Kadı Ali Camii
 Kadı Ali Camii'nin genel görünümü | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Kadı Camii, Gazi Ali Bey Camii, Gazi Camii, Eski Cami |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Mezhep | Sünni |
| Mimari tarz | Osmanlı |
| Konum | Lüleburgaz, Kırklareli, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°24′26″K 27°20′51″D / 41.40722°K 27.34750°D |
| Tamamlanma | 1360-1363 veya 16. yüzyıl |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | kesme taş, tuğla |
| Minare sayısı | 1 |
Kadı Ali Camii, Gazi Camii, Gazi Ali Bey Camii, Eski Cami veya Kadı Camii, Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesi sınırları içerisinde bulunan tarihi bir Osmanlı dönemi camisidir.[1] Lüleburgaz Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü'nün karşısında yer almaktadır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Caminin I. Murad döneminde 1360-1363 yıllarında Hacı İlbey tarafından oğlu Gazi Ali Bey adına inşa ettirildiği[2] belirtilse de yapının mimari özelliklerinden hareketle 1500'lü yıllara tarihlenebileceği ve Lüleburgaz'daki ilk cami olabileceği ifade edilmektedir.[3] Daha önceleri Gazi Ali Bey Camii ismiyle anılan cami, haziresindeki Kırkkadı mezarları sebebiyle zaman içerisinde Kadı Ali Camii veya Kadı Camii olarak anılmaya başlamıştır.[4] Caminin minaresi Pınarhisar'dan getirilen taşlarla inşa edilmiştir.[5] Bir süre Lüleburgaz'da kalan Menâzırü’l-avâlim eserinin yazarı Âşık Mehmed, Sokullu Mehmed Paşa Hamamı ile birlikte bu camiden de bahsetmektedir.[3]
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun Edirne'nin batısındaki topraklarını kaybetmesin ardından Lüleburgaz'daki iki kervansaray ve askeri kışla ile birlikte silah deposu olarak kullanılmıştır.[3] Balkan Savaşları sırasında Bulgar ordusu tarafında top ateşi ile tahrip edilmiştir. Daha sonraki yıllarda ise deprem sebebiyle hasar görmüştür.[4]
SALT Araştırma - Ali Saim Ülgen Arşivi'nde yer alan ve camiyi gösteren tarihsiz fotoğrafta cami girişi yanında bulunduğu anlaşılan çeşme günümüze ulaşamamıştır.[6]
Onarımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Hicri 1158 (Miladi 1745/1746) tarihinde Ahmet kızı Ayşe ve Mehmet kızı Fatma isimli iki kadın tarafından tamir ettirilmiştir.
Cumhuriyet döneminde 1957 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.[4]
2013 yılında kabul edilen ve 2014 yılında başlayacağı belirtilen, masrafları Trakya Kalkınma Ajansı tarafından karşılanacak olan "Lüleburgaz'da Tarihi Alanların Düzenlenmesi Fizibilitesi" Projesi kapsamında "Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi çevresi ile Taşköprü, Kadı Ali Camii ve sur duvarları aksı ve çevresi" olarak tanımlanan alana dahil edilmiştir.[7]
2019 yılında minaresinin külahındai kurşunlarının yenilenmesini de içeren onarım çalışmaları başlamıştır.[8] Caminin giriş kısmı alüminyum doğrama ile çevrili bir giriş bölümü, yapının kuzeybatısındaki minareyle birleştiği köşeye ise bir depo mekanı eklenmiştir.[1]
11.09.1991 tarih ve 949 sayılı kararla tescil edilmiştir. Koruma Bölge Kurulu tarafından rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri onaylanmıştır.[1] Cami günümüzde ibadete açıktır.[9]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Kare planlı, sekizgen kasnağa oturan üzeri kurşun kaplı bir kubbe ile örtülü olan yapının duvarları kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir. İki sıra halinde yerleştirilmiş pencerelerin üst sırası sivri kemerli, alt kademesi ise dikdörtgen şeklindedir. Tek şerefeli, kesme taştan inşa edilmiş minaresi yapının kuzeybatı köşesindedir.[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "Lüleburgaz Kadı Ali Camii". Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri. Erişim tarihi: 26 Şubat 2025.
- ^ "Lüleburgaz Kadı Ali Camii / Gazi Camii - Kırklareli". Türkiye Kültür Portalı. Erişim tarihi: 26 Şubat 2025.
- ^ a b c "LÜLEBURGAZ". TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2025.
- ^ a b c Yavuz, İnci (2001). Her Yönüyle Lüleburgaz (PDF) (Mezuniyet Çalışması). Lefkoşa: Yakın Doğu Üniversitesi. s. 36. Erişim tarihi: 26 Şubat 2025.
- ^ "Lüleburgaz Kadı Ali Camii / Gazi Camii". Lüleburgaz Belediyesi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2025.
- ^ "Lüleburgaz Kadı Ali Camii - Luleburgaz Kadi Ali Mosque". SALT Araştırma - Ali Saim Ülgen Arşivi. SALT Araştırma. Erişim tarihi: 26 Şubat 2025.
- ^ "Tarihi Alanların Düzenlenmesi Fizibilitesi Projesi'yle Tarihi ve kültürel mirasımıza sahip çıkıyoruz!" (PDF). Kentim-Kendim Dergisi. Lüleburgaz Belediyesi. 2013. Erişim tarihi: 26 Şubat 2025.
- ^ İşbaşaran, Vahit (2019). "Lüleburgaz'da 656 yıllık Kadı Ali Camii bakıma alındı". Hürriyet. Erişim tarihi: 26 Şubat 2025.
- ^ "Kırklareli Tarihi Yapılar". T.C. Kırklareli Valiliği. Erişim tarihi: 26 Şubat 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Kadı Ali Camii ile ilgili coğrafi veriler 
Wikimedia Commons'ta Kadı Ali Camii ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
| Otorite kontrolü |
|
|---|