Benazir Butto
| Benazir Butto بینظیر بھٹو | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Benazir Butto, 2006 | |
| Pakistan Başbakanı | |
| Görev süresi 18 Temmuz 1993 - 5 Kasım 1996 | |
| Cumhurbaşkanı | Gulam İshak Han |
| Yerine geldiği | Muineddin Kureyşi Geçici |
| Yerine gelen | Malik Merac Halid Geçici |
| Görev süresi 2 Aralık 1988 - 6 Ağustos 1990 | |
| Cumhurbaşkanı | Vasim Seccad Geçici Faruk Leghari |
| Yerine geldiği | Muhammed Han Cunicu |
| Yerine gelen | Gulam Mustafa Catui |
| Pakistan Halk Partisi Lideri | |
| Görev süresi 12 Kasım 1982 - 27 Aralık 2007 | |
| Yerine geldiği | Nusret Butto |
| Yerine gelen | Asıf Ali Zerdari Bilavel Butto Zerdari |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 21 Haziran 1953 Karaçi, Pakistan |
| Ölüm | 27 Aralık 2007 (54 yaşında) Ravalpindi, Pakistan |
| Partisi | Pakistan Halk Partisi |
| Evlilik(ler) | Asıf Ali Zerdari |
| İmzası | 
|
Benazir Butto (UFA:beːnəziːr bɦʊʈːoː, 21 Haziran 1953, Karaçi - 27 Aralık 2007, Ravalpindi), iki kez Pakistan başbakanlığı yapmış siyasetçi. 1999-2007 yılları arasında yurt dışında sürgünde yaşadı. 18 Ekim 2007'de seçimlere katılmak üzere Pakistan'a geri döndü ve başkanlığını yaptığı Pakistan Halk Partisi'nin seçim mitinglerine katılmaya başladı. Ravalpindi'de katıldığı seçim mitinginden ayrılırken bir suikast sonucu öldü.
Gençliği ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Benazir Butto 21 Haziran 1953 tarihinde Karaçi'de doğdu. Babası eski Pakistan devlet başkanı ve başbakanı Zülfikar Ali Butto, İngiltere'nin Oxford Üniversitesi'nde hukuk eğitimini yeni tamamlamıştı. Annesi ise İran Kürtlerinden[1] Begüm Nusret Butto'dur.
Benazir Butto Harvard ve Oxford üniversitelerinde eğitim gördü.[2] 1973 yılında Harvard Üniversitesi'nde lisans eğitimini tamamladı. 1977 yılında ise Oxford Üniversitesi'nde Uluslararası Hukuk ve Diplomasi dallarında yüksek lisans eğitimi gördü.
Politikaya girişi
[değiştir | kaynağı değiştir]Butto, Oxford Üniversitesi'ni bitirdikten sonra Pakistan'a geri döndü. Babasının tutuklanıp idam edilmesinden sonra bir süre ev hapsinde kaldı. 1984 yılında yurt dışına çıkmasına izin verilmesiyle, Büyük Britanya'ya taşındı ve orada sürgünde babasının kurduğu muhalefet partisi olan Pakistan Halk Partisi'nin liderliğini yaptı. 1987 yılında çimento fabrikatörü Asıf Ali Serdari ile evlendi. Çiftin Bilavel, Bahtiyar ve Asife adlarında 3 çocukları oldu.
Askerî cuntanın şefi Ziya ül Hak'ın 1988'de ölümünden sonra Pakistan'da, 1977 yılından beri ilk kez serbest seçimler yapıldı. 19 Kasım 1988 tarihindeki bu seçimleri kazanan Butto, ilk kez bir müslüman ülkenin kadın başbakanı oldu. 2 Aralık'ta başbakan olarak göreve başladı. Yoğun yolsuzluk suçlamaları altında kalan hükûmet 20 ay kadar sonra, askerî güçlerin desteğindeki devlet başkanı Gulam İshak Han tarafından, yeni seçimlere gidileceği gerekçesiyle devrildi. Ancak Butto aleyhindeki suçlamalar yargıya yansımadı. Yeni hükûmeti Navaz Şerif kurdu. 1993 yılında Butto yeniden seçildiyse de, 3 yıl sonra hükûmet yine yolsuzluk suçlamaları altında, devlet başkanı Faruk Leghari tarafından düşürüldü. Yüksek mahkeme de devlet başkanının kararını onayladı. Ancak Butto ve eşi Zardari hakkındaki suçlamaların doğruluğu kesinleşmedi.
Butto'ya yönelik eleştirilerin başlıca kaynağı, hakkındaki yolsuzluk iddiaları ve Butto'nun ulusal reformları sonucu politik güçlerini yitirmeye başlayan Pencab bölgesindeki zengin toprak sahipleri ve bu bölgenin seçkinleriydi. Butto eski feodal yapıya karşı mücadele etti ve bu yapıyı Pakistan'ın stabilizasyonu önündeki engel olarak niteledi.
1999 yılında, Pervez Müşerref'in liderliğinde gerçekleşen askerî darbe sonrasında Pakistan'ı terk etmek zorunda kaldı. Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentine yerleşti. 2002 yılında Pervez Müşerref, pratikte Benazir Butto'nun tekrar başbakan seçilmesini önlemek amacıyla başbakanların en fazla iki dönem görev yapabilecekleri yolunda bir anayasa değişikliği yaptı.
2007 yılında Pervez Müşerref, Benazir Butto'yla Pakistan'a geri dönmesine zemin hazırlamak üzere müzakerelere başladı. Böylece Butto'nun Ocak 2008'de yapılacak olan başbakanlık seçimlerine muhalefet lideri olarak katılma olasılığı doğdu. Butto hakkında açılan davaların o zamana kadar sonuçlanması bekleniyordu.
Sürgünden dönüşü ve ilk suikast girişimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Seçim çalışmalarına katılmak üzere Pakistan'a dönüş kararı alan Butto'ya karşı, El-Kaide örgütünün saldırı tehdidinde bulunması üzerine, Müşerref, Butto'nun dönüşünü ertelemesini ve yüksek mahkemenin kendisiyle ilgili af istemine ilişkin kararını beklemesini istedi. Bu isteğe uymayan Benazir Butto, 18 Ekim 2007 gecesi, 8 yıllık sürgünden sonra Pakistan'a geri döndü. Ancak yandaşlarının sevgi gösterileriyle karşılanan Butto aynı gün bombalı bir suikast girişimine hedef oldu. Karaçi kenti yakınlarında gerçekleşen ve Benazir Butto'nun yara almadan kurtulduğu bu saldırıda 138 kişi öldü, 248 kişi de yaralandı.
Butto, 27 Aralık 2007 tarihinde Ravalpindi'de düzenlediği seçim mitinginin ardından gerçekleştirilen saldırıda öldü. Bir intihar saldırganı, mitingin ardından aracının açılır tavanından çıkıp halkı selamlamakta olan Butto'nun aracına yaklaşarak, üç el ateş etti. Yaptığı üç atışı da isabet ettiremeyen saldırgan, ardından üzerindeki bombaları patlattı. Patlamanın şiddetiyle başının sağ tarafını aracının tavan penceresinin koluna çarpan Benazir Butto hastaneye ağır yaralı olarak kaldırıldı.[3] Kafatasında kırık oluşan Butto ameliyata alındı; fakat kurtarılamadı. Butto'nun yerel saatle 18.16'da öldüğü açıklandı.[4]
Saldırıdan sonra suikastın sorumluluğunu El-Kaide üstlendi.[5] Ancak birkaç gün aradan sonra Pakistan İçişleri Bakanlığı'nın iddiasının tersine, suçlanan El-Kaide liderlerinden Beytullah Mahsud suikastle ilgisi olmadığını öne sürdü.[6] Saldırıda en az 20 kişi öldü, çok sayıda kişi de yaralandı.[4]
Butto'nun ölümünden sonra, devlet başkanı Pervez Müşerref, ülkede üç günlük yas ilan etti. 8 Ocak 2008'de yapılması planlanan Pakistan genel seçimleri öncesinde gerçekleşen suikastin ardından ülkedeki demokrasinin geleceği konusunda endişeler doğdu.[7] Ülkede alınan bir karar neticesinde seçimler 18 Şubat 2009 tarihine ertelendi.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ www.bhutto.org 30 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "An Iranian Kurd by origin tracing her ancestry to the legendary Islamic hero, statesman and a great soldier Salahuddin Ayubi..."
- ^ "Biyografisi". 17 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2007.
- ^ "Milliyet - Pakistan İçişleri Bakanlığı: Butto vurulmadı". 31 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2007.
- ^ a b "TRT Haber- Butto Suikast Sonucu Öldü". 31 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2007.
- ^ "CNNTurk". 29 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2007.
- ^ "El Kaide lideri Mahsud: "Suikastle ilgim yok"". 30 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2007.
- ^ "NTVMSNBC - 2007 Pakistan için yüksek gerilimli bir yıl oldu". 28 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2007.
- ^ http://www.cnnturk.com/DUNYA/haber_detay.asp?PID=319&haberID=415854/[ölü/kırık bağlantı] Seçim ertelendi
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Benazir Butto resmi sitesi
- Pakistan Halk Partisi resmi sitesi
- Benazir Bhutto 25 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - BBC Obituary
- Bhutto'nun ölümcül mirası - International Herald Tribune 9 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TIME: Suikastin kötü sonucu 29 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
