İçeriğe atla

Ermeni Soykırımı'nın tanınması

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Erivan'daki Ermeni Soykırımı Anma Kompleksi'nde on iki eğri sütunun ortasında yanan sonsuz ateş.

Ermeni Soykırımı'nın tanınması, Osmanlı İmparatorluğu'nda, çoğunlukla 1915'te olmak üzere devletin son dönemlerinde Ermeni tebaaya yönelik sistematik olarak gerçekleşen katliam ve zorunlu göçlerin bazı ülkelerce, soykırım olarak siyaseten kabulüdür. Holokost ve soykırım üzerine çalışan birçok tarihçi ve akademik kuruluş, olayların Ermeni Soykırımı şeklinde adlandırılmasında fikir birliğine varmışlardır.[1][2][3][4][5] Hükûmetlerin katliamları soykırım olarak tanımasında tarihçilerin görüşleri kadar, ülkelerinde yaşayan Ermeni toplulukların lobicilik faaliyetleri de etkili olmaktadır.[6][7][8] Yaşanan olayların soykırım olduğu görüşünü doğrudan reddeden ülkeler Türkiye ve yakın ilişkiler sürdürdüğü Azerbaycan ile Pakistan'dır; Türkiye ile Azerbaycan yaşanan olayların soykırım olarak herhangi bir ülke tarafından tanınması durumunda açıkça o ülkeleri ekonomik ve diplomatik yaptırımlarla tehdit etmektedir. Aynı şekilde Türkiye ile siyasi ilişkileri kötü gitmekte olan veya ihtilafa düşmüş bazı ülke ve kuruluşlar siyasi misilleme olarak kimi zaman yaşanan olayları soykırım olarak tanımayı bir koz olarak öne sürmekte veya soykırım olarak doğrudan tanımaktadır.[9][10][11][12]

2019 yılı itibarıyla Almanya, Brezilya, Fransa, İtalya, Kanada ve Rusya'nın ve 29 ülkenin yanı sıra ABD Başkanı Joe Biden'ın 24 Nisan 2021 tarihli konuşmasıyla ABD tarafından da resmen tanınmıştır.[13]

Soykırım olarak tanıyan kuruluş ve ülkeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  Soykırım olarak tanıyan ülkeler
  Soykırım olmadığını savunan ülkeler

Kuruluşlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ülkeler Ülkeler
Almanya Almanya Kıbrıs Cumhuriyeti Kıbrıs Cumhuriyeti[26]
Arjantin Arjantin (2 yasa,[27][28] 3 önerge[29][30][31]) Litvanya Litvanya[32]
Avusturya Avusturya Lübnan Lübnan[33]
Belçika Belçika[34] Lüksemburg Lüksemburg (2015)
Bolivya Bolivya (2014)[35] Paraguay Paraguay (2015)[36]
Brezilya Brezilya (2015)[37] Polonya Polonya[38]
Bulgaristan Bulgaristan[39] Rusya Rusya[40]
Ermenistan Ermenistan Slovakya Slovakya[41]
Fransa Fransa (1998,[42] 2000,[43] 2001,[44] 2006[45]) Suriye Suriye[11][46]
Hollanda Hollanda[47] Şili Şili[48]
İsveç İsveç[49] Uruguay Uruguay (1965,[50] 2004[51])
İsviçre İsviçre[52] Vatikan[53]
İtalya İtalya[54] Venezuela Venezuela[55]
Kanada Kanada (1996,[56] 2002,[57] 2004[58]) Yunanistan Yunanistan
Portekiz Portekiz (2019[59])
Libya Libya[12] (Tobruk hükûmeti)

Eyalet ve bölgeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD eyaletleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri'nde, 13 Mart 2022 itibarıyla 50 eyaletin tamamı Ermeni Soykırımı'nı resmi olarak tanımaktadır.[60][61]

Diğer

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşik Krallık'ın parçaları olan Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda soykırım olarak tanımlamaktadır. 20 Nisan 2007'de, Bask Parlamentosu soykırım olarak tanımlayan bir deklarasyon yaptı.[62] Avustralya'nın Yeni Güney Galler eyaleti Ermeni Kırımı’nı bir soykırım olarak kabul ediyor.[63]

Soykırım olarak tanımayan ülkeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye

[değiştir | kaynağı değiştir]

2014'ten bu yana her yıl 24 Nisan'da (Ermeni Soykırımı'nı Anma Günü) Recep Tayyip Erdoğan resmi taziye mesajı gönderir: "Birinci Dünya Savaşı’nın dayattığı zorlu koşullarda hayatını kaybeden Osmanlı Ermenilerini anmak üzere bugün İstanbul Ermeni Patrikhanesinin çatısı altında toplanmış bulunuyorsunuz. Vefat eden Osmanlı Ermenilerini bir kez daha saygıyla yâd ediyor, hayatta olan yakınlarına samimi taziyelerimi iletiyorum."[64]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "A Brief History of the Armenian Genocide". 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2018. 
  2. ^ Monroe, Kristen Renwick (2012). Ethics in an age of terror and genocide : identity and moral choice. Princeton, N.J.: Princeton University Press. s. 13. ISBN 0-691-15143-1. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2018. 
  3. ^ Loytomaki, Stiina (2014). Law and the Politics of Memory: Confronting the Past. Routledge. s. 31. ISBN 1-136-00736-9. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2018. To date, more than 20 countries in the world have officially recognized the events as genocide and most historians and genocide scholars accept this view. 
  4. ^ Frey, Rebecca Joyce (2009). Genocide and international justice. New York: Facts On File. s. 83. ISBN 0-8160-7310-4. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2018. 
  5. ^ Editors, History com. "Armenian Genocide". HISTORY (İngilizce). 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2020. 
  6. ^ Gregg, Heather S. (28 Ağustos 2002). "Divided They Conquer: The Success of Armenian Ethnic Lobbies in the United States" (PDF) (İngilizce). American Political Science Association. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2019. 
  7. ^ "El reconocimiento del genocidio armenio en Latinoamérica" (İspanyolca). La Asociación Latinoamericana de Ciencia Política. 2017. 12 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2019. 
  8. ^ "» Noticias  » Mundo  » Europa  » Francia El genocidio armenio, arma arrojadiza en la campaña presidencial francesa" (İspanyolca). Corporación de Radio y Televisión Española. 18 Şubat 2012. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2019. 
  9. ^ "1915'i tanımak İsrail'in ahlaki görevi". Radikal. 16 Şubat 2009. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2019. 
  10. ^ "Cу-24 сбит Турцией: ответ России, экономические последствия, все новости" (Rusça). Pravo.ru. 27 Kasım 2015. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2019. 
  11. ^ a b "Syrian President Finally Recognizes the Armenian Genocide" (İngilizce). Asbarez. 28 Ocak 2014. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2019. 
  12. ^ a b "Libyan Parliament Recognizes Armenian Genocide—But Which Parliament?" (İngilizce). Armenian Weekly. 23 Nisan 2019. 11 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2019. 
  13. ^ "Alabama Becomes 49th U.S. State to Recognize the Armenian Genocide". Armenianweekly.com. 20 Mart 2019. 2 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2019. 
  14. ^ "UN Sub-Commission on Prevention of Discrimination and Protection of Minorities". 24 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  15. ^ "Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution, April 24, 1998". 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  16. ^ "Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution, April 24, 2001". 13 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  17. ^ "European Parliament Resolution". 13 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  18. ^ "European Parliament Resolution". 13 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  19. ^ "European Parliament Resolution". 13 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  20. ^ "European Parliament Resolution". 14 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  21. ^ "World Council of Churches, August 10, 1983". 20 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  22. ^ "Human Rights Association of Turkey, Istanbul Branch, April 24, 2006". 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  23. ^ "European Alliance of YMCAs, July 20, 2002". 9 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  24. ^ "Permanent Peoples' Tribunal, Verdict of the Tribunal". 12 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009. 
  25. ^ "Mercosur recognizes the Armenian Genocide". 9 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2008. 
  26. ^ "Cyprus House of Representatives Resolution, April 29, 1982". 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  27. ^ "Argentina Law, March 18, 2004". 2 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  28. ^ "Argentina Law, January 15, 2007". 29 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  29. ^ "Argentina Senate Resolution, May 5, 1993". 2 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  30. ^ "Argentina Senate Resolution, April 20, 2005". 2 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  31. ^ "Argentina Senate Resolution, August 20, 2003". 2 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  32. ^ "Lithuania Assembly Resolution, December 15, 2005". 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  33. ^ "Lebanon Chamber of Deputies Resolution, April 3, 1997". 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  34. ^ "Belgium Senate Resolution, March 26, 1998". 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  35. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2014. 
  36. ^ "Paraguay's Senate Recognizes Armenian Genocide". Asbarez. 29 Ekim 2015. 30 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015. 
  37. ^ "Brezilya senatosu 1915'i 'soykırım' olarak tanıdı, 30 Mayıs 2015". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2015. 
  38. ^ "Poland Parliament Resolution, April 19, 2006". 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  39. ^ Bulgarian Parliament Accepts Armenian Genocide Recognition Bill 27 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  40. ^ "Russia Duma Resolution, april 14, 1995". 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  41. ^ "Slovakia Resolution, November 30, 2004". 1 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  42. ^ "France National Assembly Law, May 28, 1998". 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  43. ^ "France Senate Law, November 7, 2000". 20 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  44. ^ "France Law, January 29, 2001". 13 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  45. ^ (Fransızca) Proposition de loi complétant la loi n° 2001-70 du 29 janvier 2001 relative à la reconnaissance du génocide arménien de 1915 11 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Fransa Ulusal Meclisi, 12 April 2006
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2015. 
  47. ^ "Netherlands Parliament Resolution, December 21, 2004". 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  48. ^ "Chile Senate Resolution, June 5, 2007". 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  49. ^ "Sweeden Recognized the Armenian Genocide". 14 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  50. ^ "Uruguay Senate and House of Representatives Resolution, April 20, 1965". 2 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  51. ^ "Uruguay Law, March 26, 2004". 9 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  52. ^ "Switzerland (Helvetic Confederation) National Council Resolution, December 16, 2003". 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  53. ^ "Vatican City Communiqué, November 10, 2000". 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  54. ^ "Italy Chamber of Deputies Resolution, November 16, 2000". 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  55. ^ "Venezuela National Assembly Resolution, July 14, 2005". 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  56. ^ "Canada House of Commons Resolution, April 23, 1996". 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  57. ^ "Canada Senate Resolution, June 13, 2002". 2 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  58. ^ "Canada House of Commons Resolution, April 21, 2004". 1 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008. 
  59. ^ "Portugal's Parliament Recognizes Armenian Genocide". 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2019. 
  60. ^ "Mississippi Governor Proclamation". armenian-genocide.org. 13 Mart 2022. 23 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023. 
  61. ^ "Mississippi becomes the 50th US state to recognize the Armenian Genocide". armradio.am. 6 Mayıs 2022. 6 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023. 
  62. ^ "En el 90.º aniversario del genocidio armenio". 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2008. 
  63. ^ "Güney Avustralya eyaleti de 'soykırım' dedi". Cumhuriyet. 22 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021. 
  64. ^ "T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye Ermenileri Patriği Sayın Sahak Maşalyan'a gönderdikleri mesaj". www.tccb.gov.tr. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ermeni_Soykırımı%27nın_tanınması&oldid=32796171" sayfasından alınmıştır