Muradiye Camii (Bursa)
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Bursa, Türkiye |
| Koordinatlar | 40°11′28″K 29°02′48″D / 40.19111°K 29.04667°D |
| İnanç | İslam |
| Durum | Etkin |
| Mimari | |
| Mimar(lar) | Bilinmiyor. |
| Mimari tür | Cami |
| Mimari biçim | İslami, Osmanlı |
| Tamamlanma | 1426) |
| Özellikler | |
| Minare sayısı | 2 |
| Malzemeler | Taş, tuğla |
| Tür | Kültürel |
| Kriter | i, ii, iv, vi |
| Belirleme | 2014 (38. oturum) |
| Parçası | Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu |
| Referans no. | 1452 |
| Ülke |  Türkiye |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Bursa Muradiye Camii, 15. yüzyılın ilk yarısında Bursa'da Osmanlı padişahı II. Murad tarafından yaptırılmış cami.
Bursa’da Osmanlı padişahları adına yapılan camilerin sonuncusudur. Caminin dış cephesindeki taş ve tuğla işçiliği, kündekari tekniğiyle yapılmış ahşap kapısı, iç mekanlardaki İznik çinileri ve Edirnekâri tavan süslemeleri sanat tarihi açısından önem arz eder.
2014 yılında Dünya Mirası Listesi'ne giren “Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu” Dünya Miras Alanı 'nın bileşenlerinden birisi olan Muradiye Külliyesi'nin ana yapısıdır.[1]
Tarihçesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Cümle kapısı üzerindeki kitabeye göre, caminin yapımı Sultan II. Murad tarafından Hicri 828 (1425) yılında başlatılmış ve Hicri 830 (1426) yılında tamamlanmıştır. Mimarı kesin olarak bilinmez.
18. yy. başlarında meydana gelen bir yangın sonucu mihrap hasar almış, rokoko usulünde yeniden yapılmıştır. Yapının orijinal minberi ise bir yangında harap olmuş, yerine 1897 yılında yapılan bir minber konmuştur.[2]
Caminin iki minaresinden batı yönündeki, 1855 Bursa depremi'nde yıkılıp 1904'te yeniden yapılmıştır;[3] Doğu-batı kanatların birer penceresi 20. yüzyıl başlarında yapılan onarım sırasında kapı haline dönüştürülmüştür.[2]
Muradiye Camii, 2013-2014 arasında Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından restore edildi. Restorasyon çalışmaları kapsamında; kurşun çatı örtüsünün bozuk kısımları yenilendi. İç ve dış cepheler çimentolardan arındırıldı. Ana ve yan kubbelerdeki çatlaklar giderilerek, cami içerisinde bulunan 160 metrekarelik alan Horasan harcıyla sıvandı. Son cemaat kısmı düzenlenerek, caminin giriş kapısı elden geçirildi.[4]
Bursa ve çevresinin 2014 yılında "Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu" adıyla 998. dünya mirası olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmesiyle birlikte, bu mirasın altı bileşeninden birisi olan Muradiye Külliyesi'nin ana yapısı Muradiye Camisi'nin bilinirliği arttı.[1]
Kitabesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Cümle kapısı üzerindeki celî sülüs hat ile mermere yazılmış üç satırlık Arapça yapım kitabesinde[5] şu metin yazılıdır:[6]
"Bu şerefli ve mübarek imaretin yapılmasını, Arap ve Acem’in sultanı, Allah’ın yer yüzündeki gölgesi, sultan oğlu sultan, Bâyezîd Hân oğlu Mehmed oğlu Sultan Murâd -Allah mülkünü devamlı kılsın- 828 yılının Receb ayında emretti ve (bina) 830 yılının Muharrem ayında tamamlandı."
Mimari özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Tuğla ve moloz taş ile inşa edilen Muradiye Camii, zaviyeli camiler tipinde bir camidir. Yapının önünde beş gözlü son cemaat yeri bulunur. Son cemaat yeri revaklarının cephesi tuğladan örülmüş geometrik desenlerle ve gök mavisi yıldız biçimindeki çinilerle süslenmiştir. Girişin sağında mavi çiniden iki yıldırım işareti bulunmaktadır. Bunlar II. Murad’ın düşmanlarını yıldırım gibi çarpan bir padişah olduğunun simgeleridir. [kaynak belirtilmeli]
Kündekârî tekniğinde yani çivi, tutkal gibi bağlayıcı malzeme kullanılmadan yapılmış olan ahşap giriş kapısı, son cemaat yerinin orta kısmındadır; kapının üzerinde celi Sülüs hat ile yazılmış Arapça kitabe bulunmaktadır.
Muradiye Camii’nin giriş holünün üzerinde, yerden yaklaşık altı buçuk metre yükseklikte bir asma kat vardır; bu kata sağ eyvandan bir kapı ile çıkılır.[5]
İki minareli caminin her iki minaresi de beden duvarları üzerine inşa edilmiştir. Doğu minaresinin girişi dışarıdan, batı yönündekinin girişi asma kattan geçen bir yol ile sağlanır.[2]
Planı
[değiştir | kaynağı değiştir]Caminin planı kanatlı camileri grubuna girmektedir. Art arda iki büyük kubbeli, geniş eyvanlı kanatlı caminin planı, Orhan Bey Camii planına benzemektedir.[2]
Süslemeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Caminin giriş tavanı, ana mekanın duvarlarının alt kısmı; lacivert renkli altıgen çinilerle süslüdür. Eyvan kemer ayaklarının her ikisinde de celi sülüs hat ile yazılmış besmele, batı eyvanının kıble duvarında ise Sülüs hat ile yazılmış Bakara 149. Ayetin meali olan ‘’Yüzünü Mescid-i Haram tarafına çevir ’’ yazısı bulunmaktadır. Bu kısmın hattatı Ömer Vasfı Efendi’dir.[7]
Mihrabın batısındaki duvarda 17. yüzyıl sonuna ait bir Kabe örtüsü bulunur.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "'Sultan külliyeleri' UNESCO ile dünyaca tanındı". Anadolu Ajansı web sitesi, 30 Temmuz 2018. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
- ^ a b c d "Muradiye Camii, Bursa". Fandom. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019.
- ^ "Muradiye Cami - Bursa". Kültür Portalı. 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019.
- ^ "Muradiye Camii yenilenen yüzüyle ibadete açıldı". Bursa Büyükşehir Belediyesi web sitesi, 12 Temmuz 2014. 17 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.
- ^ a b Yavaşça, Doğan. "Muradiye Külliyesi". Bursa'da Zaman dergisi, 27 Kasım 2013. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
- ^ H. Aynur, K. Hayashi, H. Karateke. "Yapım Kitabesi". 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.
- ^ "MURÂDİYE KÜLLİYESİ". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019.
- ^ "Bursa Muradiye Camii". Beyaz Tarih. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019.