Eğridere, Bulgaristan
| Eğridere, Bulgaristan | |
|---|---|
| |
| |
| Bilgiler | |
| İl (oblast): | Kırcaali |
| Nüfus: | Merkez: 4027
Belediye: 13421 (15.12.2019) |
| Rakım: | 684 m |
| Posta kodu: | 6750 |
| Telefon kodu: | 03651 |
| Koordinatlar: | 41° 35' kuzey 25° 08' doğu |
| Belediye başkanı | |
| İzzet Şaban(2019 - ) | |
Eğridere[1][2] (Bulgarca: Ардино, trl: Ardino,[3][4][5][6] 1934 yılına kadar Eğri dere / Егри дере, daha önce Hacı köy / Хаджи кьой[7]), Bulgaristan'da Kırcaali iline bağlı, Türklerin yoğun olarak yerleşik olduğu bir şehirdir.
Osmanlı devrinde Edirne Vilayeti'nin Gümülcine Sancağı'na bağlı bir kâza idi. Ardino şehri Doğu Rodop Dağları'nın batısında, Kırcaali 'nin güneybatısında bulunur. Başkent Sofya'ya uzaklığı 300 km'dir. 341.45 km2 bir alanda yerleşik olan şehrin nüfusu belediyeye bağlı 53 ayrı yerleşim biriminde 13421 kişi olup merkezde ise 4027 kişidir.[8]
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ardino şehri eskiden köyün içinden geçmekte olan dereden dolayı Eğridere olarak bilinirdi. 1934 yılında Eğridere adı Ardino olarak değiştirildi, 1960 yılında da kasaba olarak ilan edildi. Kasaba bugün kültür yönetim ve tarım merkezidir. Kuzeyinde, doğusunda ve güneyinde Çernooçene, Kırcaali ve Cebel kasabaları ile batısında da Nedelino, Madan ve Smolyan bölgesinden Banyalar ile komşudur. Kasabanın sınırları içinden Arda nehrinin orta kolu akmaktadır bu kol Kırcaali Barajı'nda son bulur. Ardino sınırları içinde birçok tarihi yer ve anıt yer almaktadır. Orta Çağ'da kullanılmakta olan antik yol nehir boyundan geçmekte ve ksantiyski (elece) geçidi vasıtası ile Trakya'nın iç kısımlarını Bahr-i Sefid ("Ak Deniz", bugünkü Ege Denizi)'e bağlamaktaydı.
15. yüzyıl başlarında yapılmış olan ve Arda'nın azgın sularına karşı bugüne kadar dayanabilen Şeytan Köprüsü şehre 15 km mesafede bulunur. Taştan yapılmış olan Köprü'nün uzunluğu 56 m genişliği 3,5 m'dir, yüksekliği orta noktasında 12 metreye kadar ulaşır. Şehre 2 km mesafede Orlovi Skali (kartal kayalıkları) bulunur. Bu kayalıklarda 32-45-50 ölçülerinde 8–12 cm derinliğinde oyulmuş 97 adet delik bulunur. Bu deliklerin içine ölülerle bir bağlantısı olduğu sanılan çömlekler koyulduğu varsayılır. Başevo köyüne 3 km mesafede çok dik bir yamaca yapılmış olan Krivus kalesi bulunur üç tarafı Arda nehri ile çevrili güney tarafında da Tsitadela Şatosu bulunur, şatonun su ihtiyacı bir yeraltı tüneli vasıtası ile nehirden karşılanmaktaymış.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Edirne Vilayet Matbaası Müdürü Şevket Dağdeviren'in yazdığı 1892 tarihli salnameye göre;
Gümülcine sancağına bağlı olan Eğridere kazası içinde, 69 köy, 6186 ev, 42 cami, 127 mescit, 117 okul ve 6 medrese, 1024 çeşme vardır. Kaza merkezinde hükûmet konağı, jandarma koğuşu, han, hamam, eczane, fırın ve belediye evleri vardır.[9]
| Eğridere Kazası Nüfus Cetveli 1892[9] | |||
| Kadın | Erkek | Toplam | |
| İslam | 17.288 | 16.545 | 33.833 |
| İslam olmayan | 111 | 192 | 303 |
| Çingene | 43 | 58 | 101 |
| Toplam | 17.442 | 16.795 | 34.237 |
Turizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Ardino yöresi doğal tarihsel ve diğer zenginlikleri ile tatil ve turizm aktiviteleri için çok geniş bir seçenek yelpazesi sağlamaktadır. Şehre 7 km mesafede bir tatil ve turizm tesisi olan "Beli Brezi" yer almaktadır. Kendine özgü bir ağaç türüne sahip olan tesis 3680 dönüm arazi üzerine kuruludur. Temiz havası Akciğer rahatsızlıkları ve Alerjik hastalıkların tedavisi için bir nimettir. Sağlık bakanlığı tarafından "Milli öneme sahip tesis" olarak adlandırılmıştır. Turistik önem teşkil eden diğer objeler Rodop dağlarının en yüksek tepesi olan Aladağ, Arda nehri sahilleri, Kırcaali barajı, Şeytan köprüsü, Stoyan köprüsü ve Momini gırdi (hanım göğsü) Tepesi'dir. Çok güzel bir iklime sahip olan bölgenin bitki örtüsü de çeşitlilik göstermektedir, bölgede birçok ağaç türü bulunmaktadır.
Bölge avlanmak isteyen, balık tutmak isteyen ve gezmek isteyenler için küçük bir cennet köşesidir.Bölge özellikle domuz, tilki ve kurt gibi değerli av hayvanları ile dikkat çekmektedir.
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Alakasız konuları alaylı bir dille ifade etmek için kullanılan meşhur 'Eğridere'nin topalını Bağdat'ta görmüşler' deyiminde[kaynak belirtilmeli] bahsi geçen şehirdir. Ayrıca Türkiye'nin Bursa vilayetinde faaliyette bulunan "Eğridere Kültür ve Dayanışma Derneği" ismi altında bir dernekleri bulunmaktadır. Yazar Sabahattin Ali'nin doğduğu ve babası Yüzbaşı Ali Selahattin'in 1912 yılına kadar görev yaptığı kenttir. 31 Mart 2007 tarihinde Sabahattin Ali'nin 100. doğum yılı Eğriderede bir toplantıyla kutlandı.
Köyler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ahmatlar - Dolna Prahovo - Nüfus 216
- Akpınar - Byalizvor - Nüfus 1311
- Alancık - Mıraitsa - Nüfus 15
- Alfatlı - Lenişte - Nüfus 189
- Almalı - Yabılkovets - Nüfus 289
- Alkaya - Çervena Skala - Nüfus 81
- Çandır - Svetulka - Nüfus 303
- Çamdere - Borovitsa - Nüfus 405
- Çorbacılar - Bogatino - Nüfus 162
- Dedeler - Dyadaovsi
- Demiroğulları - Doyrantsi - Nüfus 5
- Durabiller - Sinchets - Nüfus 221
- Durallar - Nüfus 5
- Enövçe - Nüfus 265
- Ercek - Ahryansko - Nüfus 100
- Eskiler - Sedlartsi - Nüfus 125
- Fakra Pınar - Çubrika - Nüfus 220
- Fisallar - Nenkovo - Nüfus 200
- Ganollar- Dolna Avramovo - Nüfus 4
- Göklemezler - Stremsi
- Gıygınlı - Gaydartsi
- Hacılar - Padina - Nüfus 384
- Halaçdere - Brezen - Nüfus 376
- Hallar - Başevo - Nüfus 648
- Hatipler - Pravdolüb - Nüfus 251
- Hotaşlı - Rusalsko - Nüfus 77
- Hüsemler - Diyamandovo - Nüfus 621
- Işıklar - Rani List
- İbrahimler - Avramovo - Nüfus 3
- Karaağaç - Nüfus 5
- Karabekirler
- Karamusollar - Çernigovo
- Karavelliler
- Katrancılar
- Kerimler - Brazda - Nüfus 11
- Köçekler - Kyoçevtsi - Nüfus 13
- Köprübaşı - Musevo - Nüfus 80
- Köstonlar - Golobrat - Nüfus 202
- Memiller - Nüfus 4
- Menekşe - Temenuşka - Nüfus 69
- Mıkmıl - Mak
- Olcak - Spoluka
- Palla
- Sarıkız - Jıltuşa - Nüfus 1121
- Sırtköy - Gırbişte - Nüfus 232
- Susuz Burun - Suhovo - Nüfus 157
- Solaklar - Levtsi
- Sütkesiği - Mleçino - Nüfus 444
- Terziköy - Kroyaçevo - Nüfus 154
- Tozçalı - Gornoprahovo - Nüfus 700
- Türk Erceği - Tırnoslifka
- Türk Ürpeği - Lübeno - Nüfus 52
- Ürpek - Latinka
- Yatacık - Kitnitsa - Nüfus 144
- Yonuzlar - Rodopsko
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Not
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=-161661[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, Yayın Nu:21, OSMANLI YER ADLARI (Alfabetik Sırayla), Tahir SEZEN, Ankara – 2006" (PDF). 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Nisan 2014.
- ^ "Zaman Bulgaristan Sayı: 20". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2009.
- ^ "Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı (Word dosyası)". 13 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2008.
- ^ Nurcan Özgür, Etnik sorunların çözümünde etnik parti: hak ve özgürlükler hareketi, 1989-1995, Der Yayınları, ISBN 975-353-178-8, s. 389.
- ^ Pars Tuğlacı, Bulgaristan ve Türk-Bulgar ilişkileri, Cem Yayınevi, 1984, s. 212.
- ^ Rechnik na selishtata i selishtnite imena v Bŭlgarii︠a︡, 1878-1987, Nikolaĭ Michev,Petŭr St Koledarov
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- ^ a b Kazancıgil, Dr. Ratip - Gökçe, Nilüfer Dağdevirenzade M. Şevket Bey'in Edirne Tarihi ve Balkan Savaşı Anıları Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yayınları No: 41 Edirne 2005
| Otorite kontrolü |
|
|---|
