İçeriğe atla

Paul Cézanne

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Cézanne sayfasından yönlendirildi)
Paul Cézanne
Paul Cézanne (1861)
Genel bilgiler
Doğum18 Ocak 1839(1839-01-18)
Aix-en-Provence, Fransa
Ölüm22 Ekim 1906 (67 yaşında)
Aix-en-Provence, Fransa
UyrukFransız
AlanıResim
Sanat eğitimiAcadémie Suisse
Katıldığı akımlarArt izlenimcilik
EtkilendikleriEugène Delacroix, Edouard Manet, Camille Pissarro
EtkiledikleriGeorges Braque, Henri Matisse, Pablo Picasso, Arshile Gorky
İmzası
Paul Cézanne'ın 1889 ile 1890 yılları arasında yaptığı otoportresi
Paul Cézanne'ın takriben 1875 yılında yaptığı 66 × 55 cm boyutlarındaki otoportresi

Paul Cézanne (19 Ocak 1839 - 22 Ekim 1906), Fransız post-empresyonist ressam ve gezgin. Modern sanatın gelişmesine yaptığı katkılar ve etkisi nedeniyle çoğu zaman modern sanatın babası olarak anılmıştır. Empresyonizm ile kübizm arasında bir köprü oluşturmuştur.

Hayatı ve çalışmaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Cézanne Aix-en-Provence'da doğmuş ve orada okula gitmiştir. 1859-1861 arasında hukuk okurken resim dersleri almıştır. 1861 yılında resim sanatını öğrenmek için Paris'e, çocukluk arkadaşı Émile Zola'nın yanına gitmiştir. İsviçre Akademisi'nde ve Louvre'da çalışmıştır. Renoir, Pissaro, Sisley, Guillaumin gibi sanatçılarla tanışmıştır. Delacroix, Courbet, Manet'ye karşı hayranlık duymuştur. Güzel Sanatlar Akademisi'nin giriş sınavlarında başarılı olamamış ve bu sebeple de Aix'e geri dönmüştür. Bütün zamanını resme ayırmıştır ve Salon'a gönderdiği bütün tabloların geri çevrilmesine karşın resim çalışmalarını sürdürmüştür. Eski İtalyan ustalarının yapıtlarını kopya ederek, portreler, natürmortlar ve bazen de manzara resimleri yapmıştır. Paris Salon jürisi Cézanne'in eserlerini gösterime sunmayı 1864'ten 1869'a kadar her sene reddetmiştir. Bu nedenle Cézanne tablolarını ilk kez, Paris Salon tarafından reddedilmiş eserlerin gösterime sunulduğu Salon des Refusés'de 1863 yılında gösterime sunmuştur. Yaşamı boyunca eserleri nadiren gösterime sunmuş, sakin bir hayat yaşamış, belli başlı birkaç konuda resim yapmayı tercih etmiştir.

Bu dönemde yaptığı çalışmalar arasında Ressamın Babası, Zenci Scipio (1865, Sao Paulo Müzesi), Louis-Auguste Cezanne'in l'Evenement'i Okurken Portresi (1866), Pamuk Takkeli Adam (1865-67), Ressam Achille Emperaire'ın Portresi (1866), Zola'yı Okuyan Paul Alexiş (1869), Hasır Şapkalı Boyer'ın Portresi (1869-70) ve Magdalen ya da Elem (1866-68) adlı resimleri, Siyah Mermer Saat (1869-70, özel koleksiyon, Amerika) ve Teneke Çaydanlıklı Natürmort (1869-70) adlı natürmortları ve Estaque'da Eriyen Karlar (1870) ve Şarap Pazarı (1872) adlı manzaraları sayılabilir. Bu eserlerde kalın renk katları ve siyah gölgeler dikkati çeker. Siyah, kahverengi, gri ve Prusya mavisinin ağır bastığı köyü ve kasvetli renklere ek olarak alışılmadık bir beyaz renk kullandığı görülür.

Cezanne'in Empresyonistlerle ve özellikle İsviçre Akademisi'nde tanıştığı Pissarro ile olan dostluğu onun dönük renkleri bırakarak Empresyonistlerin parlak, açık tonlu renklerini kullanmasını sağlamıştır. Kalın renk katmanları tekniğinden vazgeçip hafif fırça vuruşlarıyla noktalama yöntemine yönelmiş, pıhtılaşmış gibi görünen yüzeyler kullanmıştır. 1872-82 yılları arasındaki bu dönem Cezanne'in Empresyonist dönemidir. Modern Bir Olympia (1873), Asılmış Adamın Evi (1873, Louvre Müzesi, Paris), Yıldız çiçekleri (1875), Kırmızı Koltuklu Madame Cezanne (1877, özel koleksiyon, Amerika), Victor Chocquet'nın Portresi (1876-77), L'Estaque (1878-79, Louvre), Pontoişe'da Cote dü Jalais (1879-82) Kavaklar (1879-82) ve Maincy Köprüsü (1879, Louvre) gibi birçok ünlü eseri bu döneme aittir.

Cezanne'in izlenimciliğin kurallarından ayrılan sanatı hızla, daha yalıncı ama daha çok işlenmiş ve yapıya daha çok önem veren bir tutuma doğru gelişti. Tarzını düş gücünden ve gözlemlerinden kaynaklanan ögelerle zenginleştirdi. Desen gücü ile renklerin anlatım duyarlılığını birleştirdi. Klasik perspektif kurallarına pek uymayan Cezanne'in tutumu sonradan büyük ölçüde etkilediği Kübistlere öncü oldu.

1886 yılında Emile Zola ile L'Oeuvre isimli romanı yüzünden araları açıldı. Hortense Fiquet ile evlendi. Karısının portreleri, Mavi vazo ve Sepetli natürmort (Louvre) Kırmızı yelekli çocuk (1890-95), Cezveli kadın (1890-95, Louvre) ve Kağıt oynayanlar (1890 yıllarında çeşitli versiyonları), Gustave Geffroy'un portresi (1895) ve Soytarı adlı tablolarıyla sanatı dengeye ve yetkinliğe ulaştı.

Çalışmalarında derinliği kaldıran sanatçı katlama bir perspektif uyguladı. Peppermint Lisesi, Elmalar ve Portakallar (1895-1900, Louvre) gibi natürmortları bu yönelisi vurgulayan başlıca yapıtlardır.

Sanatçının son on yıllık dönemi lirik dönemi olarak bilinir. Bu dönemde belli bir lirizme ve daha özgür fırça vuruşlarına yönelerek gösterişli ve cüretkar yapıtlar verdi. Aynı zamanda daha hızlı bir yöntem olan suluboya tekniğini de kullanıyordu. Eserlerinde henüz başlamakta olan kübizme özgü kesin akılcı yaklaşımın belirtileri seçilir. Aynı zamanda renkleri ve biçimleri lirik bir anlayışla kullanan Fovist akımın özellikleri de göze çarpar. Sainte-Victoire dağı, Annecy gölü (1896), Bibemuş'daki kayalar ve dallar (1904) ve Kara Şato (1904-06) adlı tabloları bu tarz çalışmalardır. Yaşamının son yıllarında gerçekleştirdiği Les Grandeş Baigneuses-Yıkanan kadınlar (1902-06) adlı tablosuyla Cezanne'nın sanatı doruk noktasına ulaştı. Bu tablo, ritmik kompozisyonu, kesin hatlarla üst üste konulmuş düzlemleri ve resmin bütününün taşıdığı uyumla görkemli bir eserdir ve Picasso'nun hemen hemen aynı zamanlarda yaptığı Avignon'lü Genç Kızlar adlı tablosunu anımsatır.

Cezanne'in yapıtları özellikle 1907'de Paris'te açılan Salon d'Automne'dan sonra XX. yy. resminin en önemli kaynakları arasında sayıldı. Cezanne, sonradan modern resmin doğmasına yol açacak olan fovlar, kübistler ve soyut sanatçılar gibi yeni kuşağı büyük ölçüde etkiledi.

Cézanne, 1906'da fırtına esnasında dışarıda resim yaparken rahatsızlandı bir hafta sonra da 22 Ekim'de zatürreden öldü. 20. yüzyıl modernistlerine göre Cézanne modern resmin babasıdır.

Sanatsal tarz

[değiştir | kaynağı değiştir]
Les joueurs de cartes (Kart Oyuncuları),The Card Players, 1892–1895, tuval üzerine yağlıboya, 60 x 73 cm, Courtauld Sanat Enstitüsü, Londra

Cézanne Paris'te Empresyonist Camille Pissarro ile tanıştı. 1860'ların ortalarındaki Pissarro ve Cézanne arasındaki ilişki önceleri Pissarro'nun genç sanatçıyı biçimlendirerek etkilediği usta ve öğrencisi arasındaki arkadaşlık ilişkisiydi. İzleyen on yıl içinde Louveciennes ve Pontoise'da manzara resmi gezileri, emsaller arasında işbirlikçi bir çalışma ilişkisine dönüştü.

Cézanne'ın ilk çalışmaları genellikle manzaradaki figürle ilgilidir ve manzaradaki büyük, ağır figür gruplarının yaratıcı bir şekilde boyanmış birçok resmini kapsar.

Kariyerinin ilerleyen dönemlerinde, doğrudan gözlemden çalışmaya daha fazla ilgi duymaya başladı ve yavaş yavaş hafif, havadar bir resim tarzı geliştirdi. Ancak Cézanne'ın olgun çalışmalarında katılaşmış, neredeyse mimari bir resim tarzının gelişimi vardır. Hayatı boyunca görülen dünyayı bulabildiği en doğru şekilde boyayla temsil ederek gerçek bir gözlem geliştirmek için çalıştı. Bu amaçla, algıladığı her şeyi basit formlar ve renk düzlemleri halinde yapısal olarak düzenlemiştir. "Empresyonizmden müzelerdeki sanat gibi sağlam ve kalıcı bir şey yapmak istiyorum" ifadesi[1] ve Poussin "doğadan sonra" yeniden yarattığı iddiası klasik kompozisyonun kalıcılığı ile onun doğa gözlemlerini birleştirme arzusunun altını çiziyordu.

Yıkananlar, Les Grandes Baigneuses, 1898–1905; Poussinesque istikrar ve geometrik dengenin zaferidir

Cézanne'nın resim sergileri ve konuları

[değiştir | kaynağı değiştir]
"L'Événement" okuyan Cézanne'nın Babası, 1866, National Gallery of Art, Washington, D.C.

Cézanne'ın resimleri 1863'te Paris Salon'un resmi jürisince kabul edilmeyen eserlerin sergilendiği Reddedilenler Salonu'nun ilk sergisinde gösterildi. 1864'ten 1869'a kadar Salon her yıl Cézanne' nın başvurularını reddetti. Cézanne 1882'ye kadar Salon'a eserler göndermeye devam etti. O yıl sanatçının arkadaşı Antoine Guillemet'in müdahalesiyle Portrait de MLA, muhtemelen Louis-Auguste Cézanne'nın portresi, Sanatçının Babası, "L'Événement" Okurken adlı tablo sergilendi, 1866 (Ulusal Sanat Galerisi, Washington, DC)[2] ki bu onun Salon'da ilk ve son başarılı sunuşuydu.[3][4]

L'Estaque ve Marsilya'nın dereleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1861 ve 1886 yılları arasında Cézanne L'Estaque'de ve Marsilya'nın calanques'lerinde (Miramas'tan L'Estaque'ye giden hattaki côte Bleue üzerindeki L'Estaque zinciri), annesinin kilise meydanından kiraladığı Cézanne'ın L'Estaque'deki evi, köyün yükseklerinde, panoramik Akdeniz manzaralı, körfezde, Marsilya ve Marsilya şehir merkezinde uzaktan görülebilen yerlerde sayısız resmini yaptı.

  • L'Estaque ve Château d'If'in görünümü, 1885.
    L'Estaque ve Château d'If'in görünümü, 1885.
  • L'Estaque'deki Deniz, c1878, Picasso Müzesi, Paris.
    L'Estaque'deki Deniz, c1878, Picasso Müzesi, Paris.
  • L'Estaque'den Görülen Marsilya Körfezi, c.1885, Metropolitan Museum of Art, New York.
    L'Estaque'den Görülen Marsilya Körfezi, c.1885, Metropolitan Museum of Art, New York.
  • L'Estaque'nün manzarası.
    L'Estaque'nün manzarası.
  • L'Estaque'nün manzarası.
    L'Estaque'nün manzarası.
  • L'Estaque Körfezi.
    L'Estaque Körfezi.
  • L'Estaque'de deniz manzarası.
    L'Estaque'de deniz manzarası.
  • L'Estaque'deki Provence Evi.
    L'Estaque'deki Provence Evi.
  • L'Estaque, çamların arasından bakış, v1882-1883.
    L'Estaque, çamların arasından bakış, v1882-1883.
  • L'Estaque Kayaları, v1882-1885.
    L'Estaque Kayaları, v1882-1885.
  • L'Estaque, Provence'daki Evler.
    L'Estaque, Provence'daki Evler.
  • "Güneş Işığında L'Estaque'nin Sabah Görünümü", Kudüs İsrail Müzesi.
    "Güneş Işığında L'Estaque'nin Sabah Görünümü", Kudüs İsrail Müzesi.
Perdeli Natürmort (1895) tablosu, şekillerin özlü sıkıştırılmasına ve geometrik şekiller arasında dinamik gerilime doğru Cézanne'nın artan eğilimini gösterir.

1895'ten önce Cézanne, 1874'teki ilk empresyonist sergi ve 1877'deki üçüncü empresyonist sergi olmak üzere empresyonistlerle iki defa resim sergisine katıldı.

Parisli satıcı Ambroise Vollard'ın sanatçıya ilk kişisel sergisi için yer verdiği 1895 yılına kadar Cézanne'nın çeşitli mekanlarda birkaç bireysel resmi sergilendi.

Kamuoyunda artan ününe ve finansal başarısına rağmen Cézanne gittikçe sanatsal olarak izole bir çalışma tarzını seçti ve genellikle Fransa'nın güneyinde ve Paris'ten uzakta Provence'da resimler yaptı.

Sanat piyasası

[değiştir | kaynağı değiştir]
Paul Cézanne, The Card Players, 1892–93, tuval üzerine yağlıboya, 97 x 130 cm, Katar Kraliyet Ailesindedir

10 Mayıs 1999'da Cézanne'nin “Rideau, Cruchon et Compotier” (Türkçe: Perde, Sürahi ve Meyve tabağı) adlı tablosu 60.5 milyon dolara satıldı ki bu fiyat o zamana kadar bir tabloya ödenen dördüncü en yüksek fiyattı.

Cézanne'ın The Card Players (Kart Oyuncuları)'ndan birisi 2011'de Katar Kraliyet Ailesi'ne muhtemelen 250 milyon$ ile 300 milyon$ (bugünkü değeri 341 milyon$) arasında olduğu tahmin edilen fiyata satıldı. Her iki fiyatta bir tablo için o tarihe kadarki en yüksek fiyattı.

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Resimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Siyah Mermer Saat 1869–1871
    Siyah Mermer Saat
    1869–1871
  • La Maison du pendu (Asılmış Adamın Evi) (1873) Tuval üzerine yağlı boya, 55.5 cm x 66.3 cm, Musée d'Orsay, Paris
    La Maison du pendu (Asılmış Adamın Evi) (1873) Tuval üzerine yağlı boya, 55.5 cm x 66.3 cm, Musée d'Orsay, Paris
  • Modern Olympia yak.1873-1874 Musée d'Orsay, Paris
    Modern Olympia
    yak.1873-1874
    Musée d'Orsay, Paris
  • Ormandan Geçen Yoldaki Viraj 1873–1875 Solomon R. Guggenheim Müzesi
    Ormandan Geçen Yoldaki Viraj
    1873–1875
    Solomon R. Guggenheim Müzesi
  • Sainte-Victoire Dağı 1882–1885 Metropolitan Museum of Art
    Sainte-Victoire Dağı
    1882–1885
    Metropolitan Museum of Art
  • L'Estaque 1883–1885
    L'Estaque
    1883–1885
  • Provence Evleri: L'Estaque yakınlarındaki Riaux Vadisi 1883
    Provence Evleri: L'Estaque yakınlarındaki Riaux Vadisi
    1883
  • Marsilya Körfezi, L'Estaque'den bakış 1885
    Marsilya Körfezi, L'Estaque'den bakış
    1885
  • Jas de Bouffan 1885–1887 Minneapolis Institute of Art
    Jas de Bouffan
    1885–1887
    Minneapolis Institute of Art
  • Bather 1885–1887 Museum of Modern Art
    Bather
    1885–1887
    Museum of Modern Art
  • Jas de Bouffan Mahallesi 1885-1887 Solomon R. Guggenheim Müzesi, New York, Thannhauser Koleksiyonu
    Jas de Bouffan Mahallesi
    1885-1887
    Solomon R. Guggenheim Müzesi, New York, Thannhauser Koleksiyonu
  • Mardi Gras (Pierrot ve Harlequin) 1888 Puşkin Müzesi, Moskova
    Mardi Gras (Pierrot ve Harlequin)
    1888
    Puşkin Müzesi, Moskova
  • Kırmızı Yelekli Çocuk 1888–1890 National Gallery of Art
    Kırmızı Yelekli Çocuk
    1888–1890
    National Gallery of Art
  • Madam Cézanne yak. (1885-1887) tuval üzerine yağlı boya 55.6 cm × 45,7 cm, Solomon R. Guggenheim Müzesi, New York
    Madam Cézanne yak. (1885-1887) tuval üzerine yağlı boya 55.6 cm × 45,7 cm, Solomon R. Guggenheim Müzesi, New York
  • Madam Cézanne serada 1890–1892 Musée de l'Orangerie
    Madam Cézanne serada
    1890–1892
    Musée de l'Orangerie
  • Çatlak duvarlı Ev 1892–1894 Metropolitan Museum of Art
    Çatlak duvarlı Ev
    1892–1894
    Metropolitan Museum of Art
  • Château Noir yolundaki Maria'nın Evi 1895 Kimbell Sanat Müzesi, Fort Worth, Teksas
    Château Noir yolundaki Maria'nın Evi
    1895
    Kimbell Sanat Müzesi, Fort Worth, Teksas
  • Annecy Gölü 1896 Courtauld Institute of Art, Londra
    Annecy Gölü
    1896
    Courtauld Institute of Art, Londra
  • Kara Şato 1900–1904 National Gallery of Art, Washington, A.B.D.
    Kara Şato
    1900–1904
    National Gallery of Art, Washington, A.B.D.
  • Sainte-Victoire dağı ve Kara Şato 1904–05 Bridgestone Sanat Müzesi, Tokyo, Japonya
    Sainte-Victoire dağı ve Kara Şato
    1904–05
    Bridgestone Sanat Müzesi, Tokyo, Japonya
  • Yıkananlar 1898–1905 National Gallery, Londra
    Yıkananlar
    1898–1905
    National Gallery, Londra
  • Les Baigneuses (Yıkanan Kadınlar) (1906), 208 cm x 248 cm, Philadelphia Sanat Müzesi
    Les Baigneuses (Yıkanan Kadınlar) (1906), 208 cm x 248 cm, Philadelphia Sanat Müzesi
  • Maison de Père Lacroix (Pere Lacroix'nin Evi) (1873) - Ulusal Sanat Galerisi, Washington
    Maison de Père Lacroix (Pere Lacroix'nin Evi) (1873) - Ulusal Sanat Galerisi, Washington
  • Harlequin (1888-1890)
    Harlequin (1888-1890)
  • Les joueurs de cartes (Kağıt oynayanlar) (1890-1892), Tuval üzeri yağlı boya, 53" x 71" Barnes Vakfı, Merion, Pensilvanya
    Les joueurs de cartes (Kağıt oynayanlar) (1890-1892), Tuval üzeri yağlı boya, 53" x 71" Barnes Vakfı, Merion, Pensilvanya
  • Les joueurs de cartes (Kağıt oynayanlar) (1890-1895)
    Les joueurs de cartes (Kağıt oynayanlar) (1890-1895)
  • Nature-morte aux trois crânes (Üç Kafatasīndan Natürmort) (1901) Tuval üzeri yağlı boya, 34 cm x 60 cm, Detroit Sanat Enstitüsü, Detroit
    Nature-morte aux trois crânes (Üç Kafatasīndan Natürmort) (1901) Tuval üzeri yağlı boya, 34 cm x 60 cm, Detroit Sanat Enstitüsü, Detroit
  • Otoportre (1878-1880)
    Otoportre (1878-1880)
  • La Montagne Sainte-Victoire (Sainte-Victoire Dağı) (1904)
    La Montagne Sainte-Victoire (Sainte-Victoire Dağı) (1904)

Natürmort resimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Paul Cézanne, Letters, edited by John Rewald, 1984.
  2. ^ "The Artist's Father, Reading "L'Événement", 1866, National Gallery of Art, Washington, D.C". 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2015. 
  3. ^ Gowing 1988, p. 110
  4. ^ "Société des artistes français, catalogue illustré, Salon 1882, Cézanne, Portrait de M. L. A., p. 32, no. 520". 1879. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2015. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Nicola Nonhoff, "Cézanne", çev. Sema Bulutsuz, Literatür Yayıncılık, 2005.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Paul Cézanne ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Paul_Cézanne&oldid=34166924" sayfasından alınmıştır