açık kaynak kodlu alternatiflerini tercih etmedikleri takdirde yazılımları satın almak zorunda kalmaktadırlar. Normalde ihtiyaçları olmayan bu yazılımlar ekstra bir maddi külfet getirmektedir.
- SPAM e-postalar ile taşınan virus ve worm'lar ağ trafiğini anormal şekilde artırmakta, ağdaki diğer bilgisayarlara zarar vermektedirler. Teknik servis bakım masraflarının yanında bilgi ve zaman kaybı finansal bir kayıp olarak yansımaktadır.
Ekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Web sayfalarından e-posta eldesi
[değiştir | kaynağı değiştir]meren ~ $ python
Python 2.3.4 (#2, Dec 3 2004, 13:53:17)
[GCC 3.4.5 (Pardus 1.0)] on linux2
>>> url = "http://www.bagkur.gov.tr/iletisim/mail.shtml"
>>> import urllib, re
>>> regex = re.compile(r'[\w\-][\w\-\.]+@[\w\-][\w\-\.]+[a-zA-Z]{1,4}')
>>> data = urllib.urlopen(url).read()
>>> print "%d adet e-posta adresi bulundu." % (len(set(regex.findall(data))))
117 adet e-posta adresi bulundu.
Web sayfalarında e-posta adreslerini doğrudan bulundurmak istenmeyen iletilere davetiye çıkarmak anlamına gelmektedir. E-posta adreslerini küçük resimler ya da insanların kolayca anlayacağı fakat yazılımlar ile diğer metinlerden kolayca ayrılamayacak şekilde web sayfalarında bulundurmak (örneğin kullanıcı@sunucu.com yerine kullanıcı at sunucu dot com gibi) istenmeyen iletilerin miktarını ciddi şekilde azaltmaktadır.
TÜBİTAK'ın 2004 yılı için virüs içeren e-posta istatistikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıdaki tablo TÜBİTAK’ın 2004 - 2005 yılları arasında aldığı virüs içeren e-postaları göstermektedir:
| Alınan Toplam Veri Miktarı | 125.969Mb |
| Alınan Toplam İleti Sayısı | 2.410.931 |
| Geri Çevrilen İleti Sayısı | 108.230 |
| Bounce Eden İleti Sayısı | 179.646 |
| Drop Edilen İleti Sayısı | 1.199.668 |
| Kullanıcıya İletilen İleti Sayısı | 923.387 |
Yukarıdaki tablo göstermektedir ki, alınan iletilerin yalnızca %38'lik bir kısmı kullanıcılara iletilmiştir. Ayrıca bu %38'lik kısım, sadece virüs içermeyen, fakat geçerli (SPAM olmayan) bir ileti olduğu garanti edilmemiş e-postaların miktarıdır. Dünya çapındaki istatistikler de göz önünde bulundurulduğunda, e-posta iletişimini sağlayan altyapının çok büyük bir kısmı SPAM e-postaların taşınması için çalışmaktadır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- SPAM Blacklist kontrolü
- Bot trap 17 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Anti Spam Makaleleri (İngilizce)
- Howto: Redirect Mailto for Spam Prevention 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Spam yapanlari sikayet edebileceğiniz bir adres 8 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
