Deney (film, 2001)
| Das Experiment | |
 | |
| Yönetmen | Oliver Hirschbiegel |
|---|---|
| Yapımcı | Marc Conrad Norbert Preuss Friedrich Wildfeuer |
| Senarist | Mario Giordano Don Bohlinger Christoper Darnstadt |
| Hikâye (eser) | Mario Giordano |
| Oyuncular | Moritz Bleibtreu Christian Berkel Andrea Sawatzki |
| Müzik | Alexander von Bubenheim |
| Görüntü yönetmeni | Rainer Klausmann |
| Kurgu | Hans Funck |
| Stüdyo | Fanes Film Senator Film Produktion Seven Pictures Typhoon |
| Dağıtıcı | Senator Film |
| Türü | Dram, Gerilim, Psikolojik |
| Renk | Renkli |
| Yapım yılı | 2001 |
| Çıkış tarih(ler)i | 7 Mart 2001 |
| Süre | 119 dk. |
| Ülke |  Almanya |
| Dil | Almanca |
| Hasılat | $11,599,775 |
Deney ya da Almanca adıyla Das Experiment, Oliver Hirschbiegel tarafından yönetilen ve Stanford hapishane deneyini konu alan 2001 yapımı Alman filmidir. Alman yazar Mario Giordano'ya ait Philip Zimbardo'nun 1971'de yaptığı Stanford hapishane deneyini anlatan Das Experiment Black Box adlı kitaptan esinlenmiştir. Filmin senaryo yazarlığını Mario Giordano'nun dışında Don Bohlinger ile Christoper Darnstadt da üstlenmiştir. Filmde başrolleri Moritz Bleibtreu, Christian Berkel ve Andrea Sawatzki paylaşmıştır. Film, 21 Haziran 2002'de Türkiye'de vizyona girmiştir.
Konusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir bilim adamının düzenlediği ve tamamı erkeklerden oluşan 20 denek, bittiğinde toplamda 4000 mark alacakları bir deneye katılırlar. Hiçbiri hayatında hapishane yüzü görmemiş olan denekler, hapishane ortamına dönüştürülen deney sahasında iki hafta boyunca, "yönetenler ve yönetilenler" olarak iki gruba ayrılarak yaşamak durumunda bırakılmayı kabul ederler. Denekler, ya verilecek olan para için ya da yaşamlarına farklı bir deneyim katmak amacıyla bu deneye katılmışlardır. Başroldeki Tarek ise; bu işin iç yüzünü belgeleyip bir gazeteye satmak ve yaşanılacak olası olaylara tanıklık etmek amacıyla orada bulunmaktadır. Deneyin amacı ise; insanlara giydirilen roller ve bu rollerin, bireyi ne kadar zamanda gerçek benliğini ele geçirerek yabancılaştıracağı ve bu süreçte kişinin, bu yabancılaşmaya ve kendisine biçilen role, ne denli uyum sağlama ya da kendi benliğini muhafaza etme iradesine haiz olup almadığının belirlenmesidir.
Deneyde ilk başlarda her şey yolunda gibi görünse de, Tarek'in söz dinlemez ve kışkırtıcı tavırları gardiyanların belirlenen koşulların "yönetenleri", uygulamak zorunluluğuyla yükümlü kıldığı yaklaşımsal koşutların hayata geçirmesine mecbur bırakınca hapishane içerisinde güç çatışmaları yaşanır. Bireyler kendilerine verilen rollere düşünülenden önce yatkınlık gösterip, o rollerin gerektirdiği davranışsal yönlenmeleri benimseyerek açığa çıkarırlar. İlk zamanlardan itibaren kontrol altında olan deney, belirlenen sınırların yıkılarak; adaletin ve bireyin yaşam hakkının olmadığı bir anarşi ortamına ve çıldırışsal davranışın açığa çıkarıldığı kontrolsüz bir yapıya dönüşmesiyle kontrolden çıkar ve sonlara doğru, insanların canını kurtarmak için verdiği yaşam mücadelesi şekline dönüşür. Bu mücadele, şiddetli ve bir o kadar da kanlı bir sonla noktalanarak, sonu trajedi olan bir deneyi sonuçlandırır.
Oyuncular
[değiştir | kaynağı değiştir]- Moritz Bleibtreu - Tarek Fahd (Mahkûm #77)
- Christian Berkel - Steinhoff (Mahkûm #38)
- Oliver Stokowski - Schütte (Mahkûm #82)
- Wotan Wilke Möhring - Joe (Mahkûm #69)
- Stephan Szasz - Mahkûm #53
- Polat Dal - Mahkûm #40
- Danny Richter - Mahkûm #21
- Ralf Müller - Mahkûm #15
- Markus Rudolf - Mahkûm #74
- Peter Fieseler - Mahkûm #11
- Thorsten J.H. Dersch - Mahkûm #86
- Sven Grefer - Mahkûm #94
- Justus von Dohnányi - Berus (Gardiyan)
- Nicki von Tempelhoff - Kamps (Gardiyan)
- Timo Dierkes - Eckert (Gardiyan)
- Antoine Monot Jr. - Bosch (Gardiyan)
- Lars Gärtner - Renzel (Gardiyan)
- Jacek Klimontko - Gläser (Gardiyan)
- Markus Klauk - Stock (Gardiyan)
- Ralph Püttmann - Amandy (Gardiyan)
- Edgar Selge - Professor Dr. Klaus Thon (Bilim insanı)
- Andrea Sawatzki - Dr. Jutta Grimm (Bilim insanı)
- Philipp Hochmair - Lars (Bilim insanı)
- Klaus Spinnler - Asistan
- Tristan Vostry - Asistan
Yeniden yapımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Film, The Experiment adıyla 2010'da Paul Scheuring tarafından yeniden çekilmiştir. Filmin başrollerinde Adrien Brody, Forest Whitaker, Maggie Grace, Cam Gigandet ve Fisher Stevens oynamıştır.[1] Konu 2015 yılında bu sefer de yönetmen-yapımcı Kyle Patrick Alvarez tarafından 'The Stanford Prison Experiment' adıyla sinemaya 3. kez aktarılmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "AFM: First Still from The Experiment Remake". 11 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2011.