Fevziye bint Fuad
| Fevziye bint Fuad | |
|---|---|
 | |
| İran Kraliçesi | |
| Hüküm süresi | 16 Eylül 1941-17 Kasım 1948 |
| Doğum | 5 Kasım 1921 İskenderiye, Mısır Sultanlığı |
| Ölüm | 2 Temmuz 2013 (91 yaşında) İskenderiye, Mısır |
| Eş(ler)i | Muhammed Rıza Pehlevi (e. 1939–1948) İsmail Şirin (e. 1949–1994) |
| Çocuk(lar)ı | Şehnaz Pehlevi Nadia Şirin Hüseyin Şirin |
| Hanedan | Kavalalılar Hanedanı (doğuştan) Pehlevi Hanedanı (evlilikle) |
| Babası | I. Fuad |
| Annesi | Nazlı Sabri |
| Dini | İslam |
Fevziye bint Fuad veya bilinen adıyla Fevziye Pehlevi (5 Kasım 1921, İskenderiye - 2 Temmuz 2013, İskenderiye), İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin ilk eşi olan İran kraliçesi ve Mısırlı prenses.
Prenses Fevziye'nin babası Mısır Hidivi İsmail Paşa'nın yedinci çocuğu I. Fuad'dı. Soyu Kavalalı Mehmed Ali Paşa Hanedanı'na dayanıyordu. 1939'da 18 yaşındayken o sırada İran'ın veliaht şahı olan Muhammed Rıza Pehlevi ile evlendi. Altı yıl İran'da kalan Fevziye, 1945'te ülkeyi terk ederek Mısır'a döndü ve şahtan boşandı. İlk olarak İran tarafından kabul edilmeyen bu boşanma ancak 1948'de resmiyet kazandı. Fevziye Fuad 1949'da Çerkes asıllı Mısırlı diplomat Albay İsmail Şirin ile evlendi ve eşinin 1994'teki ölümüne kadar birlikte yaşadılar.
1952 Mısır Devrimi ile kraliyet unvanları yeni Mısır hükûmeti tarafından tanınmayan Prenses Fevziye, devrimden sonra ülkesinden ayrılmayıp Kahire ve İskenderiye'de yaşamaya devam etti ve İskenderiye'de 2013 Mısır askerî darbesinden bir gün önce 2 Temmuz 2013'te öldü. Vefatından önce Kavalalılar Hanedanı'nın en yaşlı mensubuydu.
İlk yılları ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Fevziye Fuad, 5 Kasım 1921'de I. Fuad'ın ikinci eşi Nazlı Sabri ile olan evliliğinden İskenderiye'deki Ras el-Tin Sarayı'nda doğdu. Ağabeyi I. Faruk'tan sonra diğer üç kız kardeşin en büyüğüydü. Babasının Şivekâr Hanım Efendi ile olan ilk evliliğinden de iki üvey kardeşi vardı. Prenses Fevziye İsviçre'de eğitim alıp, ana dili Arapçaya ek olarak akıcı bir şekilde Fransızca ve İngilizce de öğrendi. Prenses Fevziye Arnavut, Türk, Fransız ve Çerkes kökenli bir aileye doğdu.[1] Prenses Fevziye'nin büyük büyükbabası Türk kökenli Başbakan ve Dışişleri Bakanı olarak görev yapmış Tümgeneral Muhammed Şerif Paşa idi.[2]
Evlilikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk evliliği
[değiştir | kaynağı değiştir]
Prenses Fevziye Mayıs 1938'de İran'ın veliaht şahı Muhammed Rıza Pehlevi ile nişanlandı. Birbirlerini düğünlerinden önce sadece bir kez gören çift, 15 Mart 1939'da Kahire'deki Abdeen Sarayı'nda evlendi. Düğünden sonra Tahran'a gittiler ve kendileri için daha sonra oturacakları Mermer Kasrı'nda bir kez daha düğün töreni düzenlendi.
Fevziye Fuad ve Muhammed Rıza Pehlevi'nin evlilikleri veliaht prensin babası Şah Rıza Pehlevi tarafından planlanmıştı. Gizliliği kaldırılan Mayıs 1972 tarihli bir CIA raporuna göre evliliğin asıl amacı her şeyden önce siyasi bir hareketti.[3] Sünni prenses ile Şii veliaht şahın bu evliliği, farklı mezhebe ait iki hanedan arasındaki ilişkiyi güçlendirecek ve Mısır ile İran'ı Orta Doğu'da daha da güçlü kılacaktı.
Evliliği takiben prenses İran vatandaşlığı aldı. 27 Ekim 1940'ta Fevziye ve Muhammed Rıza Pehlevi'nin Şehnaz adını verdikleri kızları doğdu.[4] Bu doğum erkek vâris bekleyen şahı hayal kırıklılığına uğratmıştı.[4] Ertesi yıl Şah Rıza Pehlevi'nin tahttan feragat edip, sürgüne gitmesiyle İran'ın başına veliaht şah Muhammed Rıza Pehlevi geçti. Eşinin başa geçmesinden bir süre sonra İngiliz fotoğrafçı Cecil Beaton tarafından fotoğraflanan Kraliçe Fevziye, Life dergisinin 21 Eylül 1942 tarihli sayısının kapağında yer aldı.[5] Güzelliğiyle Batı dünyasının ilgisini çeken Fevziye, Hollywood yıldızlarından Vivien Leigh, Gene Tierney, Hedy Lamarr gibi isimlere benzetilip, "dünyanın en güzel kadınlarından biri" olarak gösterildi.[6]
Mutsuz bir evlilik geçiren Fevziye, Mayıs 1945'te İran'ı terk ederek Kahire'ye ailesinin yanına döndü ve şahtan boşandı.[7] Fevziye'nin İran'ı terk etme sebebi olarak Tahran'ı Kahire'ye kıyasla çok fakir görmesi, İran iklimine alışamaması nedeniyle sağlığının bozulması ve şahın başka kadınları alenen Gülistan Sarayı'na getirerek kendisini aldatması gibi sebepler gösterildi.[7][8] Fevziye, İran'ı terk etmeden önce depresyon tedavisi görmek için Bağdat'ta Amerikalı bir psikiyatriste de danıştı.[7]
Mısır tarafından yapılan boşanma işlemi birkaç yıl boyunca İran tarafından kabul edilmedi. Çift resmi olarak 17 Kasım 1948'de boşandı.[9] Şahlığın yaptığı resmi açıklamaya göre boşanmanın nedeni olarak "İran ikliminin kraliçenin sağlığını bozması" olarak gösterildi.[9] Boşanmayla birlikte Fevziye, Mısır Kraliyet Prensesi unvanını tekrar elde etti. Fevziye İran'ı terk ederken şah tarafından götürülmesine izin verilmediği için kızı Şehnaz'ı yıllarca göremedi.[9]
İkinci evliliği
[değiştir | kaynağı değiştir]
Fevziye Fuad, Muhammed Rıza Pehlevi'den boşandıktan beş ay sonra 28 Mart 1949'da Kahire'deki Kubbe Sarayı'nda Çerkes asıllı diplomat ve I. Faruk'un yaveri İsmail Şirin ile evlendi.[10][11] Çift evlendikten sonra prensesin sahibi olduğu Maadi'deki bir villada yaşamaya başladı.[10] Çiftin Nadia (1950-2009) ve Hüseyin (1955-) adında iki çocukları oldu.
Sonraki yaşamı ve vefatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1952 Mısır Devrimi ile birlikte ağabeyi Kral Faruk tahttan indirilip, sürgüne gönderildi. Bir süre sonra monarşinin kaldırılması ve cumhuriyetin ilan edilmesiyle kraliyet ailesi ülke dışına çıktı. Ancak ailesinin aksine Fevziye ülkesinde kalmayı tercih etti ve hayatını İskenderiye ile Kahire'de geçirdi. 1994'te eşi, 2009'da ise kızı Nadia öldü.
Fevziye Fuad, 2 Temmuz 2013'te İskenderiye'de öldü.[12] Cenazesi ertesi gün Kahire'deki Sayeda Nafisa Camii'nde öğle namazına müteakip kılındıktan sonra defnedildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Montgomery-Massingberd, Hugh, (Ed.) (1980). "The French Ancestry of King Farouk of Egypt". Burke's Royal Families of the World. Volume II: Africa & the Middle East. Londra: Burke's Peerage. s. 287. ISBN 978-0-85011-029-6. OCLC 18496936.
- ^ Goldschmidt, Arthur (2000). Biographical dictionary of modern Egypt. Lynne Rienner Publishers. s. 191. ISBN 1-55587-229-8.
- ^ "Centers of Power in Iran" (PDF). state.gov. Mayıs 1972. 2 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ a b Lee, Jeffrey (1 Nisan 2000). "Crown of Venus: A Guide to Royal Women Around the World". books.google.com.tr. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ "LIFE Magazine - 21 Eylül 1942". books.google.com.tr. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ Hansen, Suzy (21 Aralık 2013). "THE LIVES THEY LIVED". NY Times. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ a b c "Iran and Its Playboy King". The Milwaukee Journal. 9 Ocak 1946. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ Morgan, Thad (11 Temmuz 2013). "Does Vivien Leigh Look Like Princess Fawzia?". biography.com. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ a b c "Queens Lack Male Heirs, Lose Mates". Pittsburgh Post-Gazette. 20 Kasım 1948. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ a b "Bride absent from wedding". Saskatoon Star-Phoenix. 31 Mart 1949. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ "Princess Fawzia weds diplomat". Meriden Record. 29 Mart 1949. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ "Princess Fawzia Of Egypt Dies At 92". huffingtonpost.com. 3 Temmuz 2013. 7 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
