Kanada Kızılderilileri
   | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
| Din | |
Kanada Kızılderilileri, Kanada'da Eskimo İnuitler ile melez Métisler dışında kalan bütün Kanada yerlileri için kullanılan niteleme olup Kanada'da resmi olarak İlk Milletler (İngilizce First Nations; Fransızca Premières Nations «ilk milletler») adı kullanılır.[1] Kanada'da Kızılderili (Indian) adı hâlâ yasal bir terim olsa da resmî olarak kullanımı günümüzde oldukça azalmıştır. Kanada Kızılderililerinin sayısı 2006 sayımına göre 698.025 kişidir.[2] Şu an için Kanada tarafından kabul edilen 630[3] kabile hükûmeti yasal olarak tanınmaktadır ve bunların kabaca yarısı Ontario ile Britanya Kolumbiyası eyaletlerinde bulunmaktadır.[4] Kanada'da yasal olarak yaşamak zorunda oldukları kısıtlayıcı yerlere Kızılderili rezervi (Indian Reserve) adı verilir. Günümüzde Kanada Kızılderililerine karşı sistemik ırkçılık (systemic racism) hâlâ uygulanmaktadır.[5] eğitim ve öğretimleri yirminci yüzyılın ortalarına kadar ırkçı asimilasyon politikaları gereği oluşturulan Kanada Kızılderili yatılı okullarında yapılıyordu. Kızılderili Kütüğüne kayıtlı olanların hakları kayıtsız olanlara göre fazladır. Kızılderili işlerinden Kanada Kızılderili ajanı sorumludur.
Kanada'nın batısında Atabask dilleri, doğusunda Algonkin dilleri olmak üzere iki ana dil ailesine giren dilleri konuşurlar. Diğer Kızılderili dillerini konuşan yerliler bunlarla kıyaslanmayacak kadar azdır.
Adlandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk Milletler ya da İlk Uluslar (İngilizce First Nations; Fransızca Premières Nations «ilk milletler»)[4] adı yasal hakların edinimi için şu anki resmî/siyasi adlarıdır ve Eskimo İnuitler[6] ile melez Métisler[7] dışında kalan bütün Kanada yerlileri[8][9] için kullanılır ve etnik kimlikten ziyade politik kimlik doğrultusunda hukukî olarak tanınır, fakat hukukî tanımlaması yapılmamıştır. Eskimo adı gibi Kızılderili (Indian) adı da Kanada'da derogative kabul edildiği için resmi olarak kullanılmaz. Bununla birlikte Indian terimi Kanada'da hâlâ yasal bir terimdir, fakat kullanımı hem düzensiz hem de düşüştedir.[10][11] First Nations terimi 1980 lerde Indian band teriminin yerine kullanılmaya başlanmıştır.[12] Yaşlı Sol Sanderson bu terimin 1980 lerin başlarında icat edildiğini söylerken,[13] diğerleri 1970 lerde Indian sıfatının offensive kabul edildiği için onun yerine kullanılmaya başlandığını belirtir. İngilizcede çoğul (First Nations) hâli bu halklar grubunu, tekil (First Nation) hâli ise eskiden band olarak adlandırılan[14] yasal kabile hükûmetlerinden biri için kullanılır. Bu halklar grubuna ait kişileri (First Nations person) cinsiyet belirtirken erkekler için First Nations man kadınlar içinse First Nations woman nitelemesi yapılır. Amerika Birleşik Devletleri'nde Indian terimi yerine kullanılmaya[15] başlanan ve oldukça yaygınlaşan Native Americans («Yerli Amerikalılar») terimi Kanada'da yaygın değildir[9] ve onun uyarlanmış hâli olan Native Canadian («Yerli Kanadalılar») terimi de yayılmamıştır.
İlk etnik grup Aborjinler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yerli olarak adlandırılan 700.000 kişiden yaklaşık 565.000'i, 615 farklı ve bilinmeyen boydan gelmektedir. Bu boyların yaklaşık 200 tanesi British Columbia'da yaşamaktadır. Bunlar, sorumlu bakanlıklara göre “yerli” olarak kabul edilmektedir. Bunların 133.000'i hiçbir boya mensup değillerdir ve bu yüzden de hukuki açıdan “Yerli” olarak kabul edilmemektedirler. Ayrıca devlet, bir grubun bir boy olup olmadığını ve Aborjinler'in akrabalarının Yerli olup olmadığını da belirlemekte. Bu temel hatlarıyla ele alınmış “Aborjin” tanımlaması, yerli halkın haklarına ters düşmekte.
Yakın zamanda Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yerliler, yani ilk Amerikalılar, “ilk etnik grup Aborjinler” tanımına paralel olarak, Amerikalı Yerliler ya da Yerli Amerikalılar; Alaska'dakiler Alaska Yerlileri ya da Yerliler olarak adlandırılırlar.
Genel bakış
[değiştir | kaynağı değiştir]Kanada'da Yerli kültürü, farklı doğal koşulları gösteren beş kültürel alana ayrılmış durumdadır. Kuzey bölgleri ve orta bölgelerinin sulak ovalarında uzun zaman göçebe topluluklar yoğunlukta iken, batı ve doğuda deniz kültürü gruplar, kısım kısım çiftçi veya mevsimsel olarak belli alanlar ve sınırlar içinde göçer topluluklar gözlemlenmekteydi; bu topluluklarda balıkçılık, bazılarında ise fok avı önem taşımaktaydı. Ayrıca batıda balina avcılığı ortaya çıktı. Bu yaşam türü aynı zamanda yerleşime de uygundu. Bu yerleşimler genellikle Tipi (Kızılderili çadırı) ve Wigwam (Amerikan yerlilerinin samandan yapılmış evleri) tarzındaydı. Şamanizm, soy birliği bakımından çok büyük bir önem taşımaktaydı.
1500'lü yılların başında Avrupa ile ilk ticari ilişkiler başladı ve 1600'lü yıllarda Koloniler Döneminde daha da ilerledi. Ancak ortaya çıkan vebalar dolayısıyla tamamen kayboldu. 19. yüzyılda birçok gözlem bölgeleri ve yaşam bölgeleri (Yerlilerin, içinde resmi olarak yaşamasına izin verilen bölgeler) ortaya çıktı. Çiftçiye destek verip Kanada Yerlileri üzerinde asimilasyon çalışmalarına başladılar. 1970'li yıllara kadar çocuklar, kendi dillerini kullanmalarının gerekmediği yatılı okullara gittiler. İlk olarak 1960'ta Kızılderililer de bu yaşam bölgelerinde (rezervler) söz sahibi olmaya başladılar.
İlk etnik gruplar arasında, Avrupa öncesi geçerli olan ve kan bağı ile devredilen bir “baş” yönetimli idari anlayış egemendir hala. Ancak bu yönetim anlayışı ile Kanada hükûmetinin başlattığı “seçimli baş” yönetimi ile beraber danışmanlar kurulu anlayışı rekabet halindedir. İlk etnik gruplar antlaşmalara dayanıyor olmakla ve buna bağlı olarak da yarı devletsel otorite anlayışı sabit arazi ve bölgelerde geçerli olmakla beraber Kanada hükûmeti yerlileri daha ziyade bireylerden oluşan gruplar olarak görmektedir. Bu bağlamda bazı iller veya eyaletler, şimdiye kadar söz konusu kabile boyuna bir bütün olarak ait olan arazilerinin özelleştirilmesi yönünde girişimlerde bulunmaktadır.
İlk etnik gruplardan bazıları büyük zenginliğe eriştiler, ancak birçoğu fakirlik ve büyük sosyal problemlerden muzdaripti. Bunlar, hammadde arayışı içinde olan gruplar (uranyum, petrol gemileri; özellikle Saskatchewan, Ontario, Québec ve Alberta'da), askeri merkezler (Cold Lake ve Goose Bay) ve ağaç kesiminin yapıldığı (özellikle British Columbia ve diğer bölgelerde), doğal yaşamın zarar gördüğü bölgeler için geçerliydi; ancak kendi içlerinde ve uzak bölgelerde yaşayan Yerli halklarla etkileşime geçip kültürel ve ekonomik ittifaklarla kendilerini geliştirdiler.
Ayrıca eğitim ve öğretim de ilk etnik gruplar için çok önemliydi. Ayrıca yükseköğrenime de aynı değer verilmekteydi ve Saskatchewan'da First Nations University of Canada 2003'te eğitime başladı. Yok olma tehdidiyle karşı karşıya olan birçok küçük dille, kökenlerle ve korunmaları için bazı ulusal düzenlemelerle uğraşmaktalar. En çok kullanıcısı olan dil Cree'dir.
Kavram
[değiştir | kaynağı değiştir]Kanada'da Aborjinler'in akrabaları genellikle Aborjin olarak kabul edilirler. Bu kavram “Kızılderili” (İndian) kavramı ile rakip kavram olarak anlaşılmaktadır; zira Kızılderili devlet tarafından tanınan Kızılderili boy ve kabilelerinin tüm üyeleri için belirsizlik yaratacak şekilde kullanılmakta, bunun yanı sıra da kendini Kızılderili olarak gören veya başkaları tarafından bu gruba aitmiş gibi görülen herkes için de geçerli olmaktadır.
Yasal olarak Kızılderili olarak kabul edilen herkes için 1876'dan beri Yerli Yasası yürürlüktedir. Yasal olarak Yerli olarak tanımlanabilmek için şart, bilinen tek bir Yerli kabilesinden gelmekti. Ebeveynler farklı kabilelere mensup olsalar bile birden çok köke aitlik mümkün değildi. Tamamen farklı düşüncelere sahip etnik grupların yaşadığı bölgelerde ve Avrupalılar tarafından bilinmeyen bir kabileden gelenlerde, genetik akrabalık bulunması zorunluydu. Bu geleneksel köken bölgelerinin kartografik tanımlama tartışmaları, anlaşmaların şartlarının düzenlenmesi için oldukça önemliydi. Bu yüzden de 19. yüzyılda düzeltildi. Birçok bölgede, Avro-Kanadalıların çoğunlukla sandıkları gibi, belli bir kabile bölgesi için ayrıcalıklı haklar yoktu, daha ziyade birbirine geçen kullanım hakları söz konusuydu; üstelik bu haklar ev veya oturma gruplarına veya ailelere, soy veya akraba boylarına ya da yıl boyunca söz konusu olan göç durumlarına bağlı kılınıyordu.
Resmi tanımlama, ilk etnik grup tanımın tam tersi yönde bir anlayıştaydı. Bunun içinde, her kabilenin o kabileye kimin üye olacağına kendisi karar vermesi ve resmi tutumdan bağımsız olarak kabilelerin tanınması da vardı. Bu yüzden de resmi olarak kabul edilmemiş ilk etnik grupların sayısı oldukça fazlaydı. Ayrıca bütün hakları ve sorumluluklarıyla bağımsız olan etnik grupların daha çok üzerine durulmaktadır. Temsil organı görevini İlk Etnik Gruplar Kurulu yerine getirmekte. Günümüzde Aborjinlerin %20'si yerli olarak tanımlanmamakta. İlk etnik grupların bazıları (Quebec bölgesinde yaşayan Kichesipirini kabilesi gibi) kabile olarak tanınmamakta.
“First Nations” kavramı ilk olarak 1982'de resmi olarak kullanılamaya başlandı. Birçok etnik grubun adı ve Yerli Gruplar kavramı ortadan kalktı, böylece de bu tek başına kullanılmaya başlandı. “Kabile” kavramı Birleşik Krallık'ta yaygın olarak kullanıldığı sıralar, Kanada'da “Grup” kavramı resmi dilde geleneksel olarak kullanılmaktaydı. Bu yüzden de kabile, boy ve Aborjin kavramlarını kapsayan bir üst kavram gerekmekteydi.
Gerçi “Aborjin” kavramı, Kanada'da kullanılmaktaysa da hukuksal düzeyde tam olarak yeterli olmamaktaydı. Bundan dolayı halk “yerli” tanımını tercih etmekteydi. Bölgelerde Department of Indian Affairs and Northern Development (Yerli Sorunları ve Kuzey Gelişimi Bölümü) adı altında bakanlıklar bulunmaktaydı.
Yerli Kanunu'yla yerliler üç farklı türe ayrılmışlardır:
1-Sabit Yerliler: Yerli toplumlara mensup, yerli olarak kaydedilmiş ya da yerli nitelikli kişilerdir. Department of Indian Affairs and Northern Development'a bağlı Indian Registry'ye (Yerli Sicil Dairesi) kayıtlılardır.
2- Sabit olmayan Yerliler: Yerli olarak kaydedilmemiş, yerli toplumlara mensup kişilerdir.
3- Anlaşmalı Yerliler: 1871–1921 yılları arasında Büyük Britanya Krallığı ile yapılan Numaralı Anlaşmalardan (Numbered Treaties) on birincisiyle, yerli toplumlara mensup olan kişilerdir.
Dördüncü bir grup da, 1985'ten beri büyümekte olan yaklaşık 117.000 insandır. Bunlar, yerli bayanların yerli olmayan erkeklerle yaptıkları evliliklerden olan torunlarıdır. Kızılderili anlaşması sadece baba kökenli doğum haklarını belirleyici olarak kabul ettiğinden dolayı, örneğin İrokese kabilesine anne kökeninden mensup kişiler ve çocuklar bu tip yerliler sadece bir başvuru üzerine Kızılderili olma hakkına kavuşmaktaydı. Böylece diğer taraftan bu çocuklar bu statülerini kaybediyorlar ve bunun için bir yerliyle evleniyorlardı. Bu kural, “Bill C-31 Yerlileri” adı verilen grup için iki jenerasyon sonrasında tamamen tarihe karışıyordu.
Bilinen kabilelere mensup olanların, Yerli Kanuna ulaşıp resmi anlamda kabul görme isteğiyle, Indian Register tarafından kaydedildiler. Bu yerli kayıt, Department of Indian Affairs and Northern Development tarafından gerçekleştirilmektedir. Sabit Yerli kavramında yasalar ve halkın yönetimden istedikleriyle sayısal bir bağlantı vardır. Bu da maddi yardımlar ve hacizlere karşı konulmasına da dayanmaktaydı.
Sosyal durum; rezervlerden tamamen vazgeçme, başka rezervlere taşınma ya da evlilikle kaybedilebilir. Buna rağmen bu, yavaş da olsa yerel halkın orada yaşayan diğer halka oranla daha yoğun olmasıyla aşılabilir. Ayrıca şehirlerdeki kamusal görevlendirmeler de değiştirilmelidir.
Köken bilinmeye başladıkça, ırkçılıkla desteklenen haksızlık ve hor görme endişesi de ortaya çıkmıştır.
Nüfus ve Rezervler
[değiştir | kaynağı değiştir]Temmuz 2009'da, Department of Indian Affairs and Northern Development, internet sayfasında, bakanlığın tanıdığı 632 “kök” olduğunu duyurdu. Rezervler il ve bölgelerde farklı olarak dağılmaktaydı. Bilinen ilk toplumsal oluşumların 632'sinin il ve bölgelere ve rezervlere göre dağılımı aşağıdaki gibidir:
| İl veya bölgeler | İlk etnik gruplar | Yakınları | Rezervler |
|---|---|---|---|
| British Columbia | 198 | 129.580 | 1702 |
| Ontario | 139 | 158.395 | 206 |
| Saskatchewan | 70 | 91.400 | 602 |
| Manitoba | 63 | 100.645 | 195 |
| Alberta | 46 | 92.275 | 137 |
| Quebec | 39 | 65.090 | 44 |
| Kuzeybatı bölgeleri | 26 | 12.640 | 29 |
| Yukon | 18 | 6.275 | 15 |
| New Brunswick | 15 | 12.385 | 26 |
| Nova Scotia | 13 | 15.240 | 39 |
| Neufundland ve Labrador | 3 | 7.765 | 3 |
| Prens Edward Adası | 2 | 1.230 | 4 |
Her 3 kabileden bir tanesinin yaşadığı British Columbia, 3000 rezervin % 57'sini kapsar. Kanada'nın batısı ilk etnik uygarlıkların en fazla sayıda yaşadığı yerdir. Cree'ler de oldukça geniş bir bölgeye yayılmış oldukları halde, bu bölgede en çok paya sahip olanlardır. Irokesen'ler in bu bölgedeki sayıları da Aralık 2008 sayımlarına göre 19.600'dür. Bu bölgedeki en büyük 10 kabile aşağıdaki gibidir:
1- Akwesasne Mohawk Halkı, Ontario (10.953)
2- Kainai Halkı, Alberta (10.625)
3- Kahnawake Mohawk Halkı, Quebec (9.092)
4- Saddle Lake Cree Halkı, Alberta (9.038)
5- Lac La Ronge Yerli Kesimi, Saskatchewan (8.828)
6- Peter Ballantyne Cree Halkı, Saskatchewan (8.679)
7- Pegius, Manitoba (8.526)
8- Quinte Körfezi Mohawkları, Ontario (7.904)
9- Bigstone Cree Halkı, Alberta (7.238)
10- Samson, Alberta (7.080)
1996'da 80.000 daha az olan yerli sayısı, 2006 nüfus sayımına göre 1.172.790 olmuştur ki bu sayı da toplam nüfusun % 3,8'ini oluşturmaktadır. 2006 nüfus sayımında 698.025 yerli, il etnik gruplardan birine mensuptur. Yaklaşık 700.000 yerliden 564.870'i kayıt altına alınmıştır ve kayıtlı olmayanların büyüme hızı, kayıtlı olanlara oranla iki kat daha fazladır. Toplamda, 1996–2006 yılları arasında ilk etnik gruplara mensup kişi sayısı %29 artmıştır.
1996'da yerli nüfusun % 58'i rezerv olmayan bölgelerde yaşarken, 2006 nüfus sayımında rezerv bölgelerde yaşama oranı % 60'a kadar yükselmiştir.
Tutulan kayıtlara göre, yerlilerin sadece 335.109 tanesi rezervler dışında, 24.329'u da Krönland'da (Çek Cumhuriyetinde Lanskroun adlı kasaba) yaşamaktadır.
En büyük kentler; Winnipeg (25.900), Vancouver (23.515), Edmonton (22.440) ve Toronto (17.275) idi. Saskatoon'da 11.510, Calgary'de 10.875, Ottawa-Gatineau'da 10.790, Montreal’de 10.130, Regina’da 9.495 ve Thunder Bay’de 7.240 yerli yaşamaktadır. Prens Rupert ise halkın %32’sinin yaşadığı Kanada’nın en kalabalık şehridir.
Yerli halk, nüfusun geri kalanından daha gençtir. Yerli halkın % 50si 23,5 yaşın altında ve Kanada’nın geri kalanının ortalaması 39,5. Yerlilerin %35i 14 yaşından küçük ve halkın bu kesiminin daha da artacağı düşünülmekte. Ortalama yaş 25, yani Kanada ortalamasının 15 yaş altında. Saskatchewan’da ise bu ortalama 20.
Diller ve yazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
18. yüzyıla kadar, yerli halk arasında bir dil birliği farkındalığı yoktu; fakat günümüzde Quebec’te en geniş bölgeye yayılmış olan dil İngilizcedir. Nova İskoçya ve New Brunswick’de aynı zamanda Fransızca da konuşulmaktadır.
First Nations’ın 50 den fazla dili, 10 farklı dil ailesine aittir. 1996’da, 147.000 dil kullanıcısının, Cree’lerin dili olan Algankin Dil Ailesine dâhil (Kanada’daki 19 dilin de dâhil olduğu kuzeybatıdaki 31 dili de kapsayan) 20.000 dil kullanıcısının Athapakischen’e ait olduğu belirlendi. 6 dil ailesi ise, dil kullanıcılarının sadece %7’sini kapsamakta. En büyük 3 dil ise yaklaşık %93’ünü ana dil olarak “yerli” dillerini kullananlar oluşturmaktadır.
Amerika büyük oranda dil çeşitliliğinin görüldüğü bir bölgeydi. Akrabalık ilişkilerinin belirlenmesinde, en çok konuşulan dillerin belirlenmesi değil, bu konuda yaşanan problemler ve nasıl çözüldükleri rol oynamaktaydı. Dil çeşitliliği günümüzde de, yok olmakta olan ve tamamen yok olmuş dillere rağmen oldukça fazladır. Etnologlar, 1993'te Kanada'da yaşayan 85 dil belirleyip bunların 74'ünün yerli halkın kullandığı diller olduğunu belirttiler.
Genel olarak hala kullanılmakta olan diller “karışık” olarak nitelendirilebilecek olanlardır. Kanada yerlilerinden bir grup olan Metis'lerin kullandığı, Cree dilinin bir alt dalı olan Michif, adını Kanada'nın güneyindeki bir nehirden alan Assiniboine ve Fransızca bu “karışım”ı oluşturmaktadır. Ayrıca adını yine konuşulduğu yer olan Manitobo’daki Red River’dan alan, Michif’e benzeyen, aynı zamanda da Red-River şivesi olarak da bilinen Bungee dili ise, Cree ve İskoç Galleri’nin konuştuğu dillerin bir karışımıdır.
Kanada yerlilerinin dilleri, günümüzde yok olma tehlikesiyle en çok karşı karşıya olan diller arasındadır. 1996’da (her ne kadar 1970’lerden beri oldukça zorluk yaşamış olsalar da) sadece Cree ve Ojibway dillerinin sürekliliğinin güvence altında olduğu belirilendi. Bunun sebebi de sözlüklerde ve gramer kitaplarında bu dillere tekrar yer verilmesine dayandırılmaktadır. Doğal kullanım alanlarında, doğal kullanıcılar tarafından kendi harfleri ve işaretleriyle; okul, müzik ve farklı ritüellerde, aynı zamanda internetten dil öğrenimi ve üniversite eğitiminde kullanılması da sebepler arasındadır. Eylül 2008’de, Ontario’daki Anishinaabe Grubu (Anishinaabe Language Advisory Group) bu dilin İngilizce’den önce kullanılan ilk anadil olduğunu açıkladı.
Dilin kendine ait belli bir alfabesi ve yazı stili olmasından kaynaklanan problemler, yerlilerin kullandıkları dillerin yeniden düzenlenmelerine neden oldu. Bu tür, farklı farklı alfabe ve yazı stiline sahip diller, misyonerler ve dilbilimciler tarafından geliştirilmeye çalışıldı. Bunun için de ilk koloniler dönemine kadar geriye gitmek zorunda kaldılar. Pater Chrestien Leclerc, 1657’de 5000’den fazla işaretle hiyeroglif türde bir yazı geliştirdi. Bu dille yazılan ilk ve tek kitap, 1866’da Viyana’da basıldı.
Yerlilerin kullandıkları dillerden yararlanma, gittikçe artmaktadır. 2006 nüfus sayımına göre, rezervlerde yaşayan nüfusun % 51’i kendi yerel dilini kullanmaktadır, ancak bu oran şehirlerde sadece % 12’dir. Rezervlerde konuşulan 75 yaşından büyüklerin dillerin % 18’i, 14 yaşının altındakiler çocuklar arasında % 21 oranında konuşulmaktadır. Ancak şehirlerde bu dili konuşabilen çocukların oranı sadece % 6’dır. 15 ile 24 yaş arasındakilerin % 24’ü kendi “yerli” dillerini bu dönemde tekrar öğrenmeye başlamışlardır.
2006'da Cree dilinin kullanıcı sayısı 87.285 idi ki bu dil en fazla dil kullanıcısı tarafından konuşulan dildir. Bunu, 30.255'le Ojibway, 12.435 ile Oji-Cree, 11.080'le Montagnais-Naskapi, 9.250 ile Dene, 8.540 ile Mi'kmaq, 6.285 ile Siouan dilleri, 5.320 ile Atikamekw ve 4.760 ile Blackfoot izler. Ayrıca sayı bakımından en hızlı büyüyen dil bölgesi de %20 ile Oji-Cree'dir. Bunun dışında % 31 oranında Haida, %30 oranında Tlingit ve yine %30 oranında Malecite dillerinin küçülmeleri de son on yılda belirlenen en büyük gerilemelerdir. Kendilerine miras olarak kalan yerel dillerini ikinci dil olarak öğrenenlerin oranı da %30'un üzerindedir.
| Dil ve lehçeler | Konuşanların sayısı | Ana dili | Ev dili |
|---|---|---|---|
| Krice | 99,950 | 78,855 | 47,190 |
| Ocibvaca | 32,460 | 11,115 | 11,115 |
| İnnuca-Naskapice | 11,815 | 10,970 | 9,720 |
| Denesulinece | 11,130 | 9,750 | 7,490 |
| Anişininice | 12,605 | 8,480 | 8,480 |
| Mikmakça | 8,750 | 7,365 | 3,985 |
| Siyuca | 6,495 | 5,585 | 3,780 |
| Atikamekçe | 5,645 | 5,245 | 4,745 |
| Karaayakça | 4,915 | 3,085 | 3,085 |
| Tlınçonca | 2,645 | 2,015 | 1,110 |
| Algonkince | 2,685 | 1,920 | 385 |
| Dakelce | 2,495 | 1,560 | 605 |
| Gitksanca | 1,575 | 1,175 | 320 |
| Çilkotince | 1,400 | 1,070 | 435 |
| Satuca | 1,235 | 650 | 650 |
| Denetaca | 2,315 | 600 | 600 |
| Malesitçe | 790 | 535 | 140 |
| Chipewyan | 770 | 525 | 125 |
| Guçince | 570 | 355 | 25 |
| Mohavkça | 615 | 290 | 20 |
| Shuswap | 1,650 | 250 | 250 |
| Nisgağaca | 1,090 | 250 | 250 |
| Tlingitçe | 175 | 0 | 0 |
Tarım sahaları
[değiştir | kaynağı değiştir]On Kuzey Amerika tarım sahası (Alfred Kroeber'e göre) beş yerleşim bölgesinde toplanmıştır:
- Orta Arktik Bölge: Kuzeybatı ve Labrador sahil kıyısına kadar merkez Kanada,
- Kuzeybatı Kıyısı: Batı kıyıları,
- Platolar: Fraser Platosu,
- Sulaklar ve Ovalar: Rocky Dağlarının doğusu, Saskatchewan ve Manitoba'nın bir bölümü,
- Kuzeydoğu Ormanları: Büyük Okyanus'tan, Nova Scotia/Neufundland'a kadar olan bölge.
Büyük ölçüde değişik iklim ve bitki örtüsünden dolayı bu beş bölge oldukça kati bir şekilde birbirinden ayrılır. Benzer çevre koşulları ve ilişkiler ise yeniden benzer kültürler meydana gelmesine neden olmuştur.
Mutfak
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kanada Kızılderili rezervleri listesi
- Federation of Saskatchewan Indian Nations
- Kanada'da insan hakları
- Kwäday Dän Tsʼìnchi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Canada's System of Justice Rights and Freedoms in Canada". Department of Justice Canada. 31 Temmuz 2009. 5 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2009.
- ^ "Aboriginal Identity (2006 Census)". Statistics Canada. Government of Canada. 20 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2009.
- ^ "Description of the AFN". The Assembly of First Nations. 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2010.
- ^ a b "Assembly of First Nations – The Story". The Assembly of First Nations. 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2009.
- ^ Canada’s First Nations: A Legacy of Institutional Racism 31 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Claire Hutchings
- ^ "(ARTICLE1–DEFINITION6)" "Inuit Circumpolar Council (Canada) – ICC Charter". Application Design & Development Indelta Communication. 2007. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009.
- ^ "final Written Submissions of Federal Crown In the Kawaskimhon Aboriginal Moot Court" (PDF). Factum of the Federal Crown Canada; University of Manitoba, Faculty of Law. 2007. 26 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ekim 2009.
- ^ "The Canadian Atlas Online First Peoples". Canadian Geographic. 8 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009.
- ^ a b "Terminology". Aboriginal Peoples & Communities. Indian and Northern Affairs Canada. 3 Haziran 2009. 24 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009.
- ^ "Words First An Evolving Terminology Relating to Aboriginal Peoples in Canada". Communications Branch of Indian and Northern Affairs Canada. 2004. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2010.
- ^ "Terminology of First Nations, Native, Aboriginal and Métis" (PDF). Aboriginal Infant Development Programs of BC. 2009. 27 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2010.
- ^ Gibson, Gordon (2009). A New Look at Canadian Indian Policy: Respect the Collective – Promote the Individual. ISBN 978-0-88975-243-6.
- ^ Assembly of First Nations 23 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 74.
- ^ Terminology 13 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Aboriginal Affairs and Northern Development Canada. Retrieved 12 April 2012.
- ^ Hill, Liz (2007). "National Museum of the American Indian". Smithsonian Institution. 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009.
- ^ "Aboriginal languages". Statistics Canada. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Canadian Museum of Civilization - First Peoples Section 4 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.