Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın sonlanması
Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın sonlanması, Almanya'nın Nisan ayında başlayarak Mayıs ortalarına kadar Sovyetler Birliği ve Batılı Müttefiklerine teslim olmasıyla savaşın sona ermesidir.
Teslimiyetlerin kronolojik sıralaması
[değiştir | kaynağı değiştir]Müttefikler, çok sayıda Mihver Askerini esir almaya başlıyor: Nisan 1945'te Batılı Müttefikler Batı Cephesinde 1.500.000 Mihver askerini esir aldı.[1] Nisan ayında, İtalya Cephesi'ndeki son savaşlarda Batılı Müttefikler, en az 120.000 Alman askerini esir almıştı.[2] Nisan ayı sonlarında 800.000'den fazla Alman askeri Doğu Cephesi'nde teslim oldu.[2]
Almanlar Finlandiya'yı terk etti: 25 Nisan 1945'te, Almanlar 1944 yılından beri savaşta olduğu Finler'in baskısıyla Norveç'e çekildiler.
Mussolini'nin ölümü: 25 Nisan 1945'te İtalyan partizanlar, Milano ve Torino'yu kurtardı. Bu sırada İtalyan diktatörü Benito Mussolini, Alman uçaksavarı taburuyla, Splügen Geçidi yoluyla İsviçre'ye kaçıyordu. İsviçre'den de İspanya'ya kaçacaktı. Ancak İtalyan partizanlar tarafından yakalandı. 28 Nisan'da Mussolini, Giulino'da idam edildi. Onunla birlikte yakalanan diğer faşistler Dongo'ya götürülerek orada idam edildi. Benito Mussolini ve eşinin bedenleri Milano'ya götürüldü ve şehrin merkezinde sergilendi. 29 Nisan'da İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nde Savunma Bakanı olarak görev yapan Rodolfo Graziani, Caserta'daki tüm Faşist kuvvetleri ile birlikte teslim oldu (Buna Liguria Ordu Grubu'da dahildi).
Hitler'in ölümü: Berlin Muharebesi devam ederken, Adolf Hitler, savaşın kaybedildiğini fark etmiş ve sonunun Benito Mussolini gibi olmaması için intihar etme kararı almıştı. İntihardan 40 saat önce, halktan sakladığı ve birlikte olduğu Eva Braun'la evlendi. Eva Braun, 30 Nisan'da Adolf Hitler ile birlikte intihar etti. Adolf Hitler, intihar etmeden önce, Berlin Muharebesi ile kendisine ihanet eden Heinrich Himmler'i ve Hermann Göring'i görevlerinden aldı. Adolf Hitler'in halefleri konumundaki bu iki ismin yerine Karl Dönitz ve Joseph Goebbels halef tayin edildi. Ancak Joseph Goebbels, Hitler'in intiharından kısa bir süre sonra eşi ile birlikte intihar etmesi ile Karl Dönitz, tek lider oldu.
İtalya'daki Alman kuvvetler teslim oluyor: General Heinrich von Vietinghoff ve SS-Obergruppenführer Karl Wolff, 29 Nisan'da Adolf Hitler'in intiharından önceki gün Caserta'da, Batı Müttefikleri ile gizli görüşmelerin sonucunda bir belge yayınladı. Belgeye göre, Almanlar, 2 Mayıs saat 22:00'de Vietinghoff'un komutasındaki tüm kuvvetlerin teslim olacaktı. İtalya ve Avusturya'daki yaklaşık 1.000.000 asker, 2 Mayıs 02:00'de İngiliz Mareşal Sir Harold Alexander'a koşulsuz olarak teslim oldu.[3]
Berlin'deki Alman kuvvetleri teslim oluyor: Berlin Muharebesi 2 Mayıs'ta bitti. Berlin Savunma komutanı General Helmuth Weidling, şehri koşulsuz olarak Sovyet ordusunun Generali Vasili Çuykov'a teslim etti. Berlin'de bulunan ordu, Sovyetler Birliği'ne teslim oldu. Hitler Gençliği örgütünün liderliğini yapan Artur Axmann, Adolf Hitler'in sekreteri Martin Bormann'ın şehrin düşmesiyle Bahnhof tren istasyonunda intihar ettiğini söylemiştir.[4] Lehrter Bahnhof is close to where the remains of Bormann, confirmed as his by a DNA test in 1998,[5] Ancak cesedi bulunamamıştı. Ceset, 7 Aralık 1972'de Artur Axmann'ın belirttiği yerde bulundu.
Kuzey Batı Almanya, Danimarka ve Hollanda'daki Alman kuvvetler teslim oluyor: 4 Mayıs 1945'te İngiliz Komutan Bernard Montgomery, Lüneburg'daki Hans-Georg von Friedeburg ve General Eberhard Kinzel liderliğindeki orduyu teslim aldı. Böylece Frizyan Adaları, Heligoland ve Schleswig-Holstein bölgelerini Danimarka'nın tamamını, Timeloberg, Lüneburg, Hamburg, Hannover ve Bremen'i kapsayan alanı ve buralarda bulunan donanma ile birlikte teslim aldı. 5 Mayıs'ta Alman Donanımların başkanı Karl Dönitz, tüm U-Boot gemilerine saldırıları durdurmalarını ve üslerine dönmelerini emretti. Aynı günde, saat 16:00'da, Hollanda'nın Alman Kuvvetlerinin başkomutanı General Johannes Blaskowitz, Kanadalı komutan General Charles Foulkes'e teslim oldu.
Alman kuvvetleri Bavyera'da teslim oluyor: 4 Mayıs 1945'te saat 14:30'da General Hermann Foertsch, Bohem dağları ile Orta Avrupa arasında bulunan bütün Alman Kuvvetlerini teslim etti. 5 Mayıs 1945'te Çek Direnişçileri, Prag Ayaklanması'nı başlattı. Ertesi gün Kızıl Ordu, Prag Taarruzunu başlattı. Prag'da direniş gösteren Alman ordusu, Kızıl Ordu tarafından mağlubiyete uğratıldı. Ve buradaki birlikler esir alındı. Dresden'deki Alman Kuvvetlerinin komutanı Gauleiter Martin Mutschmann, şehre Kızıl Ordu saldırısı olacağını haber alınca şehri terk etmek istedi. Ancak kaçmaya çalışırken Sovyet birlikleri tarafından yakalandı.
Hermann Göring'in teslim olması: Reichsmarschall ve Hitler'in ikinci komutanı Göring, Hitler'in önceden imzaladığı kararnameye dayanarak Hitler'den vekalet istemiş fakat Martin Bormann'ın dolduruşuna gelen Hitler ise Göring'i "vatan haini" olarak tanımlamıştı. Martin Bormann ise SS Karargâhına bir radyo mesajı göndererek Göring'in tutuklanması emrini verdi. Tutuklama işlemi ertesi sabah gerçekleştirildi. Ancak oradan geçen bir Luftwaffe birimi tarafından 5 Mayıs'ta ev hapsinden kurtarıldı. Ardından Göring, karısı ve çocuğu ile birlikte ABD Ordusunun 36. Piyade Tümeni karargâhına gidip teslim oldu ve gözaltına alındı. 8 Mayıs'ta tutuklandı.
Breslau'daki Alman kuvvetler teslim oldu: 6 Mayıs 18:00'da aylarca kuşatılmış ve kaleler sayesinde uzun zaman direnebilmiş Breslau'daki ordu komutanı General Hermann Niehoff, Kızıl Ordu'ya teslim oldu.
Jodl ve Keitel, Alman silahlı kuvvetlerini koşulsuz olarak teslim ettiler: Breslau'nun düşmesinden otuz dakika sonra General Alfred Jodl, Reims'e geldi ve Dönitz'in talimatları uyarınca, Batı Müttefikleri ile savaşan tüm Alman Kuvvetlerinin teslim etmeyi teklif etti. Montgomery ve Dwight D. Eisenhower, Almanlar koşulsuz teslim olmayı kabul etmedikçe tüm müzakereleri durdurma tehdidinde bulundu. Eisenhower açıkça Jodl'a, Batılı Müttefikelrin kapalı yat politikası izleyerek, Alman Askerlerini, intikam için savaşan Kızıl Ordu'ya teslim olmalarına zorlamakla tehtit etti. Jodl, Flensburg'da bulunan Karl Dönitz'e Eisenhower'ın mesajını iletti. Gece yarısından hemen sonra, Karl Dönitz, kaçınılmaz olanı kabul ederek, Jodl'a tüm Alman kuvvetlerinin eksiksiz ve koşulsuz teslim olmasına izin vermesi için emir verdi.[6]
7 Mayıs sabahı Fransa'nın Reims kentindeki Yüksek Karargâh Müttefik Seferi Kuvveti karargâhında 02:41'de Alman Silahlı Kuvvetlerinin başkanı olan Alfred Jodl, tüm Alman kuvvetlerinin koşulsuz teslim olduklarını belgeleyen metni imzaladı. Bunun üzerine Norveç'teki Alman Birliklerinin komutanı olan General Franz Böhme, 7 Mayıs'ta koşulsuz olarak Alman Birliklerinin teslim olduğunu ilan etti. Ertesi gün, Mareşal Wilhelm Keitel ve diğer Alman üst düzey komutanlar Berlin'e gitti ve General Georgi Zhukov'un huzurunda Sovyet kuvvetlerine teslim olunduğunu belgeleyen metni imzaladılar. İmza töreni, Berlin'in Karlshorst bölgesinde bulunan eski bir Alman Ordusu Mühendislik Okulunda gerçekleşti. Orası şu an bir müzedir.
Kanal Adaları'ndaki Alman kuvvetler teslim olur: 8 Mayıs saat 10: 00'da, Kanal Adalıları'nda bulunan Alman yetkililere savaşın bittiği haberi verildi. İngiliz Başbakanı Winston Churchill saat 15:00'de bir radyo yayını yaparak Kanal Adalıları'nın özgürlüğüne kavuşacağını belirtti. Adaların teslimiyetti 9 Mayıs'ta başlayıp 16 Mayıs'a kadar sona erdi.
8 Mayıs'ta teslim olmayan diğer kuvvetler, teslim oldu:
- General Von Saucken komutasındaki İkinci Ordu, Vistula Deltası'nda bulunan Hel Yarımadası'ndaki Heiligenbeil ve Danzig sahil şeridinde Kızıl Ordu'ya, Yunan adalarında bulunan kuvvetler ve Fransa'daki Saint-Nazaire, La Rochelle ve Lorient'de bulunan Alman birlikler Batılı Müttefiklere 9 Mayıs'ta teslim oldu
- Çekoslovakya'daki son savaş 12 Mayıs'ta gerçekleşti. 13 Mayıs'ta Kızıl Ordu Avrupa'daki tüm saldırılarını durdurdu.
- Yugoslavya'da (bugünkü Slovenya kısmında), 14 Mayıs ve 15 Mayıs'ta Poljana Muharebesi olarak bilinen çatışmalar yaşandı.
- Gürcü Lejyonu, Hollanda'da bulunan Texel'de Hollandalı yerlilerin de yardım alarak isyan etti (5 Nisan - 20 Mayıs). II. Dünya Savaşı'nda son çatışmanın ardından Alman birlikleri ayaklanmayı bastırmış şekilde Müttefik Devletler'e teslim oldu.
- Eylül 1944 yılında bir Alman birliği hava istasyonu kurmak için Haudegen Operasyonu kapsamında Svalbard'da bulunuyordu. Ancak bu birlik Mayıs 1945'te radyo bağlantısını kaybetti ve Japonya'nın Teslimi'nden iki gün sonra, 4 Eylül'de bölgede bulunan Norveçli fok balık avcılarına teslim oldu.
Dönitz hükûmeti Eisenhower tarafından feshedildi: Ordu koşulsuz teslim olmuştu ama sorun hala çözülememişti. Bir sorun vardı. Flensburg Hükûmeti, Yüksek Karargâh Müttefik Seferi Kuvveti tarafından hazırlanan belgeyi kullanmadığı ve bu nedenle sivil Alman hükûmetinin resmi olarak teslim olamadığı fark edilmişti. Bu çok önemli bir mesele olarak görülüyordu, çünkü 1918'de askeri olarak teslim olunduysa da, sivil olarak teslim olunmamış bu da bir argüman olarak kullanılarak II. Dünya Savaşı'na neden olmuştu. Karl Dönitz, Almanya'nın devlet başkanıymış gibi davranıyordu, fakat Flensburg Hükûmeti Müttefikler tarafından tanınmadı. 12 Mayıs'ta Müttefik bir irtibat ekibi Flensburg'a Patria isimli bir gemi ile gelip oraya demirledi. İrtibat memurları ve Müttefik temsilcileri, Flensburg Hükûmeti temsilcilerine, kendileri ile hareket etmeye ihtiyaç duymadıklarını ve üyelerinin tutuklanması gerektiğini ifade etti. 23 Mayıs'ta Yüksek Karargâh Müttefik Seferi Kuvvetinin emirlerine ve Sovyetler Birliği'nin onayı ile hareket eden Amerikalı Tümgeneral Rooks, Karl Dönitz'i Patria'ya çağırdı ve ona, kendisiyle birlikte Flensburg Hükûmeti üyelerinin hepsinin tutuklandığına ve hükûmetinin feshedildiğine dair bilgi verdi.
Normalleşme
[değiştir | kaynağı değiştir]22 Kasım 1949'da yapılan Petersberg Anlaşması ile Batı Almanya hükûmeti, yasal olarak devam eden savaş durumuna son verilmesini istediğini belirtti. 12 Eylül - 19 Aralık 1950 tarihleri arasında Fransa, İngiltere ve Amerika New York'taki Dışişleri Bakanları toplantısı gerçekleştirdi. Burada alınan kararla Batı Almanya ile yasal olarak var olan savaş durumu sona erdirecekti. Temmuz ayında; Avustralya, Kanada, İtalya, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık, Hollanda, Güney Afrika, 19 Ekim'de Amerika Almanya olan savaş durumu sona erdirdi. Almanya ve Sovyetler Birliği arasındaki savaş durumu 1955 başlarında sona erdi.
5 Mayıs 1955'te imzalanan Bonn-Paris sözleşmeleri uyarınca Batılı Müttefikler, Batı Almanya topraklarında askeri işgali sona erdirdi. Ancak üç işgalci (Amerika, İngiltere ve Fransa), Batı Berlin'de kuvvet bulundurmaya devam etti.
Almanya ile Son Yerleşim Anlaşması: Almanya tam olarak bağımsız değildi. Almanya üzerinde güç sahibi olan 4 devlet (Sovyetler Birliği, Amerika, İngiltere ve Fransa) bulunuyordu. Berlin, bu 4 devletin orduları ile doluydu. Doğu Almanya, kendisine ait bir orduya sahip olsa da yoğun olarak Sovyet Ordusu ülkede mevcuttu. Yapılan Son Yerleşim Antlaşması ile Almanya, 15 Mart 1991'de tamamen bağımsız oldu. Antlaşmanın şartlarına (4. ve 5. madde) göre Müttefikler, 1994 sonunda Berlin'den ayrılacaktı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ The Daily Telegraph Story of the War, (January 1st to October 9th 1945) page 153
- ^ a b the Times, 1 May 1945, page 4
- ^ Daily Telegraph Story of the War fifth volume page 153
- ^ Beevor, Antony (2002). Berlin: The Downfall 1945. Viking-Penguin Books.
- ^ Karacs, Imre (4 Mayıs 1998). "DNA test closes book on mystery of Martin Bormann". Independent. Londra. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2010.
- ^ Ziemke 1969, s. 130.
