Harp Esirleri

Harp Esirleri
La Grande illusion
	"Harp Esirleri" (La Grande illusion) filminin sinema afişi
Yönetmen	Jean Renoir
Yapımcı	Albert Pinkovitch ; Frank Rollmer
Senarist	Jean Renoir ; Charles Spaak
Oyuncular	Jean Gabin; Erich von Stroheim; Pierre Fresnay
Müzik	Joseph Kosma
Görüntü yönetmeni	Christian Matras
Kurgu	Marthe Huguet ; Marguerite Renoir
Stüdyo	R.A.C. (Réalisation d'art cinématographique)
Dağıtıcı	Cinédis ; The Criterion Collection (DVD)
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram, Savaş
Renk	Siyah-beyaz
Yapım yılı	1937
Çıkış tarih(ler)i	Haziran 1937 ; Marivaux-Fransa İlk gösterim
Süre	114 dak (1937 versiyonu 94 dak.idi)
Ülke	Fransa
Dil	Fransızca,Almanca; İngilizce,Rusça
Diğer adları	The Grand Illusion (ABD); Die Große Illusion (Almanya); La Gran ilusión (İspanya); La Grande illusione (İtalya)

Harp Esirleri 1937 Fransa yapımı dramatik savaş filmidir. Özgün adı La Grande Illusion dır.

Senaryosunu Jean Renoir ve Charles Spaak 'ın birlikte yazdıkları filmi Jean Renoir yönetmiş, önemli rollerinde Jean Gabin, Erich von Stroheim ve Pierre Fresnay oynamışlardır. Filmin isminin anlamı Büyük Aldanış 'tır. Türkiye 'de sinemalarda "Harp Esirleri" adı ile gösterilmiş, hatta 1967 yılında Bilgi Yayınevi'nden çıkan senaryo kitabı da bu adla yayınlanmıştı.

Şiirsel Gerçekçilik sinema akımının başyapıtı sayılan film, I. Dünya Savaşı sırasında Almanlara esir düşen iki Fransız havacının esir kampına dönüştürülmüş bir şatoya getirilmeleri, burada çeşitli ulus ve sosyal katmanlardan gelen diğer esirler ve bir aristokrat olan kamp komutanıyla olan ilişkileri anlatılır. Ön planda bir firar öyküsü anlatır gibi gözüken bu hümanist filmin arka planında çok güçlü bir savaş karşıtı mesajı vardır.

En iyi film dalında Oscar'a aday gösterilen film Venedik Film Festivali'nde Jean Renoir'a bir özel ödül kazandırmıştı. II. Dünya Savaşı arifesinde çevrilen film Dünyada her kesimin takdirini kazanmış, hatta Venedik Film Festivali'nde "Mussolini Kupası" na da aday gösterilmişti. Harp Esirleri, 1958 yılında Brüksel'de birçok ülkenin sinema yazarları arasında yapılan bir ankette "Dünyanın en iyi 12 filmi" arasına sokulmuştur.

Olay Örgüsü

I. Dünya Savaşı sırasında Alman toprakları üzerinde keşif yapan ve hava fotoğrafları çeken iki Fransız hava subayı uçaklarının düşürülmesi sonucunda Almanlara esir düşerler. Bu iki subaydan Yüzbaşı De Boeldieu (Pierre Fresnay), varlıklı bir aristokrattır, Teğmen Maréchal (Jean Gabin) ise çalışan sınıftan gelmiş yetenekli bir makine teknisyenidir. Zaman 20. yüzyılın başıdır ve birçok yerde şövalyelik kuralları hala geçerlidir. Yara almamış olan Fransız subaylar uçaklarını düşüren Alman subayı Von Rauffenstein (Erich von Stroheim) tarafından yemeğe davet edilirler. Yemekte konuşmalar ve davranışlar sanki biraz önce birbirini ödürmeye çalışan iki taraf gibi değil de, bir spor müsabakasının galip ve mağlupları gibi bir havada geçer. Yemekten sonra Fransız subaylar komutanlığını kendisi de bir aristokrat olan Yüzbaşı Von Rauffenstein'ın yaptığı hapishaneye dönüştürülmüş bir şatoya getirilirler ve burada çeşitli uluslardan ve sosyal katmanlardan yüzlerce mahkûmla tanışırlar. Bunlardan biri de hemen kaynaştıkları diğer bir Fransız olan zengin Yahudi banker Rosenthal'dir (Marcel Dalio). Kale komutanı Von Rauffenstein'ın Fransız esir Yüzbaşı De Boeldieu'ye hemen kanı kaynar ve aralarında bir dostluk gelişir, zira karşı kamplardan olmalarına rağmen her ikisi de aynı sosyal sınıfa mensupturlar. Her iki soylu da gerçekçidir ve savaştan sonra çalışan sınıfın yükselmesi ile Avrupa'da kendi devirlerinin sona ereceğini gayet iyi bilmektedirler. Şatoda bir esirden çok misafir gibi muamele gören üç Fransız diğer mahkûmların bir kaçış tüneli kazmakta olduklarını öğrenirler ve onlara katılmayı kabul ederler. Maréchal ve Rosenthal kaçış için şevkle çalışırlarken De Boeldieu bunu bir görev olarak kabul ettiği için yapar. Subaylar arasındaki ilişkiler böyleyken alt rütbedekiler arasında da bir husumet sürtüşme göze çarpmaz. Esir erler Alman nöbetçilerle şakalaşırlar, havadan sudan konuşurlar. Aralarında politika hiç konuşulmaz, kadınlar ve yemek ortak konularıdır. Kaçma zamanı geldiğinde Rauffenstein durumun farkına varır, De Boeldieu diğerlerinin kaçması için kendini feda eder ve artık dost oldukları Alman komutan Von Rauffenstein istemeyerek de olsa onu vurmak zorunda kalacaktır. Diğer iki Fransız Maréchal ve Rosenthal ise bir müddet bir Alman kadının dağ evine sığındıktan sonra İsviçre'ye geçerek kurtulurlar.

Oyuncu kadrosu

Aktör/Aktris	Rolü
Jean Gabin	Teğmen Maréchal
Erich von Stroheim	Yüzbaşı von Rauffenstein
Pierre Fresnay	Yüzbaşı De Boeldieu
Marcel Dalio	Teğmen Rosenthal
Julien Carette	Oyuncu Cartier
Gaston Modot	Mühendis
Jean Dasté	Öğretmen
Georges Péclet	Bir Fransız eri
Jacques Becker	Bir İngiliz subayı
Sylvain Itkine	Teğmen Demolder
Dita Parlo	Çiftçi kadın Elsa

Film hakkında notlar

1939 yılında "En iyi film" Oscar'ına aday gösterilmişti. Bu film aynı zamanda "En iyi yabancı film" dalında değil de "En iyi film" dalında Oscar'a aday gösterilen ilk filmdir. Zaten çok az yabancı film bu dalda aday gösterilmiştir.
Filme 1937'da uluslararası Venedik Film Festivali 'nde "En iyi toplu sanat çalışması" ödülü verildi.
Yine 1939'da "En iyi film" dalında "New York Film eleştirmenleri ödülü" Jean Renoir 'a verildi.
1958 Brüksel Dünya Sergisi' nde sinema tarihinin en iyi on iki filmi arasında beşinci olarak ilan edildi.^[1]
2.Dünya savaşını arifesinde gösterime çıkan film barışsever mesajı ile her politik görüşten övgüler aldı. Hatta Jean Renoir 1937 Venedik Film Festivali'nde Mussolini ödülüne de aday gösterilmişti.
Filmde Jean Gabin'in üzerindeki üniforma gerçekte yönetmen Jean Renoir'ın I. Dünya Savaşı sırasında giymiş olduğu kendi yedek subay üniformasıymış.
II. Dünya Savaşı çıktığında savaş karşıtı tutumundan dolayı Jean Renoir'ı bir numaralı toplum düşmanı ilan eden Goebbels, Fransa işgal edilince ilk el koyulacak şeyin bu filmin kopyaları olması gerektiğini belirtmiş.
Uzun yıllar filmin bir müttefik hava saldırısında yok olduğu zannedilmişti. Fakat o zamanlar Paris'te görevli Frank Hansel isminde arşiv meraklısı bir Nazi subayı filmi gizlice Berlin'e getirmiş, Ruslar 1945 'te Berlin'e girince de film Moskova'daki arşivlerin yolunu tutmuş. Tesadüfen Ruslarla yapılan bir arşiv değiş tokuşunda filmin orijinal kopyası Toulouse'a gelmiş. Ancak bunun orijinal kopya olduğu tam 30 yıl sonra anlaşılmış. Bu arada 1960'larda Jean Renoir kendi filmini restore etmek için geldiğinde bu orijinal kopyadan haberi olmadığı için, filmin sağda solda tek tük bulunan kötü kopyalarından biri üzerinde epeyce bir çalışma yapmış.
Filmin 1946 ve 1958 yıllarında iki sürümü daha yapıldı ve bunlar ilkinden çok daha fazla yankı uyandırdı. Bu da filmin ilk başarısının günün koşullarına bağlı olmadığını ve savaş karşıtı teması ile filmin evrensel bir klasik olduğunu göstermiştir.

Kaynakça

^ Eisenstein Potemkin Zırhlısı, Renoir Harp Esirleri, Ford Cehennemden Dönüş".Senaryo Kitabı.1967,Bilgi Yayınevi

Dış bağlantılar

IMDb'de Harp Esirleri
Film hakkında Türkçe bir inceleme 19 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 19 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
en:Grand Illusion (film)

[1] Eisenstein Potemkin Zırhlısı, Renoir Harp Esirleri, Ford Cehennemden Dönüş".Senaryo Kitabı.1967,Bilgi Yayınevi

[1]

g t d Jean Renoir'ın yönettiği filmler
1920'ler	Une vie sans joie (1924) · La fille de l'eau (Su Kızı) (1925) · Nana (1926) · Sur un air de Charleston (1927) · Une vie sans joie (1927) · Marquitta (1927) · Tire au flanc (1928) · Le tournoi dans la cité (Turnuva) (1928) · La petite marchande d'allumettes (Küçük Kibritçi Kız) (1928) · Le Bled (1929)
1930'lar	On purge bébé (1931) · La Chienne (Dişi Köpek) (1931) · La nuit du carrefour (1932) · Boudu sauvé des eaux (Sulardan Kurtarılan Boudu) (1932) · Chotard et Cie (1932) · Madame Bovary (1933) · Toni (1935) · Partie de campagne (1936) · The People of France (1936) · Les bas-fonds (Ayaktakımı Arasında) (1936) · Le crime de Monsieur Lange (Bay Lange'ın Suçu) (1936) · La Grande Illusion (Harp Esirleri/Büyük Aldanış) (1937) · La Marseillaise (Marsilyalı Kız) (1938) · La bête humaine (Hayvanlaşan İnsan) (1938) · La Règle du Jeu (Oyunun Kuralı) (1939)
1940'lar	Swamp Water (1941) · This Land Is Mine (1943) · Salute to France (1944) · The Southerner (Güneyli Adam) (1945) · The Diary of a Chambermaid (Bir Oda Hizmetçisinin Güncesi) (1946) · The Woman on the Beach (1947)
1950'ler	The River (1951) · Le carrosse d'or (Altın Araba) (1953) · French Cancan (Paris Eğleniyor) (1955) · Elena et les hommes (1956) · Le testament du Docteur Cordelier (Dr. Cordelier'nin Mirası) (1959) · Le déjeuner sur l'herbe (Kırdaki Kahvaltı) (1959)
1960'lar	Le caporal épinglé (Tutsak Onbaşı) (1962) · Le petit théâtre de Jean Renoir (1969)

g t d Yabancı Dilde En İyi Film New York Sinema Eleştirmenleri Birliği Ödülü sahipleri
1937–1977	Mayerling (1937) Grand Illusion (1938) Harvest (1939) The Baker's Wife (1940) Ödül verimedi (1941–1945) Rome, Open City (1946) To Live in Peace (1947) Paisan (1948) Bicycle Thieves (1949) L'Amore (1950) Miracle in Milan (1951) Forbidden Games (1952) Justice Is Done (1953) Gate of Hell (1954) Umberto D. (1955) The Road (1956) Gervaise (1957) My Uncle (1958) The 400 Blows (1959) Hiroshima My Love (1960) The Sweet Life (1961) Ödül verilmedi (1962) 8½ (1963) That Man from Rio (1964) Juliet of the Spirits (1965) The Shop on Main Street (1966) The War Is Over (1967) War and Peace (1968) Ödül verilmedi (1969–1977)
1978–2000	Bread and Chocolate (1978) The Tree of Wooden Clogs (1979) My American Uncle (1980) Pixote (1981) Time Stands Still (1982) Fanny and Alexander (1983) A Sunday in the Country (1984) Ran (1985) The Decline of the American Empire (1986) My Life as a Dog (1987) on the Verge of a Nervous Breakdown (1988) Story of Women (1989) The Nasty Girl (1990) Europa Europa (1991) Raise the Red Lantern (1992) Farewell My Concubine (1993) Three Colours: Red (1994) Wild Reeds (1995) The White Balloon (1996) Ponette (1997) The Celebration (1998) All About My Mother (1999) Yi Yi (2000)
2001–günümüz	In the Mood for Love (2001) And Your Mother Too (2002) City of God (2003) Bad Education (2004) 2046 (2005) Army of Shadows (2006) The Lives of Others (2007) 4 Months, 3 Weeks and 2 Days (2008) Summer Hours (2009) Carlos (2010) A Separation (2011) Amour (2012) Blue Is the Warmest Colour (2013) Ida (2014) Timbuktu (2015) Toni Erdmann (2016) BPM (Beats per Minute) (2017) Cold War (2018) Parasite (2019) Bacurau (2020) The Worst Person in the World (2021) EO (2022) Anatomy of a Fall (2023)

g t d En İyi Yabancı Dilde Film National Board of Review Ödülü
1934–1950	Man of Aran (1934) Ödül verilmedi (1935) Carnival in Flanders (1936) The Eternal Mask (1937) La Grande Illusion (1938) Port of Shadows (1939) The Baker's Wife (1940) Pépé le Moko (1941) Ödül verilmedi (1942–1949) The Titan (1950)
1951–1975	Rashomon (1951) The Sound Barrier (1952) A Queen Is Crowned (1953) Romeo and Juliet (1954) The Prisoner (1955) The Silent World (1956) Ordet (1957) Pather Panchali (1958) Wild Strawberries (1959) The World of Apu (1960) Die Brücke (1961) Sundays and Cybele (1962) 8½ (1963) World Without Sun (1964) Juliet of the Spirits (1965) The Sleeping Car Murders (1966) Elvira Madigan (1967) War and Peace (1968) Shame (1969) The Wild Child (1970) Claire's Knee (1971) The Sorrow and the Pity (1972) Cries and Whispers (1973) Amarcord (1974) The Story of Adele H. (1975)
1976–2000	The Marquise of O (1976) That Obscure Object of Desire (1977) Autumn Sonata (1978) La Cage aux Folles (1979) The Tin Drum (1980) A Few Days from the Life of I. I. Oblomov (1981) Mephisto (1982) Fanny and Alexander (1983) A Sunday in the Country (1984) Ran (1985) Otello (1986) Jean de Florette / Manon des Sources (1987) Women on the Verge of a Nervous Breakdown (1988) Story of Women (1989) Cyrano de Bergerac (1990) Europa Europa (1991) Indochine (1992) Farewell My Concubine (1993) Eat Drink Man Woman (1994) Shanghai Triad (1995) Ridicule (1996) Shall We Dance? (1997) Central Station (1998) All About My Mother (1999) Crouching Tiger, Hidden Dragon (2000)
2001–günümüz	Amores perros (2001) Talk to Her (2002) The Barbarian Invasions (2003) The Sea Inside (2004) Paradise Now (2005) Volver (2006) The Diving Bell and the Butterfly (2007) Mongol (2008) A Prophet (2009) Of Gods and Men (2010) A Separation (2011) Amour (2012) The Past (2013) Wild Tales (2014) Son of Saul (2015) The Salesman (2016) Foxtrot (2017) Cold War (2018) Parasite (2019) La Llorona (2020) A Hero (2021) Close (2022) Anatomy of a Fall (2023)