İçeriğe atla

Kral ve Bağcı

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kral ve Bağcı, iyilik yapmanın karşılıksız kalmadığını ve doğaya saygının önemini vurgulayan bir Laz halk masalıdır.[1][2] Yazılı olarak ilk kez 1982'de Tiflis'te yayımlanmış Lazuri Paramitepe isimli kitapta geçmektedir.[3]

Masal, dokuz çocuklu, eski bir kulübede yaşayan ve geçimini bahçesinde yetiştirdiği sebzelerle sağlayan çiftçinin maceralarını konu alır. Günün birinde çiftçinin evi iyice eskir. Çiftçinin karısı, kocasına yeni bir ev yapmasını söyler. Karısının sözünü dinleyen adam, ağaç kesmek için ormana gider.

Adam ilk önce meşe ağacına yönelir. Baltasını vurduğunda meşe ağacı insan sesiyle konuşur: "Ben bu ormandaki en yaşlı ağacım. Sekiz yüz yıldır buradayım. Beni kesersen, dallarımda yuva yapan kuşların yuvası yok olur." Bu sözler üzerine adam, meşe ağacını kesmekten vazgeçer.

Ardından ıhlamur ağacına yönelir. Ihlamur ağacı da arıların çiçeklerinden beslendiğini ve bal yaptığını söyleyerek kesilmemek için yalvarır. Adam, ıhlamur ağacını da kesmez.

Adam son olarak kestane ağacına yönelir. Kestane ağacı, "Beni ve kardeşlerim, armut, dut, elma, erik, gürgen, incir, kiraz, nar ve şeftaliyi kesme, bizi kesersen ormanda yaşayan ayı, çakal, domuz, tilki, zerdava ve onların yavruları, hepsi aç kalır." diyerek adamı uyarır. Adam, kestane ağacını da kesmez.

Eve dönerken Orman Adamı ile karşılaşır. Orman Adamı, ona evini taştan yapmasını öğütler ve verimli meyve fidanları verir. Adam, Orman Adamının tavsiyesine uyarak evini taştan yapar ve fidanları ekerek ailesiyle yetiştirir. Yıllar geçtikçe bahçeleri bereketlenir, asmalar yüksek ağaçlara sarılır, meyveler bolca yetişir.

Adamın yetiştirdiği meyvelerin ve yaptığı şarabın ünü Kral'a kadar ulaşır. Kral, adamı huzuruna çağırır ve ona üç zorlu görev vereceğini, bu görevleri başarıyla geçemezse bağlarına el koyacağını söyler.

İlk görevde, Kral'ın tarlasına ekilmiş tüm buğday tohumlarını bir gece içinde çıkarmasını ister. Adam, bu konuyu meşe ağacına danışır ve meşe, kuşları yardıma çağırır. Kuşlar, tarladaki tüm tohumları bir gecede toplar.

İkinci görevde bir gece içinde balmumundan bir kale yapması söyler. Adam, bu konuyu ıhlamur ağacına danışır ve ıhlamur, arıları yardıma çağırır. Arılar, sabaha kadar balmumundan görkemli bir kale inşa ederler.

Son olarak Kral, ormanda insanlara korku salan tek gözlü ve dokuz başlı devi getirmesini ister.[4] Adam, meşe ağacına danışır. Meşe, ona sarmaşıkların yardımıyla devi yakalamasını öğütler. Sarmaşıklar, dev uyuduğunda onu sararak etkisiz hale getirir. Adam, hareket edemeyen devi sürükleye sürükleye Kral'a götürür. Adamın bu zorlu görevleri başarıyla tamamlaması üzerine Kral, adamı veziri ilan eder ve bağlarına el koymaz.[5]

  1. ^ Tarih ve toplum aylık ansiklopedik dergi (Kral ve Bağcı). İletişim Yayınları. 1999. s. 360. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025. 
  2. ^ Akpınar, Ali (2016). Kral ve Bağcı - Laz Halk Hikâyesi. Ali Akpınar. ss. 43-60. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025. 
  3. ^ Aksamaz, Ali İhsan (2000). Dil, tarih, kültür, gelenekleriyle Lazlar. Sorun Yayınları. ss. 164-168. ISBN 9789754310986. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025. 
  4. ^ Tercuman, Şanver (15 Eylül 2023). "Laz Halk Masallarında Yer Alan Mitolojik ve Olağanüstü Varlıklar". dergipark.org.tr. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025. 
  5. ^ "Türkçe/Lazca Masallar- 1: Kral ve Bağcı". sonhaber.ch. 17 Aralık 2022. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.