Araba Kullanmayı Nasıl Öğrendim

Araba Kullanmayı Nasıl Öğrendim
How I Learned to Drive
Oyunun afişi
Yazar	Paula Vogel
Karakterler	Li'l Bit Peck Enişte
İlk gösterim	16 Mart 1997 Vineyard Theatre New York
Ülke	ABD
Orijinal dil	İngilizce

Araba Kullanmayı Nasıl Öğrendim (İngilizce How I Learned to Drive), Amerikalı oyun yazarı Paula Vogel'in 1997'de yazdığı tiyatro oyunu. Oyun ilk defa 16 Mart 1997'de bir Off Broadway tiyatrosu olan Vineyard Theatre'da sahnelendi. Yazar bu oyunuyla 1998'de Drama Dalında Pulitzer Ödülü kazandı.

Oyunda Li'l Bit ile teyzesinin eşi Peck Enişte arasındaki gergin cinsel ilişki ele alınır. Bu ilişki, Li'l Bit'in çocukluk döneminden ergenliğine, üniversite yıllarına ve daha sonrasına uzanır. Oyunda araba kullanma metaforu üzerinden pedofili, ensest, kadın düşmanlığı gibi konular işlenir.

Özet

Li'l Bit 1960'larda Maryland kırsalında geniş bir ailede büyümektedir. Ufak yaşta hamile kalmış olan annesi, çok erken evlendirilmiş olan ve tanrı korkusuyla yaşayan büyükannesi, cinsiyet ayrımcılığı yapan umursamaz büyükbabası, savaş anılarının etkisinde kalan ve tedavi aşamasındaki bir alkolik olan Peck Enişte ve kocasının sorunlu davranışlarını görmezden gelen Mary Teyze ile birlikte yaşar. Li'l Bit 11 yaşına geldiğinde Peck Enişte'den sürücülük dersleri almaya başlar, ancak adam dersler sırasında küçük kızı taciz eder. Li'l Bit olanları anlayamayacak kadar küçük yaştadır. Annesi ise Peck'in yeğenine karşı sağlıksız bir ilgi duyduğunu fark eder, ancak hiçbir şey yapmaz.

Yıllar geçer ve Li'l Bit ergenlik dönemine girer. Oldukça zeki olmasına rağmen yaşıtları arasında sürekli büyük göğüsleriyle ilgi çeker. Bu sırada Peck genç kızı taciz etmeye devam etmekte, amatör stüdyosunda kızın fotoğraflarını çekmektedir. Li'l Bit bunlardan rahatsız olsa da, ailede sadece Peck ona iyi davranmakta ve kızın üniversiteye gitme planlarını desteklemektedir. Bu arada sürücülük dersleri devam eder ve Li'l Bit araba kullanmayı daha iyi öğrendikçe, evdeki hayatında mevcut olmayan kontrol duygusunu hissetmeye başlar.

Peck Li'l Bit'i birlikte olmaya ikna etmeye çalışır ancak kız gönülsüzce de olsa reddeder. Her ikisi de aile içinde "yabancı" gibidir ve bu sebeple genç kız adama karşı aslında bir tür bağlılık hissetmektedir. Li'l Bit üniversiteye gitmek için evden ayrılır, ancak Peck Enişte'den mektuplar ve hediyeler almaya başlar. On sekiz yaşını doldurduğunda Peck ile yüzleşir. Peck, artık reşit olan kızın kendisiyle birlikte olmayı kabul edeceğini hatta kendisiyle evleneceğini düşünmektedir. Li'l Bit onu reddeder ve ilişkilerini sona erdirir.

Oyun boyunca olanları anlatan bir yetişkin olan Li'l Bit sonunda üniversiteden uzaklaştırılmıştır. Peck Enişte ise yeniden alkole başlamış ve bu yüzden ölmüştür. Li'l Bit geçmişteki bu deneyimini gözden geçirir ve Peck'in hatalarını affeder. Adamın kendisine önemli bir şey kazandırdığı sonucuna varır: Araba sürerkenki özgürlük hissi.

Sahnelenme geçmişi

Oyunun ilk prodüksiyonu New York'taki Vineyard Theatre'da Mart 1997'de gerçekleştirildi. Mark Brokaw yönetimindeki bu sahnelemede Li'l Bit rolünde Mary-Louise Parker, Peck Enişte rolünde ise David Morse yer aldı. Her iki oyuncu ile yönetmen, 1996-1997 sezonundaki bu prodüksiyon ile Obie Ödülü'ne layık görüldü.

Türkiye'de ise ilk kez 2005-2006 tiyatro sezonunda Tiyatro Fora tarafından sergilenmiştir.

Ödüller

Oyun ve ilk prodüksiyon aşağıdaki ödülleri kazandı ya da aday gösterildi.

Ödül	Kategori	Sonuç
1997 Outer Critics Circle Award	En iyi aktör, David Morse	Adaylık
	En iyi aktris, Mary-Louise Parker	Adaylık
	En iyi Off-Broadway oyunu	Kazandı
1996-97 New York Drama Critics Award	En iyi oyun	Kazandı
1997 Lucille Lortel Awards	En iyi oyun	Kazandı
	En iyi aktris, Mary-Louise Parker	Kazandı
	En iyi aktör, David Morse	Kazandı
	En iyi yönetmen, Mark Brokaw	Kazandı
1997 Drama Desk Awards	En iyi oyun	Kazandı
	En iyi aktör, David Morse	Kazandı
	En iyi yönetmen, Mark Brokaw	Kazandı
1998 Pulitzer Ödülü	Drama Dalında Pulitzer Ödülü	Kazandı
1996-1997 Obie Ödülleri	En iyi oyun yazarı, Paula Vogel	Kazandı
	En iyi aktris, Mary-Louise Parker	Kazandı
	En iyi aktör, David Morse	Kazandı
	En iyi yönetmen, Mark Brokaw	Kazandı
1997 Drama Critics' Circle Award	En iyi oyun, Paula Vogel	Kazandı

Kaynakça

• "How I Learned to Drive". ThatTheatreSite (İngilizce). 2008. 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2008. 
• Vogel, Paula (16 Nisan 1998). "A Prize-Winning Playwright" (transkript). The NewsHour with Jim Lehrer. Elizabeth Farnsworth tarafından görüşme yapıldı. PBS. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2008. 

Dış bağlantılar

• CurtainUp'ta oyunun değerlendirmesi 30 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• Türkiye'de sergilenişi hakkında bilgi