İçeriğe atla

Mihriban Aliyeva

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Mehriban Aliyeva sayfasından yönlendirildi)
Mihriban Aliyeva
Mehriban Arif qızı Əliyeva (Azerice)
2024'te Aliyeva
1. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Yardımcısı
Görevde
Makama geliş
21 Şubat 2017
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev
Yerine geldiği Makam oluşturuldu
Azerbaycan First Lady'si
Görevde
Makama geliş
31 Ekim 2003
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev
Yerine geldiği Zarife Aliyeva
Yeni Azerbaycan Partisi Genel Başkan Vekili
Görevde
Makama geliş
5 Mart 2021
Yerine geldiği Makam oluşturuldu.
Yeni Azerbaycan Partisi Genel Başkan Yardımcısı
Görev süresi
7 Haziran 2013 - 5 Mart 2021
Yerine gelen Tahir Budagov
Kişisel bilgiler
Doğum Mihriban Arif kızı Paşayeva
26 Ağustos 1964 (60 yaşında)
Bakü, SSCB
Milliyeti  Azerbaycan
Partisi Yeni Azerbaycan Partisi
Evlilik(ler) İlham Aliyev (e. 1983)
Çocuk(lar) Leyla, Arzu, Haydar
Bitirdiği okul Azerbaycan Tıp Üniversitesi
Mesleği Hekim
İmzası
Resmî site mehriban-aliyeva.az

Mihriban Arif kızı Aliyeva (evlilik öncesi soyadı Paşayeva; Azerice: Mehriban Arif qızı Əliyeva, 26 Ağustos 1964, Bakü), 21 Şubat 2017 itibarıyla Azerbaycan Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı yardımcısı[1] ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in eşi. Yeni Azerbaycan Partisi Genel Başkan Yardımcısı. Mihriban Aliyeva aynı zamanda Haydar Aliyev vakfının başkanı ve UNESCO iyi niyet elçisidir.[2]

Mihriban Aliyeva edebiyyat yazarı, Azerbaycan'ın bilim insanı, filoloji bilimleri doktoru, profesör Mir Celal Paşayev'in ve bilim insanı Nesir İmanquliyevin torunudur.[3]

Eğitimi ve kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1982 yılında lise eğitimini altın madalyayla tamamlamış ve Azerbaycan Devlet Üniversitesi Tıp fakültesinde eğitimine devam etmiştir.[2] 1988-1992 yılları arasında Moskova Göz Hastalıkları Enstitüsünde çalışmıştır.[2] 1995 yılında Azerbaycan Kültür vakfını kurmuştur ve bugünde vakfın başkanlığını yürütmektedir.[2] Vakıfta yaptığı çalışmalarla 1996 yılında Azerbaycan kültürünün dünyaya tanıtılması için 3 ayrı dilde - Azerbaycan, ingiliz ve rus - yayınlanan “Azerbaycan – Miras” isimli dergini kurmuştur.[2] Ekim 2002'de Azerbaycan Cimnastik Federasyonu Başkanı seçilmiştir.[4]

Mihriban Aliyeva 2005 yılında Lisansüstü eğitimini tamamlamış ve doktora (Ph.d) unvanı almıştır.[2] Aynı yıl Azerbaycan parlamento seçimlerinde 23.106 oyla Azerbaycan Ulusal Meclisine seçilmiştir.[5] Daha sonra 2010 ve 2015 yıllarında tekrar Azerbaycan Cumhuriyeti Milletvekili seçilmiştir. 2004 yılından bu yana Yeni Azerbaycan Partisinin Siyasi Konsey Üyesi ve 2013'ten beri parti genel başkan yardımcısı görevini taşımaktadır.[2] Medeniyetler ve kültürler arası diyaloğun kurulması, İslam kültür mirasının dünyaya tanıtılması ve bakıma muhtaç çocukların sorunlarının ele alınması da dahil olmak üzere, insani alanda kapsamlı faaliyetleri nedeniyle Kasım 2006'da İslami Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (ISESCO) tarafından İyi Niyet Elçisi ödülüne layık görülmüştür.[2]

2016 yılı Haziran ayında Bakü'de düzenlenen Dünya Azerbaycanlılarının dördüncü Kurultayında "Dünya Azerbaycanlılarının Koordinasyonu Konseyine" üye seçilmiştir.[2]

Mihriban Aliyeva'ya Rusya Federasyonunun Moskova Devlet Tıp Üniversitesi tarafından fahri profesör ve Bulgaristan'ın Tırnovo Üniversitesi tarafından fahri doktora unvanı verilmiştir.[2]

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile 22 Aralık 1983 tarihinde evlenmiştir. İki kızı, bir oğlu ve beş torunu vardır.

Aktiviteler

[değiştir | kaynağı değiştir]

1988-1992 yılları arasında Mehriban Aliyeva, Akademisyen Krasnov'un önderliğinde Moskova Göz Hastalıkları Bilimsel Araştırma Enstitüsü'nde çalıştı. Aktif sosyal faaliyetlerine 1995 yılında şu anda başkanlığını yaptığı [Azerbaycan Kültür Vakfı]'nı kurarak başladı. 1996 yılında Azerbaycan kültürünü geniş çapta tanıtmak amacıyla üç dilde (Azerbaycan, İngilizce ve Rusça olarak yayınlandı.) Azerbaycan-Irs" dergisi.[6][7] Mehriban Aliyeva röportajlarından birinde Azerbaycan Kültür Vakfı ve "Miras" dergisinin kuruluş amaçlarını şu şekilde açıkladı:

"Azerbaycan Kültür Dostları Vakfı'nı oluştururken temel amacı Azerbaycan kültürünü tanıtmak ve tanıtmaktı. O zamanlar "Miras" dergisini kurdum. Dergi aslında Azerbaycan'ın faaliyetlerini de içeriyordu. Vakıf ve belirli bir konu numarasına adanmış her konu hem popüler hem de araştırma malzemesi oldu. Gururla söyleyebilirim ki bizden önce kimse Azerbaycan kültürü hakkında bu kadar tatlı yazmadı. Örneğin kendimize minyatürler hakkında yazma hedefi koyduğumuzda veya mimari anıtlar, aslında işbirliği hem akademisyen hem de gazeteci gerektirir, sanat uzmanlarını da dahil ettik. Hem fon hem de dergi oldukça karmaşık görevleri yerine getirmek zorunda kaldı. Bağımsız Azerbaycan'ın kuruluş yıllarıydı. Siyasi ve ekonomik değişimlerle birlikte, eski ideolojiden kurtulma süreci devam ediyor, kalıp yargılar yıkılıyordu. Kültürel mirasımız o dönemde oldukça çalkantılıydı. Düşünceler yeniden süzüldü, eski ulusal geleneklere ve köklere geri dönüldü."[8]

2002 yılında Azerbaycan Jimnastik Federasyonu başkanlığına seçildi ve bu pozisyonda iyi bir organizatör olduğunu kanıtladı.[9] Uluslararası dünyada artan itibarı, Uluslararası Jimnastik Federasyonu Ritmik Cimnastik Dünya Kupası (2003), Dünya Kupası (2004) "A" kategorisi etabına katılması, 27. Dünya Şampiyonası (2005), 23. (2007), 25. (2009) ve 30. (2014) Avrupa şampiyonalarının Azerbaycan'da yapılması kararında belirleyici rol oynadı.[10]

Mehriban Aliyeva, Haydar Aliyev'in zengin mirasını incelemek ve onun ulusal devletçilik fikirlerini yeni nesillere aşılamak amacıyla oluşturulan Haydar Aliyev Vakfı'nın başkanıdır.

10 Mayıs 2004 - Haydar Aliyev'in doğum gününde, Haydar Aliyev Vakfı'nın amacı, Azerbaycan kültürünün milli ve manevi değerlerinin korunması ve yaygın tanıtımı ile ilgili çalışmaların ve refahın artırılmasına yönelik çeşitli projelerin yürütülmesine yardımcı olmaktır. bilim, eğitim, kültür, sağlık ve sporun gelişmesini sağlayan program ve etkinlikleri, projeleri desteklemek, çocukların ve gençlerin sağlıklı, milli ve manevi değerlere bağlı, bilgi birikimi gelişmiş vatandaşlar olarak yetiştirilmesi çalışmalarına hizmet etmek ve Azerbaycan'ın uluslararası itibarını artırmaya yönelik tedbirlerin uygulanmasına yardımcı olmaktan ibarettir.

Haydar Aliyev Vakfı faaliyet gösterdiği on yıllık süre boyunca, dünyanın prestijli kuruluşlarıyla işbirliği yaparak ve büyük uluslararası konferanslar ve festivaller düzenleyerek, çeşitli alanları kapsayan projeleri hayata geçirmeyi başardı. Haydar Aliyev Vakfı'nın hayata geçirdiği projeler hem Azerbaycan'da hem de yurt dışında kamuoyu tarafından büyük beğeniyle karşılanıyor.[11]

Mehriban Aliyeva'nın faaliyetlerinde sporun gelişimine özel önem verilmektedir. 28 Aralık 2004'te Mehriban Aliyeva, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Olimpiyat Komitesi IV. Genel Kurulunda NOC Yürütme Kurulu üyeliğine seçildi.

Eleştiriler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Freedom House, Aliyeva'nın 2014 yılından beri başkanlık ettiği Heydar Aliyev Vakfı'nın, içeride ve dışarıda kültürel projelere destek verirken, "rejimin uluslararası imajını parlatmaya odaklandığını" belirtmektedir. Ayrıca, vakfın yolsuzluk aracı olarak eleştirildiği ifade edilmektedir.[12]

Mihriban Aliyeva'nın amcası Hafız Paşayev, 1992-2006 yılları arasında Azerbaycan'ın Washington Büyükelçiliğini yapmıştır. Paşayev için; 2010 yılında yayınlanan Wikileaks belgelerinde, Bakü'ye gelen Amerikan diplomatlarının Washington yönetimi açısından işbirliğine açık olması nedeniyle dünya çapında ve Azerbaycan'da dikkate alınmaya değer bir isim olduğu belirtiliyor.

Siyasi baskı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aliyeva, Azerbaycan'ın siyasi toleransın olduğu bir ülke olduğunu iddia etmiş ve kitlesel siyasi hapis cezası iddialarını reddetmiştir. Hapsedilmiş gazeteci Khadija Ismayilova ve insan hakları savunucusu Leyla Yunus'un durumu hakkında sorulduğunda, cevap vermemiştir.[13] Başkan yardımcısı olarak atanması, daha fazla muhalif aktivistin gözaltına alınmasıyla ilişkilendirilmiştir. Bu gözaltılar "atamaya karşı protesto girişimlerini engelleme amacı taşıyor" olarak nitelendirilmiştir.[14][15] Azerbaycan'da iktidar, Aliyev ve geniş çevresinin elinde yoğunlaşmış durumdadır. Uluslararası kuruluşlar tarafından raporlanan insan hakları ihlalleri arasında işkence, keyfi tutuklamalar, istismar ve gazeteciler ile sivil toplum kuruluşlarının tacizi yer almaktadır.[16][17][18]

Ödülleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Aliyev eşini Cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atadı". Sözcü. 21 Şubat 2017. 20 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2017. 
  2. ^ a b c d e f g h i j Official web-site of President of Azerbaijan Republic – PRESIDENT » First Lady. 30 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ "MEHRİBAN ƏLİYEVA, Biography". 18 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2018. 
  4. ^ AGF — Azərbaycan Gimnastika Federasiyası: AGF — Azərbaycan Gimnastika Federasiyası. 2 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ "Mehriban Aliyeva". 27 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2017. 
  6. ^ "Who is Mehriban Aliyeva? A look at Azerbaijan's First Lady and Vice President". euronews (İngilizce). 22 Şubat 2017. 23 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  7. ^ "FRIENDS Foundation Continues to Stimulate Azerbaijani Arts". azer.com. 1 Mayıs 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  8. ^ ""İzvestiya" qəzetinə müsahibəsindən. 26 may 2005-ci il". 5 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2014. 
  9. ^ "Azerbaijan Gymnastics Federation". 14 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  10. ^ "Azərbaycan Gimnastika Federasiyasının prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın Lider televiziyasına müsahibəsi :: Mehriban Əliyeva [mehribanaliyeva.preslib.az]". mehribanaliyeva.preslib.az. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. 
  11. ^ Heydər Əliyev Fondu. 2004–2014. səh. 7
  12. ^ "Why Azerbaijan's Dynasty-Building is a Bad Sign for Europe". 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  13. ^ "No, this is the truth about Azerbaijan's repression". Washington Post. Washington DC. 25 Eylül 2015. 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2015. 
  14. ^ Amanda Erickson (22 Şubat 2017). "Azerbaijan's president has chosen a new VP — his wife". Washington Post. Washington DC. 23 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2017. 
  15. ^ Altstadt, Audrey L. (2017). Frustrated Democracy in Post-Soviet Azerbaijan (İngilizce). Columbia University Press. ISBN 978-0-231-80141-6. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  16. ^ Vincent, Rebecca (19 Mayıs 2013). "When the music dies: Azerbaijan one year after Eurovision". Al Jazeera. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2013. Over the past several years, Azerbaijan has become increasingly authoritarian, as the authorities have used tactics such as harassment, intimidation, blackmail, attack and imprisonment to silence the regime's critics, whether journalists, bloggers, human rights defenders, political activists, or ordinary people taking to the streets in protest. 
  17. ^ Gogia, Giorgi (25 Temmuz 2018). "Torture is 'Systemic and Endemic' in Azerbaijan". hrw.org. Human Rights Watch. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021. 
  18. ^ Shaun Walker (22 March 2012), "Azerbaijan warms up for Eurovision by torturing musicians", The Independent, 14 June 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 5 Ağustos 2012 
  19. ^ "Award ceremony was held as part of Italian President's official visit to Azerbaijan". Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2018. 
  20. ^ "Aliyeva Sig.ra Mehriban". İtalya Cumhurbaşkanlığı. 30 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2018. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mihriban_Aliyeva&oldid=34522409" sayfasından alınmıştır