Ra

Başlığın diğer anlamları için Ra (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Ra
Güneş tanrısı Ra, birçok formundan birinde bir şahin kafasına ve başının üzerinde duran bir kobranın içinde güneş diskine sahiptir.
hiyeroglif yazısıyla adı	veya veya
Sembolü	güneş diski
Tapınakları	Heliopolis
Kişisel bilgileri
Eşi	Hathor, Sekhmet, Bastet ve bazen Satet
Çocukları	Shu, Tefnut, Hathor, Sekhmet, Mafdet, Bastet, Satet, Anhur, Ma'at
Ebeveynleri	Yok (çoğu kaynağa göre) Khnum ve Neith (bazı kaynaklar) Hathor (yeniden doğuşuyla)
Kardeşleri	Apep, Sobek ve Serket (Khnum ve Neith'in oğlu olarak)

Ra, Mısır mitolojisinde güneş tanrısıdır. MÖ 25 ve 24. yüzyıllardaki Beşinci Hanedan döneminde Eski Mısır dinindeki en önemli tanrılardan biri haline gelmiş ve öğlen güneşiyle özdeşleştirilmiştir.

Eski Mısır'ın ilk firavunu olduğuna inanılırdı ve dünyanın her yerinde hüküm sürerdi: Gökyüzü, Dünya ve Yeraltı dünyası. Güneşin, düzenin, kralların ve gökyüzünün tanrısıydı.

Heliopolis şehri, Ra'nın kutsal merkezi kabul edilir. Genellikle başında bir disk bulunan şahin kafalı insan biçiminde canlandırılmıştır. Eski tanrı Atum'la bir tutulmuş ve IV. Sülale döneminde devlet tanrısı olmuştur.

Ra'nın sembolü güneştir. Tıpkı Phoenix gibi; her sabah ateşlerin içinden tekrar doğar. Mısırbilimci E.A. Wallis Budge'a göre Ra, Mısır'ın tek tanrısı (monoteizm) idi. Diğer tüm tanrılar ve tanrıçalar; Ra'nın parçalarını oluşturuyordu.

Dini roller

Güneşin döngüsü ve yeniden doğuş

Mısır mitine göre, Ra, Dünya'da hüküm sürerken yaşlandığında ve yorulduğunda tahtından vazgeçti ve gökyüzüne çekildi. Güneş tanrısı olarak Ra'nın görevlerinden biri, Güneş'i gökyüzünde güneş kayığıyla taşıyarak günü aydınlatmaktı. Ancak, Güneş battığında ve alacakaranlık çöktüğünde, Ra ve gemisi batıdaki Akhet ufkundan geçerek yeraltı dünyasına doğru yol alırdı. Bazen ufuk, Duat'a açılan bir kapı veya geçit olarak tanımlanır. Ra, bu geçitten geçerek yeraltı Nil'inde yelken açmak zorundaydı ve gece boyunca on iki kapıdan ve farklı bölgelerden yolculuğunu sürdürürdü. Yeraltı dünyasındaki yolculuğu sırasında, Ra, koç başlı formuna dönüşerek Duat'ta ilerlerdi. Bu dönüşüm, onun gece boyunca karanlık güçlerler mücadelesini ve yeniden doğuş sürecini simgeliyordu.

Her gece Eski Mısır mitolojisinde kaousun ve kötülüğün tanrısı olarak kabul edilen devasa bir yılan olan Apophis, Ra'ya saldırarak güneş kayığının yolculuğunu durdurmaya çalışırdı. Ancak Ra ve beraberindeki tanrılar, bu kaos yılanıyla savaşır ve onu alt etmeyi başarırdı. Apophis'i yendikten sonra Ra, yeraltı dünyasını terk eder, şafak vakti geri dönerek gökyüzüne yükselir ve günü yeniden aydınlatırdı.

Gündüz saatlerinde Mandjet Barque adlı güneş kayığında şahin başlı formuyla gökyüzünde seyahat ettiği, gece saatlerinde ise Mesektet Barque'a geçerek koç başlı haliyle yeraltı dünyasına indiği söylenir.

Yaratıcı Olarak Güneş

Eski Mısır mitolojisinde Güneş, yalnızca ışık ve sıcaklık kaynağı değil, aynı zamanda yaratılışın ve yaşamın özüdür. Mısırlılar, Güneş'i evrenin başlangıcındaki yaratıcı güç olarak görümüşlerdir ve bu kavramı en iyi temsil eden tanrı Ra olmuştur.

Ra ve Yaratılış

Mısır kozmolojisine göre, başlangıçta sadece ilksel karanlık ve sonsuz su vardı. Bu kaotik durumdan, Güneş tanrısı Ra (Re) ortaya çıktı ve ışığı getirerek düzeni sağladı. O, herşeyi kendi gücüyle yaratmış bir tanrı olarak kabul edilirdi. Ra'nın gözlerinden dökülen yaşların, insanları ve diğer varlıkları oluşturduğuna inanılırdı.

Ra, yarattığı dünyada hüküm sürerken, gökyüzü, yer ve yeraltı dünyasını aydınlatma görevini üstlendi. Gün içinde Mandjet Barque adlı kayığıyla gözyüzünde ilerleyerek dünyayı aydınlatır, gece olduğunda ise Mesekket Barque'a yeraltı dünyasına inip yenilemöe sürecine girerdi.

Diğer Güneş Tanrıları

Ra, Eski Mısır'daki başlıca Güneş tanrısı olsa da, farklı yönlerini temsil eden diğer tanrılar da vardı:

Atum: Yaratıcı Güneş tanrısı, Ra'nın yaşlı hali olarak görülürdü.

Khepri : Sabah güneşi ve yeniden doğuşun tanrısıydı, genellikle bir skarabe böceği olarak tasvir edilirdi.

Horus : Güneşin gökyüzündeki koruyucusu olarak da bilinir, genellikle şahin başlı bir tantı olarak tasvir edilirdi.

Mısır'ın En Güçlü Tanrısı: Ra ve Evrensel Etkisi

Bilim insanı Richard H. Wilkinson'a göre, Ra yalnızca yaşam veren güneşle olan bağlantısı nedeniyle değil, aynı zamanda diğer tanrıların gelişimindeki etkisi dolayısıyla da "muhtemelen Mısır'ın en önemli tanrısıdır"

Ra'nın kültü, antik Mısır'daki en güçlü dini akımlardan biri haline gelmiş, hatta tek tanrılı bir inanca dönüşecek kadar büyük bir popülarite kazanmıştır. Amun, bu güçlü güneş tanrısından türemiş ve onun mitolojisinin büyük bir kısmını devralmıştır. Benzer şekilde, Horus da yaşayan kralla ilişkilendirilirken, Ra'nın "kral ve kralın babası" unvanı aynı inanç sistemini sürdürmüştür. Ayrıca, yaratıcı tanrı Atum ile de sıkça özdeşleştirilmiş, hatta bazı yaratılış efsanelerinde bu iki tanrının isimleri birbirinin yerine kullanılmıştır.

Wikinson, Ra'nın kapsamlı rolünü daha iyi anlamak için onun işlevlerini beş ana başlık altında incelemeyi önermektedir.

1- Göklerdeki Ra

2. Yeryüzündeki Ra

3. Yeraltındaki Ra

4. Yaratıcı olan Ra

5. Kral ve Kralın Babası Olan Ra

Ra'ya tapınma, Eski Krallık döneminde (MÖ 2613-2181) başlamış ve yaklaşık 2 .000 yıl boyunca Mısır dininde baskın bir rol oynamıştır. Ancak, birçok eski Mısır tanrısı gibi, Hristiyanlığın yayılmasıyla birlikte etkisini kaybetmiştir.

Ra'nın, güç, yaratılış ve krallık üzerindeki etkisi nedeniyle, Mısır dininde en uzun süre varlığını sürdüren ve en fazla saygı gören tanrılardan biri olduğu kabul edilmektedir.

Ra Heykelciği

Popüler kültüre etkileri

• Norveçli kâşif ve antropolog Thor Heyerdahl; Ra ve Ra II isimli iki saltanat kayığı yaparak; eski Mısırlıların Amerika'ya gidebileceğini ispatladı. 17 Mayıs 1970 tarihinde; Heyerdahl Fas'tan yola çıkarak; Atlantik Okyanusu'nu geçti ve Orta Amerika'ya vardı.
• Sun Ra, ismini Ra'dan almaktadır.
• Iron Maiden'in 1984 yılındaki albümü Powerslave'de Ra'nın gözü albüm kapağında gözükmektedir ve aynı isimde bir şarkısı da mevcuttur.
• Utupia 1977 yılında RA isimli albüm yapmıştır.
• Angel isimli televizyon dizisinde; 4. sezonda Ra-Tet isimli şeytani bir grup Ra'dan esinlenmiştir.
• 1994 yılında gösterilen Stargate; Ra'yı Dünya'ya uğramış bir uzaylı olarak göstermektedir. (Akabinde Stargate SG-1 isimli televizyon dizisi de başlamıştır)
• Yu-Gi-Oh! tarafından; Mısır tanrıları oyun kartlarında bulunmaktadır.
• Ra Age of Mythology isimli oyunda da bulunmaktadır.
• NBA oyuncusu Rasheed Wallace, vücudunda Ra dövmesi bulunur.
• Las Vegas'taki Luxor isimli otelde; Ra isimli bir gece kulübü vardır.
• "SMITE" adlı tanrıların birbirleri ile savaşını konu alan oyunda "RA" ismi ile tasvir edilmiştir.
• Heroes Of Newerth adlı oyunda adını taşıyan "AmunRa"adında kahraman vardır.
• Ortadoğu kültüründe dualardan sonra amin (amen) denilmesi Amon-Ra ile bağlantılıdır.
• Göz boncuğu (Nazar boncuğu)nun Ra'nın gözü ile ilişkili bir obje ve inanç olduğu ifade edilmektedir.
• BTS (müzik grubu) adlı grubun ‘Outro :Ego ‘ klibinde 01.58.saniyede belirir.

Kaynakça

• Budge, E. A. Wallis. Egyptian Religion. Kessinger, 1900.
• Collier, Mark and Manley, Bill. How to Read Egyptian Hieroglyphs: Revised Edition. Berkeley: University of California Press, 1998.
• Salaman, Clement, Van Oyen, Dorine, Wharton, William D, and Mahé, Jean-Pierre. The Way of Hermes: New Translations of the Corpus Hermeticum and The Definitions of Hermes Trismegistus to Asclepius. Rochester: Inner Traditions, 1999.