Arapçanın lehçeleri
| Arapça lehçeleri | |
|---|---|
| Sınıflandırma | Afro-Asya dilleri |
| Alt bölümler | |
Önceki formu | |
| ISO 639-3 | ara |
 Arap dünyasında çeşitli lehçeler | |
Arapçanın lehçeleri İslam'dan önce kelimeler, kalıplar ve tamlamalar konusunda farklılık gösteriyordu. Ve yazılı eserler içinde (şiirler, anlaşmalar ve belgeler.) ortak bir dil kullanılıyordu. Antere bin Şeddad'ın şiirleri üzerinden 1500 sene geçmesine rağmen anlaşılabilmektedir. Bu ortak lehçe İslam'ın ortaya çıkışından sonra da devam etmiştir.
Günümüzde ise Arapçanın birçok Ammice (Avamca, avam dili) lehçesi bulunuyor. Bu Ammice lehçelerinin bir sözlüğü, dil bilgisi kuralı veya bir müfredatı yoktur. Fertler arasında geçerli olan dildir. Bu dil Türkiye'de çoğunlukla fasih Arapça temelli olmayıp ona muhaliftir. Buna ek olarak diğer dillerden giren kelimeleri, türetilmiş yerli kelimeleri veya telaffuzu bozulmuş bâzı fasih Arapça kelimeleri içerir.
Bazı Ammice lehçeleri Fasih Arapçaya yakındır. Hijazi lehçesi Haile, Kasımıye, Bedevi Necidi lehçesi, Bedevi Libya ve Levant lehçesi, Suriye, Lübnan, Yemen (Suudi Arabistan güneyini ve Umman batısını) ve Doğu (ralli parçaların Doğu, Suudi Arabistan, Kuveyt, Arap Emirlikleri, Umman, Ürdün, Bahreyn, Katar, Mısır, Cezayir, Fas, Tunus, Libya, Irak, Sudan ve Filistin.
Arapçanın lehçelerini ülkelere göre değil köylere ve şehirlere göre sınıflandırmak gerekir. Örnek olarak Kahire'de konuşulan lehçe, İskenderiye'de konuşulan lehçe, Saide konuşulan lehçe ve doğu'da konuşulan lehçe tamamen birbirinden farklıdır.
Lehçelerin sınıflandırılması
[değiştir | kaynağı değiştir]Arapçanın lehçeleri arasındaki en büyük fark; bedevi lehçesi ile, köylerin ve şehirlerin lehçeleri; Doğudaki şehirlerin lehçeleri ile, batıdaki şehirlerin lehçeleri arasındadır.
Arapçanın ammice lehçeleri dil bilgisi, harflerin çıkış yerleri bakımından değişir. (Bu farklılık Fasih Arapçada yoktur.) Örneğin: Şam lehçesinde fiil " be" ("ب") harfi ile başlar. Olumsuz yaparken ise "ma" ("ما") yapısı kullanılır. (أنا ما بعرف، أنت ما بتعرف،) Güney Afrika ülkelerinde ise" şin"("ش") harfi eklenir. Mısır ve Sada lehçesinde cümleyi olumsuz yapmak için fiillerin başına gelen "be"("ب") harfinden sonra kullanılır. (أنا ما بعرفش).[1]
Doğu'nun ve Batı'nın bedevi lehçeleri her iki yerde de şehir lehçeleri ile farklılık gösterir. Ancak her iki yerde Bedevi lehçeleri halk şiirleri bakımından benzerlik gösterir. Bu bedevilerin ortak mirasıdır.
Arapçanın lehçeleri halen çoğunlukla anlaşılması kolaydır. Çoğunlukla kelimeler bakımından benzerdirler. Mısır, Suriye ve Lübnan'ın televizyon programları ile de bu lehçeler yeni nesil arasında yayılmıştır.[2]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Diller
- Doğal dil
- Semitik diller
- Arap
- Arap Alfabesi
- Uygulamalı Dilbilim
- Dil
- Üniversite bölümleri
- Arapça yazma kuralları
- Yerelleştirme
- Sözlük
- Doğal dil işleme
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- إسلام ويب
- Holes, 1995, p. 294.
- Abu-Haidar, 1991.