İçeriğe atla

Akdeniz için Birlik

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Akdeniz İçin Birlik sayfasından yönlendirildi)
Akdeniz İçin Birlik
  • Union pour la Méditerranée (Fransızca)
    Union for the Mediterranean (İngilizce)
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
haritadaki konumu
Resmî dil(ler)Arapça, Fransızca, İngilizce
Tarihçe 
• Kurulması
13 Temmuz 2008

Akdeniz için Birlik (AiB) Avrupa ve Akdeniz Havzası'ndan 43 ülkenin yer aldığı hükûmetler arası bir kuruluştur: Avrupa Birliği'nden 28 üye devlet ve Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Güneydoğu Avrupa'dan 15 ortak Akdeniz ülkesini kapsar.

Birlik, 1995'te kurulan ve Barselona Süreci olarak bilinen Avrupa-Akdeniz Ortaklığı'nı güçlendirme amacıyla Temmuz 2008'de Akdeniz için Paris Zirvesi'nde oluşturulmuştur.

Birliğin amacı, Akdeniz bölgesi genelinde istikrar ve entegrasyonu teşvik etmektir. Birlik, Akdeniz'in iki kıyısı arasında ortak mülkiyet, ortak karar alma ve ortak sorumluluk prensipleri temelinde bölgesel stratejik meselelerin tartışılması için bir forum teşkil eder. Başlıca amacı, ülkelerin sosyoekonomik kalkınmasını desteklemek ve bölgede istikrar sağlamak üzere Akdeniz bölgesinde hem Kuzey-Güney hem de Güney-Güney entegrasyonunu artırmaktır. Kuruluş, yürüttüğü eylemlerle insani kalkınmayı teşvik etmek ve sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek şeklinde iki temel dayanağa odaklanmaktadır. Birlik bu amaçla, kırk üç ülkenin ortak aldığı karar doğrultusunda farklı ölçeklerdeki bölgesel projeleri ve girişimleri belirleyip desteklemekte ve etiketlemektedir. Bu proje ve girişimler, AiB Üye Devletleri'nin denetiminde 6 faaliyet sektörüne odaklanmaktadır: 

  • İş Geliştirme
  • Yüksek Eğitim ve Araştırma
  • Sosyal ve Sivil İşler
  • Enerji ve İklimle İlgili Eylemler
  • Ulaşım ve Kentsel Gelişim
  • Su ve Çevre

Akdeniz için Birlik'in Kuruluşu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz için Paris Zirvesi'nde (13 Temmuz 2008), Avrupa-Akdeniz bölgesinden 43 Devlet ve Hükûmet Başkanı, Barselona Süreci: Akdeniz için Birlik'i kurma kararı aldı. Birlik, yeni üyelerle ve geliştirilmiş bir kurumsal yapıyla Avrupa-Akdeniz Ortaklığı'nın şu amacı taşıyan yeni bir aşaması olarak sunuldu: "çok katmanlı ilişkileri iyileştirmek, sürecin ortak mülkiyetini artırmak, yönetimi eşit temeller üzerine oturtmak ve bunu vatandaşlar açısından daha görünür nitelikte somut projelere dönüştürmek. Şimdi, Barselona Süreci'ne yeni ve sürekli bir ivme kazandırma zamanı. Barselona Deklarasyonu'nun hedeflerini somut sonuçlara dönüştürmek için şimdi daha fazla katılım ve yeni kolaylaştırıcılar gerekiyor."[1]

Paris Zirvesi, Nicolas Sarkozy için diplomatik bir başarı olarak görüldü.[2] Fransa Cumhurbaşkanı, Fas ve Ürdün kralları hariç olmak üzere 43 Avrupa-Akdeniz ülkesinin Devlet ve Hükûmet Başkanlarını Paris'te bir araya getirmeyi başarmıştı.[3]

Kasım 2008'de Marsilya'da düzenlenen Avrupa-Akdeniz Dışişleri Bakanları Konferansı'nda, Bakanlar girişimin adını "Akdeniz için Birlik" olarak kısaltmaya karar verdiler.[4]

Bu toplantı; AiB'nin kurumsal yapısını ve nasıl yürütüleceğine ilişkin prensipleri belirleyerek Paris Deklarasyonu'nu tamamlayan yeni bir ortak deklarasyonla sonuçlandı.[5] Başkanlığın bir AB üye ülkesi ve bir Akdeniz ülkesi ortağı tarafından ortak şekilde üstlenileceği dönüşümlü eş başkanlık sistemi oluşturuldu. Fransa ve Mısır eş başkanlık görevini üstlenen ilk ülkeler oldular. Arap Birliği'nin tüm toplantılarda bulunması kurallara yazılı olarak eklendi. Ayrı bir yasal statüye ve kendi mevzuatına sahip bir sekreterlik oluşturuldu. Bu sekreterliğin genel merkezi Barselona'da kuruldu.

Akdeniz için Birlik'in Avrupa-Akdeniz Ortaklığı'nın yeni bir aşaması olarak kurulması, Birlik'in bölge genelinde "barışı, istikrarı ve refahı" desteklemeyi amaçlayan Barselona Müktesebatı'nı kabul ettiği ve buna bağlı kalmayı taahhüt ettiği anlamına gelmektedir (Barselona, 2). Dolayısıyla, Barselona Süreci çerçevesinde on üç yıl boyunca geliştirilen işbirliğinin dört bölümü geçerliliğini korumaktadır:[1]

  • Politika ve Güvenlik
  • Ekonomi ve Ticaret
  • Sosyokültürel
  • Adalet ve İçişleri. Bu dördüncü bölüm, 2005'te Barselona'da düzenlenen Avrupa-Akdeniz Zirvesi'nin 10. Yılı kapsamında dahil edildi.

İlk olarak 1995'te Barselona Konferansı'nda önerildiği şekilde 2010'a kadar (ve sonrasında da) Avrupa-Akdeniz bölgesinde bir Serbest Ticaret Alanı oluşturma hedefi, 2008 Paris Zirvesi'nde de desteklendi.[1]

Bu dört işbirliği bölümüne ek olarak, Kasım 2008'de Marsilya'da bir araya gelen 43 Dışişleri Bakanı, Avrupa-Akdeniz bölgesinin özel ihtiyaçlarını hedefleyen ve Ortaklığın görünürlüğünü artıracak altı somut proje belirledi:[4]

  • Akdeniz'deki kirliliğin giderilmesi. Bu kapsamlı proje, iyi çevre yönetimini, içme suyuna erişimi, su yönetimini, kirliliğin azaltılmasını ve Akdeniz'de biyolojik çeşitliliğin korunmasını hedefleyen birçok girişimi kapsamaktadır.[6]
  • Deniz ve karayolu otobanları. Bu projenin amacı, limanları iyileştirmenin yanı sıra otoban ve demiryolları inşa ederek Avrupa-Akdeniz bölgesinde mal ve insan dolaşımını artırmak ve geliştirmektir. Özellikle Paris ve Marsilya Deklarasyonları, Fas, Cezayir ve Tunus'u birbirine bağlayan bir Trans-Mağrip demiryolu ve otoban sistemlerinin inşasını ele almaktadır.[6]
  • Sivil koruma. Sivil koruma projesi, doğal ve insandan kaynaklanan afetlere karşı daha iyi önlem, hazırlık ve müdahale geliştirmeyi amaçlamaktadır. Nihai hedef, "Akdeniz Ortak Ülkelerini dereceli olarak Avrupa Sivil Koruma Mekanizması'na yaklaştırmaktır".[4]
  • Alternatif enerjiler: Akdeniz güneş enerjisi planı. Bu projenin amacı, yenilenebilir enerjilerin üretilmesini ve kullanımını teşvik etmektir. Daha detaylı bir açıklamayla, proje Akdeniz ortak ülkelerini güneş enerjisi üreticilerine dönüştürmeyi, ardından üretilen elektriğin Avrupa-Akdeniz bölgesi genelinde dolaşımının sağlanmasını hedeflemektedir.[4] Bu bağlamda, birlik ve Dii endüstriyel girişimi Mayıs 2012'de "Akdeniz Güneş Enerjisi Planı" ve "Desert Power 2050" (Çöl Enerjisi 2050) adlı uzun vadeli stratejilerinin geliştirilmesini kapsayan, geleceğe dönük işbirliğine yönelik bir Mutabakat Anlaşması imzalamıştır. Marakeş'teki imza töreninde Birliğin Genel Sekreteri bu yeni ortaklığın "Akdeniz Güneş Enerjisi Planı'nın uygulanması için temel bir adım" olduğunu vurgulamıştır.[7]
  • Yüksek eğitim ve araştırma: Avrupa-Akdeniz Üniversitesi. Haziran 2008'de Piran, Slovenya'da yüksek lisans programları sunan Slovenya Avrupa-Akdeniz Üniversitesi kuruldu. 2008'de Marsilya'da bir araya gelen Dışişleri Bakanları ayrıca Fes, Fas'ta Fas Avrupa-Akdeniz Üniversitesi (Euromed-UM) adlı bir Avrupa-Akdeniz Üniversitesi'nin daha kurulmasına karar verdiler.[4] Fes üniversitesinin açılmasına ilişkin karar Haziran 2012'de duyuruldu.[8] 2008 Paris Zirvesi'nde, 43 Devlet ve Hükûmet Başkanı bu projenin amacının Akdeniz'de yüksek eğitimi ve bilimsel araştırmaları desteklemek, ayrıca gelecekte bir "Avrupa-Akdeniz Yüksek Eğitim, Bilim ve Araştırma Alanı" kurmak olduğu konusunda fikir birliğine vardılar.[1]
  • ·        Akdeniz iş geliştirme girişimi. Girişimin amacı, "işletmelerin ihtiyaçlarını değerlendirerek, politika çözümleri belirleyerek ve bu kuruluşlara teknik destek ve mali enstrümanlar şeklinde kaynaklar sağlayarak" Akdeniz ortak ülkelerindeki küçük ve orta ölçekli işletmeleri desteklemektir.[1]

2008-2010: İlk yıllar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyasi diyaloğu en üst seviyede desteklemek için iki yılda bir devlet ve hükûmet başkanlarının bir araya geldiği bir zirve toplantısı yapılması kararlaştırıldı. Paris Deklarasyonu'na göre:

  • Bu zirveler Avrupa-Akdeniz bölgesinin durumu ve zorluklarını ele alan, Ortaklığın çalışmalarını değerlendiren ve iki yıllık çalışma planını onaylayan ortak bir deklarasyonla sonuçlanacaktı;[9]
  • Dışişleri Bakanları zirve deklarasyonunun uygulanmasını takip etmek ve sonraki zirvelerin gündemini hazırlamak için her yıl bir araya gelecekti[9] ve
  • Zirvelerin düzenleneceği ülke oybirliğiyle belirlenecek, ev sahibi ülke AB ile Akdeniz ülkeleri arasından dönüşümlü olarak seçilecekti.[9]

İlk zirve toplantısı Temmuz 2008'de Paris'te gerçekleştirildi. İkinci zirve toplantısı Temmuz 2010'da AB ülkesi olmayan bir ülkede gerçekleştirilecekti, fakat Avrupa-Akdeniz ülkeleri zirvenin bunun yerine 7 Haziran 2010'da AB'den İspanya'nın başkanlığında, Barselona'da yapılmasına karar verdiler.[10] Ancak 20 Mayıs'ta Mısır ve Fransa eş başkanlığı İspanya ile birlikte zirveyi erteleme kararı aldı; bu hamlenin amacını, İsrail ile Filistin Yönetimi arasında o ay başlayan dolaylı görüşmelere daha fazla zaman tanımak olarak açıkladılar. Buna karşın İspanyol medyası, İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman'ın zirveden önceki Dışişleri Bakanları konferansına katılması halinde zirveyi boykot etme tehditlerinden ötürü, zirvenin ertelenmesinden Arapları suçladı.[11]

Paris Zirvesi sırasında eş başkanlığı, AB başkanlığından sorumlu olan Fransa ve Mısır paylaşmaktaydı. O günden bu yana Fransa, Mısır'ın yanında eş başkanlığı elinde tutmaya devam etmek için AB'nin farklı dönüşümlü başkanlıklarıyla (Çek Cumhuriyeti, İsveç ve İspanya) anlaşmalar imzalıyordu.[6] Eş başkanlığın ikinci Akdeniz için Birlik Zirvesi'nde yenilenmesi gerekiyordu. Ancak zirvenin iki kez ertelenmesine bağlı olarak eş başkanlığı hangi ülkelerin devralacağına karar verme şansı bulunamamıştı.

Sekreterliğin mevzuatının onaylanmasında yaşanan gecikmenin sorumlusu Türkiye ile Kıbrıs arasındaki anlaşmazlık oldu.[12] Sekreterliğin çalışmaya başlaması için son tarih Marsilya Deklarasyonu'nda Mayıs 2009 olarak belirlendiği halde, bu mevzuat ancak Mart 2010'da onaylandı.[4] Paris Zirvesi'nde Devlet ve Hükûmet Başkanları Yunanistan, İsrail, İtalya, Malta ve Filistin Yönetimi'nden olmak üzere beş Genel Sekreter Vekili belirlemeye karar verdiler. Türkiye'nin Genel Sekreter Vekili çıkarma arzusu ve Kıbrıs'ın bunu reddetmesi, aylar süren müzakerelere neden oldu. Müzakereler Kıbrıs'ın oluşturulan altıncı Genel Sekreter Vekilliği görevinin bir Türk vatandaşına verilmesini kabul etmesiyle son buldu.[12]

Arap-İsrail anlaşmazlığı, ciddiyeti nedeniyle Akdeniz için Birlik'i en derinden etkileyen sorunlardan biridir.[13] İsrail ile Gazze arasında Aralık 2008'den Ocak 2009'a kadar süren silahlı çatışmaların sonucu olarak, Arap Grubu üst düzeyde bir araya gelmeyi reddetti ve böylece 2009'un ilk yarısında yapılması planlanan tüm bakanlar toplantılarını engellemiş oldu.[14] Bunun yanı sıra, Arap Dışişleri Bakanlarının İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman ile bir araya gelmeyi reddetmeleri, Kasım 2009 ve Haziran 2010'da yapılacak iki bakanlar toplantısının da iptal edilmesine yol açtı.[11] Akdeniz için Birlik'in sektörel toplantıları da İsrail'in işgali altındaki Filistinli sivil nüfusa yönelik eylemlerinden etkilendi. Nisan 2010'da Barselona'da düzenlenen Su konulu Avrupa-Akdeniz bakanlar toplantısında, Filistinlilerin, Suriyelilerin ve Lübnanlıların hak iddia ettiği bölgelere "işgal edilmiş bölgeler" mi yoksa "işgal altındaki bölgeler" mi denileceğine ilişkin terminolojik bir anlaşmazlık yüzünden Su Stratejisi onaylanmadı[15] Yüksek eğitim ve tarım konulu diğer iki bakanlık toplantısı da aynı anlaşmazlık nedeniyle iptal edilmek zorunda kaldı.[16]

İlk ertelemenin ardından hem Fransa hem de İspanya, ertelenen zirvenin bir parçası olarak, ABD'nin gözetimi altında İsrail ile Filistin Yönetimi arasında barış görüşmeleri düzenlemeyi amaçladıklarını duyurdu. Eylül ayında ABD Başkanı Barack Obama bu amaçla zirveye davet edildi. O zaman 21 Kasım 2010'da Barselona'da düzenlenmesi planlanan zirve,[17] Nicolas Sarkozy'ye göre "müzakereleri desteklemek için bir vesileydi."[18]

Gelgelelim, barış görüşmeleri Kasım 2010'un başında durakladı ve Mısırlı eş başkan zirvenin ancak İsrail'in müzakerelerin kaldığı yerden devam etmesini sağlayacak bir jest yapmasıyla gerçekleştirilebileceği şartını koştu. Bazı uzmanlara göre Benjamin Netanyahu'nun Doğu Kudüs'te 300 yeni konutun inşa edileceğini duyurması, 21 Kasım'da zirvenin gerçekleştirilmesine dair tüm olasılıklara son verdi.[19] İki eş başkan ve İspanya, 15 Kasım'da Orta Doğu Barış Süreci'nin duraklamasının "memnun edici bir katılıma" engel olacağını öne sürerek zirveyi belirsiz bir tarihe ertelemeye karar verdi.[20]

2009'daki mali ve politik durumdan ötürü hız kesen AiB'ye, Genel Sekreterliğin kurulmasına ilişkin müzakerelerin sonuçlanması ve Genel Sekreterliğin 4 Mart 2010'da Barselona'da özel olarak yenilenen Palau de Pedralbes'de resmi olarak açılması üzerine Mart 2010'da kararlı bir şekilde hız kazandırıldı.

Fas'ın Avrupa Birliği Büyükelçisi Eneko Landaburu, Eylül 2010'da Akdeniz için Birlik'e "inancının olmadığı" açıklamasını yaptı. Landaburu'ya göre, Araplar arasındaki bölünme "güçlü bir bölgeler arası politikanın uygulanmasına olanak vermiyor" ve 43 ülkeden oluşan bu iddialı projeyi geride bırakarak karşılıklı ilişkilere odaklanılmasını gerektiriyordu.[21]

2011-bugün

[değiştir | kaynağı değiştir]

22 Haziran 2011'de, AiB ilk projesi olan Gazze'de deniz suyu arıtma tesisinin kuruluşunu etiketledi.[22]

2012'de AiB'nin 43 ülke tarafından ulaşım, eğitim, su ve kalkınma şirketleri gibi sektörel alanlarda etiketlenmiş toplam 13 projesi vardı.

Ocak 2012'de, Genel Sekreter Yusuf Amrani, Benkirane hükûmetinde Dışişleri ve İşbirliği Bakanı'na Delege Bakan olarak görevlendirildi.[23] Onun yerini ise Faslı diplomat Fathallah Sijilmassi aldı.

2013'te, Akdeniz için Birlik ilk projelerini başlattı:[24]

  • 30 Nisan: İş kurucusu olarak genç kadınlar[25]
  • 28 Mayıs: Akdeniz alanında Su Yönetimi ve Finansmanı[26]
  • 17 Haziran: LogismedTA[27] (Avrupa-Akdeniz Lojistik Platformları Ağının Geliştirilmesine İlişkin Program Kapsamında Eğitim Faaliyetleri)

2013 ile 2017 arasında, AiB Üye Devletlerinin bakanlarının katılımıyla on iki sektörel bakanlık toplantısı gerçekleştirildi:

  • Toplum içinde kadınların rolünü güçlendirme konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Eylül 2013[28]
  • Ulaşım konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Kasım 2013[29]
  • Enerji konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Aralık 2013[30]
  • Endüstriyel işbirliği konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Şubat 2014[31]
  • Çevre ve iklim değişikliği konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Mayıs 2014[32]
  • Dijital Ekonomi konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Eylül 2014[33]
  • Mavi Ekonomi konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Kasım 2015[34]
  • Bölgesel İşbirliği ve Planlama konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Haziran 2016[35]
  • İstihdam ve İşgücü konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Eylül 2016[36]
  • Enerji konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Aralık 2016[37]
  • Su konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Nisan 2017[38]
  • Kentsel Gelişim konulu AiB Bakanlar Toplantısı - Mayıs 2017[39]

2015'te, AiB toplam 37 etiketlenmiş projeye sahipti.[36] Bunların 19'u uygulama aşamasındaydı.[AP2] 18 Kasım 2015'te, Avrupa Dış Eylem Servisi tarafından yayınlanıp 14 Aralık'ta Avrupa Konseyi tarafından onaylanan Avrupa Komşuluk Politikası (ENP) üzerine yapılan incelemede, AiB entegrasyon ve bölgesel işbirliği için itici güç olarak konumlandırıldı.[37]

26 Kasım 2015'te, Barselona Deklarasyonu'nun 20. yıldönümü vesilesiyle, AiB eş başkanlarının, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı ve Avrupa Birliği Genel Dış Politika ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini'nin ve Ürdün Krallığı Dışişleri Bakanı Nasser Judeh'in girişimiyle Barselona'da AiB çerçevesinde bölgesel işbirliğini geliştirmeye ilişkin politik taahhüdün yenilenmesi amacıyla AiB ülkelerinin Dışişleri Bakanlarının bir araya geldiği gayriresmî bir toplantı düzenlendi.[38]

14 Aralık 2015'te Birleşmiş Milletler Genel Meclisi, Akdeniz için Birlik'e gözlemci statüsünü veren A/70/124 sayılı Kararı kabul etti.[39]

Şubat 2016'da, AiB etiketli “Başarı için Beceriler” projesi Ürdün ve Fas'taki eğitim faaliyetlerini başarıyla tamamlayarak yüksek bir oranda işe yerleştirme gerçekleştirdi. Ürdün ve Fas'ta iş arayanlar arasında işe yerleştirme oranının (115 mezun) %49 olduğu tahmin ediliyor; katılımcıların %6'sı ise stajyerlik pozisyonlarına yerleştirildi.[40]

12 Mart 2016'da, AiB'ye Akdeniz bölgesinde Evrensel Değerler ve İnsan Hakları konusunda yaptığı çalışmalar nedeniyle prestijli Agrupación Española de Fomento Europeo (AEFE) Onur Nişanı verildi.

2 Haziran 2016'da AiB, AB Komisyonu Üyesi Johannes Hahn ve Ürdün İşbirliği ve Planlama Bakanı Imad N. Fakhoury'nin daveti üzerine ilk kez Akdeniz için Birlik Bölgesel İşbirliği ve Planlama Bakanlar Toplantısı gerçekleştirildi.

Bakanlar, gereken kapsayıcı büyüme ve istihdam için olanaklar sağlamanın bir yolu olarak bölgedeki ülkeler arasında ekonomik entegrasyonu güçlendirmeye ihtiyaç olduğunu belirttiler. Bu hususta Akdeniz için Birlik'in oynadığı hayati rolü vurgulayarak, bölge genelindeki projelerin teşvik edilmesi de dahil olmak üzere, AiB Sekreterliği'nin bölgesel işbirliği ve entegrasyondaki ilerlemeyi kolaylaştırmaya yardımcı olmak amacıyla yürüttüğü çalışmaları memnuniyetle karşıladılar.[41]

18-19 Temmuz 2016'da, AiB Tanca bölgesinin kurumsal ortağı olarak MedCOP İklim Konferansı 2016'ya aktif şekilde katılım sağladı. MedCOP İklim Konferansı 2016; iklim sorunları üzerinde çalışan Akdeniz gençler ağının oluşturulması, bölgedeki iklim projelerine yönelik finansmanı daha verimli hale getirmek amacıyla İklim Finansı İşbirliği Bölgesel Komitesi'nin kuruluşu ve Schneider Electric'in AiB Enerji Üniversitesi'ni açması gibi, bir Akdeniz iklim gündeminin formüle edilmesine yardımcı olacak, AiB tarafından desteklenen çeşitli girişim ve projelerin sunulduğu bir forum sağladı.[42]

10-11 Ekim 2016'da, AiB Sekreterliği Barselona'da Kadınların Güçlendirilmesi konulu Üst Düzey Konferansların üçüncüsünü düzenledi. Bu konferans 2014 ve 2015'teki konferansları izliyor ve 2017'nin sonlarında gerçekleştirilmesi planlanan Toplum İçinde Kadınların Rolünü Güçlendirme konulu Dördüncü AiB Bakanlar Konferansı'na hazırlık niteliği taşıyordu. Konferans, 30'dan fazla ülkeden 250 katılımcının Akdeniz'deki mevcut zorluklara bir yanıt olarak kadınların temel katkılarına yatırım yapma ihtiyacını vurguladığı bölgesel bir diyalog forumu oldu.[43]

AiB Paris Bakanlık Deklarasyonu tarafından sunulan talebin ardından Kadınların Toplum İçindeki Rolünü Güçlendirme konusunda bir rapor hazırlandı. Talep, “bir Avrupa-Akdeniz forumu olarak etkili bir takip mekanizması oluşturulmasına ve kadınlarla ilgili politikalar, mevzuat ve bunların uygulanması konusunda etkili bir diyaloğun sağlanmasına” yönelikti.[44]

1 Kasım 2016'da, AiB “Bizerte Gölü'nün Kirliliğe Karşı Korunmasına Yönelik Entegre Program”ı Bizerte, Tunus'ta resmi olarak başlattı. Etkinlik Tunus Başbakanı Yusuf Şahid, Avrupa Birliği Genel Dış Politika ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ve Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Federica Mogherini ve Akdeniz için Birlik Genel Sekreteri Fathallah Sijilmassi'nin katılımıyla gerçekleştirildi. 5 yıllık bir süre içinde toplam 90 milyon Euro'yu aşkın bir bütçeyle yürütülecek olan program, kuzey Tunus'taki Bizerte Gölü’nün temizlenmesi çalışmalarına katkıda bulunarak çevredeki nüfusların yaşam koşullarını iyileştirecek ve Akdeniz'in tamamını etkileyen başlıca kirlenme kaynaklarını azaltacak. Proje, Avrupa Yatırım Bankası ve Avrupa Komisyonu'nun yanı sıra Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası gibi uluslararası finans kuruluşları tarafından destekleniyor.[45]

Kasım 2016'da, AiB Sekreterliği COP22 sırasında Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin (UNFCCC) resmi gözlemcisi oldu[46] ve aynı zamanda Avrupa-Akdeniz bölgesinde Paris Anlaşması'nın hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olmayı amaçlayan belirli bölgesel girişim ve projelerin başlatılmasında aktif şekilde yer aldı.[47]

23 Ocak 2017'de, Akdeniz için Birlik Üye Devletleri, 23-24 Ocak 2017'de Barselona'da “Akdeniz Harekete Geçiyor: İstikrar ve Kalkınma için Gençlik” temasıyla gerçekleştirilen ikinci Bölgesel AiB Forumu'nda AiB eylem yol haritasını destekleyerek Akdeniz'de bölgesel işbirliğini güçlendirmeye yönelik güçlü bir politik taahhütte bulundular[48] Bu Yol Haritası aşağıdaki dört eylem alanına odaklanmaktadır: 

  • AiB üyeleri arasında politik diyaloğun geliştirilmesi;
  • AiB faaliyetlerinin bölgesel istikrar ve insani kalkınmaya katkıda bulunmasını sağlamak;
  • Bölgesel entegrasyonu güçlendirmek;
  • Eyleme geçmek için AiB'nin kapasitesini birleştirmek. 

22 Şubat 2017'de, Akdeniz için Birlik (AiB) Sekreterliği ve İsveç Uluslararası Kalkınma Ajansı (Sida), bölgede daha sürdürülebilir ve kapsayıcı bir kalkınma sağlamak için AiB faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla 6,5 milyon Euro değerinde çok yıllık bir finans anlaşması imzaladı.[49]

10 Nisan 2017'de, Kıbrıs, Fransa, Yunanistan, İtalya, Malta, Portekiz ve İspanya'nın Devlet veya Hükûmet Başkanları Madrid'deki 3. Güney Avrupa Birliği Ülkeleri Zirvesi'nde bir araya gelerek Akdeniz için Birlik'e sağlayacakları desteği yeniden tasdik ettiler ve Birlik'in, “mevcut zorluklarımızı etkili bir şekilde ve toplu olarak ele almak için ortak bölgesel gündemimizin yönetiminde ortak mülkiyetin bir ifadesi olarak, Avrupa-Akdeniz bölgesel işbirliğinin konsolidasyonunda merkezi bir rol oynadığını” vurguladılar.[50]

2017'de, değeri 5,3 milyar Euro'nun üzerinde olan 47 bölgesel işbirliği projesi, 43 Üye Devletin oybirliğiyle sağladığı destekle AiB etiketiyle uyumlu hale getirildi. Projelerin uygulanması hız kazanmaktadır ve projeler uygulandıkları yerlerde olumlu sonuçlar vermektedir.[51]

Hedefler ve somut projeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz için Birlik'in başlıca amacı, bölgesel diyalog ve bölgeye yönelik somut ve yapısal projelerin uygulanmasıyla Avrupa-Akdeniz bölgesinde işbirliğini ve entegrasyonu artırmaktır. AiB'nin desteklediği projeler, her ülkenin istediğinde onaylanmış projelerde yer almasına olanak veren değişken geometri prensibine uyar.

Bölgesel diyalog

[değiştir | kaynağı değiştir]

AiB, yalnızca tek bir ülkenin durumunda değil, bir bütün olarak bölgesel entegrasyon üzerinde bir etki sağlamak için ortak bir Akdeniz gündeminin oluşturulmasına ön ayak olarak, 2004'te oluşturulan Avrupa Komşuluk Politikası karşılıklı çalışmasını[81] ve AiB üye devletlerinin kalkınma politikalarını tamamlamaktadır.

43 üyeye sahip olan AiB, bölgesel önceliklerin belirlenmesi ve bölgenin karşılaştığı başlıca zorluklara ilişkin deneyimlerin paylaşılması için merkezi bir platform görevi görmektedir.[82]

AiB Sekreterliği, bölgesel ve alt bölgesel sektörel diyalog forumları ve takip faaliyetleriyle politik düzeyde alınan kararları uygulamakta; böylece Bakanlık taahhütlerinin takibini sağlamakta ve bölgesel işbirliğini desteklemeye yönelik girişimleri teşvik etmektedir.

Bu amaca ulaşmaya yönelik çalışmalar, diğer kuruluşlar ve bölgesel işbirliği forumlarının (Arap Birliği, Arap Mağrip Birliği) yanı sıra AiB'nin de aktif bir şekilde ilişki içinde olduğu 5+5 Diyaloğu gibi alt bölgesel işbirliği forumlarıyla birlikte yürütülmektedir.[83]

Yapılandırılmış bölgesel diyalog forumları; parlamenterler ve uluslararası kuruluşların temsilcileri, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları, uluslararası finans kuruluşları, kalkınma ajansları, endüstri ve özel sektör, üniversiteler ve düşünce kuruluşları da dahil olmak üzere Akdeniz genelinden 20.000'den fazla paydaşın katılımıyla gerçekleştirilmektedir.[51]

2013'ten bu yana, AB ve Ürdün'ün Eş Başkanlığında Akdeniz gündeminin temel sektörlerine ilişkin on iki bakanlar toplantısı düzenlendi:

  • Toplum içinde kadınların rolünü güçlendirme konulu Bakanlar Toplantısı, Paris, 12 Eylül 2013
  • Ulaşım Konulu Bakanlar Toplantısı, Brüksel, 14 Kasım 2013
  • Enerji Konulu Bakanlar Toplantısı, Brüksel, 11 Aralık 2013
  • Endüstriyel İşbirliği Konulu Bakanlar Toplantısı, Brüksel, 19-20 Şubat 2014
  • Çevre ve İklim Değişikliği Konulu Bakanlar Toplantısı, Atina, 12-13 Mayıs 2014
  • Dijital Ekonomi Konulu Bakanlar Toplantısı, Brüksel, 30 Eylül 2014
  • Mavi Ekonomi Konulu Bakanlar Toplantısı, Brüksel, 17 Kasım 2015
  • Bölgesel İşbirliği ve Planlama Konulu Bakanlar Toplantısı, Ölü Deniz, Ürdün, 2 Haziran 2016
  • İstihdam ve İşgücü Konulu Bakanlar Toplantısı, Ölü Deniz, Ürdün, 26 Eylül 2016
  • Enerji Konulu Bakanlar Toplantısı, Roma, 1 Aralık 2016
  • Su Konulu Bakanlar Toplantısı, Valetta, Malta, 27 Nisan 2017
  • Kentsel Gelişim Konulu Bakanlar Toplantısı, Kahire, 22 Mayıs 2017

*Mart 2015'te, Parlamentolar Arası Genel Dış Politika ve Güvenlik Politikası ile Genel Güvenlik ve Savunma Politikası Konferansı nihai kararlarında[84] AiB'yi "bölgedeki en etkili ve çok yönlü işbirliği forumu" olarak tanımladı.

Mayıs 2016'da, AiB Parlamenterler Meclisi, 12. Genel Kurul Toplantısı'nın nihai deklarasyonunda “AiB'nin Akdeniz'de işbirliği ve bölgesel entegrasyonu teşvik etme konusunda oynadığı öncü niteliğindeki rolün önemini […]” belirtti.[52]

Ocak 2017'de, 43 Üye Devletin Dışişleri Bakanlarının bir araya geldiği ikinci AiB Bölgesel Forumu'nda Avrupa Birliği Genel Dış Politika ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ve Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Federica Mogherini şu açıklamayı yaptı: “Hepimiz bu entegrasyon eksikliği, gerginlik ve anlaşmazlık döngüsünü kırıp Akdeniz için Birlik sayesinde son derece somut eylem alanlarında daha fazla politik diyaloğa ve daha fazla bölgesel entegrasyonel işbirliğine uyumlu bir şekilde yatırım yapmayı amaçlıyoruz.”[53]

Bölgesel projeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

AiB, etiketleme süreciyle vatandaşların hayatları üzerinde doğrudan bir etki yaratabilecek genel bölgesel sorunları ele alan projelere destek vermektedir. AiB etiketi, seçilen projeler için bölgesel bilinirlik ve görünürlük sağlanmasını garanti eder. Ayrıca, AiB'nin finans ortakları ağı sayesinde projelerin finansman olanaklarına erişmelerini sağlar.

AiB'nin sağladığı başlıca katma değer, politika boyutuyla politikanın operasyonel bir şekilde yerinde uygulanan somut projelere dönüştürülmesi arasında oluşan karşılıklı ilişkide yatar. Bu ilişki, çok paydaşlı bir yaklaşımla ilgili politikaların tanımlanmasını da destekler. Yerinde uygulanan projelerin benimsenmesi, “değişken geometri” prensibine uygun şekilde, daha az sayıda ülkenin, tüm ülkelerin onayıyla ortak bir çıkara hizmet eden projelerde işbirliği yapmaya ve bu tür projelere katılım sağlamaya karar verebileceği bir esneklik düzeyi sunar.

Aralık 2015'te 37 proje AiB tarafından etiketlendi.[85] Temmuz 2017 itibarıyla 45'ten fazla proje AiB etiketine sahip oldu:[86]

İnsani kalkınma

[değiştir | kaynağı değiştir]

AiB, paydaşlarla gerçekleştirilen bir danışma sürecinin ardından 2013 yılında, bölgede istihdam edilebilirlik, aracılık hizmetleri ve istihdam yaratma gibi alanlar bakımından müdahale önceliklerini belirleyen ve bu kapsamda belirli projeler geliştirilen bölgesel bir girişim (Med4Jobs) başlattı.[54]

2015 itibarıyla, AiB sekreterliği gençlerin istihdam edilebilirliği ve kapsayıcı büyüme zorluklarını ele alan 13 projeyi etiketlemişti. Politik yetki ve bölgesel diyaloglarda ifade edilen öncelikler çerçevesine oturan bu projeler, çoğu genç insanlar olmak üzere 200.000 lehtarı hedeflemekte ve 1.000'den fazla küçük ve orta ölçekli özel işletmeyi kapsamaktadır.[55]

AiB Kadınların Güçlendirilmesi konusunda da Avrupa-Akdeniz bölgesinde 50.000'den fazla kadının yararlanacağı, 1.000'den fazla paydaşın katılımıyla gerçekleştirilecek, 127 milyon Euro'yu aşkın bir bütçeye sahip 10 projeyi etiketledi.[96]

Gençlerin İstihdam Edilebilirliği ve Kadınların Güçlendirilmesi konularına özellikle odaklanılması, AiB'nin bölgede istikrar ve güvenlik sağlamanın önündeki en temel meseleye yönelik olarak bölgedeki insan sermayesini güçlendirme hedefine uygundur.

Temmuz 2017 itibarıyla, AiB bölgesel İnsani Kalkınma temelini ele alan 26 projeyi etiketledi

İş geliştirme
[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Gençlerin İstihdam Edilebilirliğini ve Girişimcilik Becerilerini Artırma - Maharat MED
  • Akdeniz Girişimcilik Ağı
  • Güney ve Doğu Akdeniz Ülkelerinde Mobil Finans Hizmetleriyle Finansal Erişimi Teşvik Etme
  • Güney Akdeniz'de Kültürel ve Yaratıcı Sektörlerin ve Grupların Geliştirilmesine Yönelik Bölgesel Bir Platformun Kurulması
  • Girişimci Nesil
  • EDILE - Kapsayıcı ve Yerel Güçlendirme Yoluyla Ekonomik Kalkınma[87]
  • EMIPO - EUROMED Yatırım Teşviki ve Gözlemevi[88]
  • EMDC - Avrupa-Akdeniz Mikro, Küçük ve Orta Ölçekli İşletme Geliştirme Merkezi
  • Agadir SME Programı - Agadir Anlaşması üye ülkelerinde KOBİ'lerin rekabet edebilirliğini ve ticareti destekleme
  • YouMatch - “Alet Kutusu Projesi”: Orta Doğu ve Kuzey Afrika (ODKA) bölgesinde gençlere odaklanan, yenilikçi işgücü pazarı hizmetleri için talebe bağlı bir alet kutusunun geliştirilmesi ve uygulanması
Yüksek eğitim ve araştırma
[değiştir | kaynağı değiştir]
  • MedNC - Akdeniz Yeni Şans Ağı
  • HOMERe - Akdeniz Yönetici İşe Alımı için Yüksek Fırsat
  • Gıda Güvenliği ve Kırsal Kalkınma Üzerine Yüksek Eğitim
  • EMUNI Yüksek Lisans Programları
  • Üç alanda EMUNI Doktora Araştırma Programı
  • Risk Bilimi Alanında Yüksek Lisans Çalışma Programı
  • Fes Avrupa-Akdeniz Üniversitesi[92]
  • Doğu Akdeniz Uluslararası Okulu (EMIS)
Sosyal ve sivil işler
[değiştir | kaynağı değiştir]
  • WOMED: "Yeni nesil liderler"
  • CEED GROW: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Büyütme ve Ölçeklendirme
  • Sorumlu Vatandaşlar Oluşturma - Özellikle kız çocukları ve kadınlara karşı okul içi şiddeti önlemeye yönelik vatandaşlık eğitimini teşvik etme
  • Kadınların Güçlendirilmesini Geliştirme
  • Başarı için Beceriler - Kadınlar için İstihdam Edilebilirlik Becerileri
  • İş Kurucusu Olarak Genç Kadınlar
  • Orta Doğu ve Kuzey Afrika (ODKA) bölgesinde kapsayıcı ve sürdürülebilir endüstriyel kalkınma için kadınların güçlendirilmesini teşvik etme[93]
  • Kadınların Sağlık Hakkı - WoRTH Projesi[94]

Sürdürülebilir kalkınma

[değiştir | kaynağı değiştir]

2015'e gelindiğinde, Tunus'taki Bizerte Gölü'nün temizlenmesi, Gazze'de arıtma tesisinin inşa edilmesi ve İmbaba şehrinde entegre kentsel gelişim dahil olmak üzere AiB'nin 43 ülkesi tarafından etiketlenmiş 14 proje bulunuyordu.[95]

Temmuz 2017 itibarıyla, AiB bölgesel Sürdürülebilir Kalkınma temelini ele alan 21 projeyi etiketledi. Bu projelerin bölge genelinde iklimle ilgili eylemler, yenilenebilir enerji, ulaşım, kentsel gelişim, su, mavi ekonomi ve çevre gibi alanlarda önemli sosyo-ekonomik etkiler yaratması beklenmektedir.[51]

Ulaşım ve kentsel gelişim

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • UPFI Sfax Taparura Projesi
  • Bouregreg Vadisi'ni Geliştirme
  • İmbaba Kentsel Yenileme Projesi
  • Ürdün Demiryolu Ağı
  • Trans-Mağrip Otoban Ekseninin Merkezi Bölümünün Tamamlanması
  • LOGISMED Eğitim Faaliyetleri
  • Deniz Otobanı (MoS) Türkiye-İtalya-Tunus Projesi[89]
  • MoS OPTIMED UYGULAMASI - Yeni bir Akdeniz Koridoruna doğru: Güneydoğu limanlarından Kuzeybatı limanlarına
  • UPFI Eriha Çok Alanlı Kentsel Rejenerasyon Projesi
  • İzmir Kentsel Entegre Atık Yönetimi Projesi

Enerji ve iklimle ilgili eylemler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Tafila Rüzgar Çiftliği
  • Schneider Electric AiB Enerji Üniversitesi[90]
  • SEMed Özel Yenilenebilir Enerji Çerçevesi - SPREF

Su ve çevre

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da Su Bütünlüğü Kapasite Oluşturma Programı
  • BlueGreen Med-CS
  • MED RESCP - POST RIO +20: Akdeniz bölgesindeki Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim (STÜ) ve Kaynak Verimliliği (KV) modellerinin benimsenmesini destekleme
  • Akdeniz Su Bilgisi Platformuna doğru
  • Bizerte Gölü'nün Kirliliğe Karşı Korunmasına Yönelik Entegre Program
  • Akdeniz Su Sektörü Yönetim ve Finansmanı
  • "Gazze Şeridi Arıtma Tesisi" Projesi
  • Atıksız bir Akdeniz için PLASTIC-BUSTERS[91]

Kurumlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Barselona Süreci'nin aksine, Akdeniz için Birlik'in getirdiği en büyük yeniliklerden biri sahip olduğu kurumsal mimaridir. Paris Zirvesi'nde, ilişkilerin politik düzeyini yükseltmek, AB ve Akdeniz ortak ülkeleri arasında girişimin daha kapsamlı ortak mülkiyetini teşvik etmek ve Avrupa-Akdeniz Ortaklığı'nın görünürlüğünü artırmak için Birlik'e çeşitli kurumların sağlanmasına karar verildi.[21]

Kuzey ve Güney Eş Başkanlık Sistemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz için Birlik ortak mülkiyetinin garanti edilmesi amacıyla, Devlet ve Hükûmet Başkanları Paris'te, Akdeniz için Birlik'e biri AB'den diğeri ise Akdeniz ortak ülkelerinden olmak üzere iki ülkenin birlikte başkanlık etmesine karar verdi. 27 ülke, AB eş başkanlığın "yürürlükteki Antlaşmalar uyarınca Avrupa Birliği'nin dış temsiliyle uyumlu olması gerektiği" konusunda anlaşmaya vardı.[21] Akdeniz ortak ülkeleri oybirliğiyle seçim yapma ve kendi aralarından eş başkanlığı iki yıl süreyle yenilenemeyecek şekilde üstlenecek bir ülke belirleme kararını aldılar.[21]

2008 ile 2012 yılları arasında Fransa ve Mısır AiB'nin ilk eş başkanlığını üstlendi.

2012 yılında sekreterlik Mısır'ın eş başkanlığını Ürdün'ün, Fransa'nın eş başkanlığını ise Avrupa Birliği'nin devralacağını duyurdu. Eylül 2012'de yapılan bu değişiklik, 28 Haziran'da Barselona'da yapılan yüksek temsilciler toplantısında karara bağlandı.[47]

'Kuzey Başkanlığı 'Güney Başkanlığı
 Fransa (Temmuz 2008 - Mart 2012)  Mısır (Temmuz 2008 - Haziran 2012)
 Avrupa Birliği (Mart 2012 -)  Ürdün (Haziran 2012 -)

AiB Üst Düzey Görevlileri Toplantısı

[değiştir | kaynağı değiştir]

AiB üyesi 43 ülkenin her biri tarafından atanan büyükelçi ve üst düzey Dışişleri Bakanlığı görevlilerinden oluşan AiB Üst Düzey Görevlileri toplantısı, her yıl düzenli aralıklarla birkaç defa olmak üzere Barselona'daki Sekreterlik makamında veya AiB ülkelerinden birinde gerçekleştirilir.[97] Bu toplantının amacı, bölgesel meseleleri tartışmak, kuruluşun politika ve eylemlerine yön vermek ve toplantı heyetine sunulan projeleri etiketlemektir. Her ülke eşit oy hakkına sahiptir ve tüm kararlar oybirliğiyle alınır. Bu toplantıların yanı sıra, özellikle çevre ve iklim değişikliği, dijital ekonomi, kadınların toplum içindeki yeri, ulaşım ve endüstri gibi belirli konulara ilişkin Akdeniz gündemini belirleyen bakanlar toplantıları olmak üzere, başka AiB toplantıları da gerçekleştirilmektedir.

Sekreterlik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz için Birlik Sekreterliği 4 Mart 2010'da Barselona'da düzenlenen resmi törenle açıldı.[98]

Kalıcı Sekreterliğin görevi, sektörel bakanlar toplantısına ilişkin operasyonel takip sağlamak, Avrupa-Akdeniz bölgesi için somut projeleri belirlemek ve bu projelerin uygulanmasını takip etmek, bu projelere finansman sağlayacak ortaklar aramak ve diyalog için çeşitli platformları koordine etmektir.[99]

Avrupa-Akdeniz Dışişleri Bakanları, Kasım 2008'de düzenlenen Marsilya Konferansı'nda Sekreterliğin genel merkezinin Barselona'daki Pedralbes Kraliyet Sarayı'nda olmasına karar verdi.[100] Bakanlar ayrıca bu yeni temel kurumun yapısını ve ilk üyelerinin köken ülkelerini kararlaştırdı:

  • Genel Sekreter oybirliğiyle AB üyesi olmayan bir ülkeden seçilir. Genel Sekreter'in görev süresi üç yıldır ve bir üç yıl daha uzatılabilir.[99] İlk Genel Sekreter, AB, Belçika, Norveç ve Lüksemburg'un eski Ürdün Büyükelçisi ve 2004-2005 arasında Kamu Sektörü Reformu Bakanı olarak görev yapmış olan Ürdünlü Ahmad Khalaf Masa'deh oldu.[101] Masa'deh bir yıl sonra görevinden istifa etti.[102] Temmuz 2011'de bu görevi Faslı diplomat Yusuf Amrani üstlendi. Amrani, Benkirane hükûmeti tarafından Dışişleri Bakanı Vekili olarak görevlendirildiğinde, onun yerini daha önce Avrupa Birliği (2003-2004) ve Fransa (2005-2009) Büyükelçisi olarak görev yapan Faslı Büyükelçi Fathallah Sijilmassi aldı.[47][103] Fathallah Sijilmassi, Fransa Cumhuriyeti'nde Légion d´honneur nişanına sahip bir görevli ve Ordre National du Mérite nişanına sahip bir üst düzey görevlidir.
  • Avrupa-Akdeniz Ortaklığı'nın ortak mülkiyetini artırmak için, AB'den üç ülkeye ve Akdeniz ortak ülkelerinden üçüne altı Genel Sekreter Vekili atandı. İlk üç yıllık dönemde (üç yıl daha uzatılabilir) Genel Sekreter Vekili olarak görev yapan kişiler şunlardır:[104]
    • Panagiotis Roumeliotis (Yunanistan) - Enerji Bölümü;
    • Prof. Ilan Chet (İsrail) - Yüksek Eğitim ve Araştırma Bölümü;
    • Lino Cardarelli (İtalya) - İş Geliştirme Bölümü;
    • Büyükelçi Celia Attard Pirotta (Malta) - Sosyal ve Sivil İşler Bölümü;
    • Dr. Rafiq Husseini (Filistin) - Su ve Çevre Bölümü;
    • Büyükelçi Yiğit Alpogan (Türkiye) - Ulaşım ve Kentsel Gelişim Bölümü.

Akdeniz için Birlik Sekreterliği Mart 2010'da Barselona'da düzenlenen resmi törenle açıldı.[98]

2017 itibarıyla AiB sekreterliği; Avrupa Komisyonu, EIB, BERD ve CDC'den görevlendirilmiş üst düzey görevlilerin kalıcı katılımıyla 20'den fazla ulustan 60 kişilik personele sahiptir.[105]

Diğer kuruluşlar ve Avrupa-Akdeniz kurumları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa-Akdeniz Parlamenterler Meclisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa-Akdeniz Parlamenterler Meclisi (AAPM), Avrupa-Akdeniz Ortaklığı çerçevesi içinde yeni bir kurum değildir. Meclis 3 Aralık 2003'te Avrupa-Akdeniz Dışişleri Bakanları tarafından Napoli'de kuruldu ve ilk genel kurul toplantısını 22-23 Mart 2004 tarihinde Atina'da gerçekleştirdi. AAPM, Avrupa-Akdeniz ülkelerinden parlamenterleri bir araya getirir ve aşağıdaki konularla ilgili dört kalıcı komiteye sahiptir:[106]

  • Politik İşler, Güvenlik ve İnsan Hakları
  • Ekonomik, Finansal ve Sosyal İşler ve Eğitim
  • Yaşam Kalitesi, İnsani Alışveriş ve Kültürün Teşviki
  • Avrupa-Akdeniz Ülkelerinde Kadın Hakları

AAPM, ayrıca Enerji ve Çevre konulu geçici bir komiteye sahiptir. AAPM'nin rolü, "Birlik'in yasal parlamenter ifadesi" olarak kabul edilmesi nedeniyle Akdeniz için Birlik'in kuruluşundan bu yana güçlenmiştir.[21]

Avrupa-Akdeniz Bölgesel ve Yerel Meclisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

2008'de Marsilya'da düzenlenen Avrupa-Akdeniz Dışişleri Konferansı'nda Bakanlar, AB Bölgeler Komitesi'nin bir Avrupa-Akdeniz Yerel ve Bölgesel Yetkililer Meclisi (Fransızca: ARLEM) kurulması teklifini kabul ettiler. Bu meclisin amacı Akdeniz için Birlik üyesi 43 ülkenin yerel ve bölgesel temsilcileriyle AB kurumları arasında bir köprü oluşturmaktır.[107]

AB katılımcıları AB Bölgeler Komitesi'nin üyeleri ve aynı zamanda Avrupa-Akdeniz Ortaklığı ile bağlantılı diğer AB kurumlarının temsilcileridir. Akdeniz ortak ülkelerinin katılımcıları ise kendi ulusal hükûmetleri tarafından atanan bölgesel ve yerel yetkili makam temsilcileridir. ARLEM, 31 Ocak 2010'da Barselona'da resmi olarak kuruldu ve ilk genel kurul toplantısını gerçekleştirdi. ARLEM'in eş başkanlığı görevini AB Bölgeler Komitesi Başkanı Luc Van den Brande ve Fas'ın Al Hoceima Belediye Başkanı Mohammed Boudra yürütmektedir.[108]

Anna Lindh Vakfı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel merkezi Mısır'ın İskenderiye şehrinde bulunan Anna Lindh Kültürler Arası Diyalog Vakfı, Nisan 2005'te kuruldu. Avrupa-Akdeniz ülkelerinin sivil toplum kuruluşlarını kapsayan bir ağ olan vakıf, kültürler arası diyaloğun ve karşılıklı anlayışın teşvik edilmesini amaçlamaktadır.[109]

Paris Zirvesi'nde Anna Lindh Vakfı'nın BM Medeniyetler İttifakı ile birlikte Akdeniz için Birlik'in kültürel boyutundan sorumlu olmasına karar verildi.[21]

Eylül 2010'da Anna Lindh Vakfı "Avrupa-Akdeniz Kültürler Arası Eğilimler 2010" başlıklı bir rapor yayınladı.[110] Ortak algılar ve bölge genelinde Akdeniz için Birlik'in görünürlüğü hakkındaki bu değerlendirme, Akdeniz için Birlik ülkelerinden 13.000 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen bir Gallup Kamuoyu Araştırmasına dayanmaktadır.

Diğer kuruluşlarla ve Avrupa-Akdeniz kurumlarıyla ortaklıklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz için Birlik, bir diyalog ve işbirliği platformu olarak global, bölgesel ve alt bölgesel kuruluşlarla stratejik ortaklıklar kurmaktadır.

Geçtiğimiz birkaç yıl boyunca AiB, çeşitli Mutabakat Anlaşmalarının imzalanması yoluyla ilgili paydaşlarla olan bağlarını güçlendirdi: 

  • CIHEAM (Uluslararası Akdeniz İleri Düzey Tarım Bilimi Çalışmaları Merkezi) - 8 Ocak 2015
  • EESC (Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi) - 13 Ocak 2015
  • İspanya Ekonomi ve Rekabet Gücü Bakanlığı - 26 Ocak 2015
  • AFAEMME (Akdeniz İş Kadını Örgütleri Birliği) - 11 Şubat 2015
  • Akdeniz Uluslararası İşbirliği ve Yerel Kalkınma Ajansı - 16 Şubat 2015
  • Mısır İngiliz Üniversitesi - 14 Mart 2015
  • EMUNI Üniversitesi (Avrupa-Akdeniz Üniversitesi) - 8 Nisan 2015
  • IRU (Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği) - 10 Nisan 2015
  • IPEMED (Institut de Prospective économique du monde Méditerranéen) - 4 Mayıs 2015
  • UNIDO - 22 Mayıs 2015
  • BUSINESSMED - 9 Haziran 2015
  • KEİ (Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü) - 18 Haziran 2015
  • UNESCO - 14 Ekim 2015
  • CETMO (Batı Akdeniz Ulaştırma Çalışmaları Merkezi) - 26 Kasım 2015
  • Enerji Şartı Sekreterliği - 26 Kasım 2015
  • EMUNI Üniversitesi - 1 Şubat 2016
  • Uluslararası Enerji Ajansı - 17 Şubat 2016
  • Service de la Coopération Marocaine - 8 Mart 2016
  • BM Habitat - 5 Nisan 2016
  • Conseil de la Région Tangier-Tétouan-Al Hoceima - 22 Haziran 2016
  • İspanya Dışişleri ve İşbirliği Bakanlığı - 29 Temmuz 2016
  • ANIMA Yatırım Ağı - 7 Eylül 2016
  • Groupe interacadémique pour le développement - 29 Eylül 2016
  • IEMed (Avrupa Akdeniz Enstitüsü) - 20 Ocak 2017
  • SIDA (İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı) - 23 Ocak 2017
  • BM Güney-Güney İşbirliği Ofisi - 24 Ocak 2017
  • Fundación Mujeres por Africa - 24 Ocak 2017
  • AGADIR Teknik Birimi - 24 Ocak 2017
  • MENBO Kalıcı Sekreterliği - 10 Mart 2017
  • EMUNI Üniversitesi - 14 Mart 2017
  • Konrad Adenauer Stiftung - 10 Nisan 2017
  • Dünya Verimli Çözümler Birliği - 24 Mayıs 2017
  • SDSN Akdeniz - 1 Haziran 2017
  • Institut Méditerranéen de l'Eau - 8 Haziran 2017
  • Fes Avrupa-Akdeniz Üniversitesi - 20 Haziran 2017
  • IEMed - 20 Temmuz 2017

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Öneri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Akdeniz İçin Birlik'i kendi seçim kampanyası esnasında teklif etti. Teklif başlangıçta Sarkozy'un seçim kampanyasının bir parçası olarak yapıldı. Sarkozy'nin seçim zaferinden ise sonra fikir tekrarlandı ve düzenlendi. Bir kısmı Avrupa'yla bütünleşmiş, bir kısmıysa ayrı olan müslüman dünyaya mal olabilecek potansiyel bölüme rağmen, Sarkozy bu inisiyatifi İsrail ile Arap komşuları arasındaki barışı sağlayacak bir fırsat olarak görüyor. Fransa'nın 2008'in 2. yarısındaki Avrupa Birliği Dönem Başkanlığında bir yönetim sisteminin kurulması umuluyor. 23 Ekim 2007'de Sarkozy bütün Akdeniz ülkelerinin liderlerini, "Siyasal, ekonomik ve kültürel bir birliğin temellerinin, katı eşitliğin ilkeleriyle kurulabileceğini" görüşmek üzere Haziran 2008'de Fransa'da yapılacak olan Akdeniz Zirvesi'ne davet etti.

Eleştiriler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz İçin Birlik, çalışmalarının ayrıntılarının belirsiz olması nedeniyle büyük eleştiriler almaktaydı. Akdeniz ülkelerinde AB etkisinin daha da azalacağı, hem AB'ye hem de Akdeniz Birliği'ne üye olan devletlerin bazı AB kararlarını önemsemeyeceğinden endişelenilmekteydi. Ayrıca bu ülkelerde özellikle insan hakları ve sosyal haklarda kayıplar ve polisin tutumunda kötülüşmelerin olması beklenmekteydi.

Nicolas Sarkozy 2007 Fransa Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce Toulouse'da konuşurken.

Değişiklikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

2008'in başlangıcında Sarkozy, AB'den ve komisyondan yayılan karşıtlık yüzünden Akdeniz İçin Birlik planlarını değiştirmeye başladı. Şubatı'nın sonunda, o yılın Avrupa işlerinden sorumlu Fransız bakanı Pierre Jouyet, "Akdeniz'e ilişkin hiçbir birliğin" olmadığını, ama bölgedeki AB yapılarını ve politikalarını "Tamamlamak ve zenginleştirmek" için "Akdeniz için birlik" olduğunu belirtti. Almanya Başbakanı Angela Merkel'le yapılan bir toplantıdan sonra, projenin sadece Akdeniz'e kıyısı olan AB ülkelerini değil bütün AB'yi kapsayacak şekilde kabul edildiği ve mevcut Barselona sürecinin üzerine inşa edileceği bildirildi. Türkiye de, projenin artık AB üyeliğine bir alternatif olarak tasarlanmadığını Fransa'dan aldığı garantiyle kesinleştirip birliğe katılmayı kabul etti. Akdeniz İçin Birlik, 13 - 14 Temmuz 2008'de başlatıldı.

Üyeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bayrak Ülke Nüfus Yüzölçümü
km²
Avrupa Birliği Almanya Almanya 82.314.906 357.050
Arnavutluk Arnavutluk 3.600.523 28.748
Avrupa Birliği Avusturya Avusturya 8.316.487 83.871
Avrupa Birliği Belçika Belçika 10.584.534 30.528
Birleşik Krallık Birleşik Krallık 60.587.300 244.820
Bosna-Hersek Bosna-Hersek 3.981.239 51.197
Avrupa Birliği Bulgaristan Bulgaristan 7.679.290 110.912
Cezayir Cezayir 33.333.216 2.381.740
Avrupa Birliği Çekya Çekya 10.306.709 78.866
Avrupa Birliği Danimarka Danimarka 5.457.415 43.094
Avrupa Birliği Estonya Estonya 1.342.409 45.226
Fas Fas 33.757.175 446.550
Filistin Devleti Filistin 3.800.000 6.020
Avrupa Birliği Finlandiya Finlandiya 5.289.128 338.145
Avrupa Birliği Fransa Fransa 63.392.140 674.843
Avrupa Birliği Hollanda Hollanda 16.372.715 41.526
Avrupa Birliği Hırvatistan Hırvatistan 4.453.500 56.542
Avrupa Birliği İrlanda İrlanda 4.239.848 70.273
Avrupa Birliği İspanya İspanya 45.116.894 506.030
İsrail İsrail 7.184.000 20.770
Avrupa Birliği İsveç İsveç 9.142.817 449.964
Avrupa Birliği İtalya İtalya 59.131.287 301.318
Karadağ Karadağ[56] 678.177 13.812
Avrupa Birliği Kıbrıs Cumhuriyeti Kıbrıs 766.400 9.251
Avrupa Birliği Letonya Letonya 2.281.305 64.589
Avrupa Birliği Litvanya Litvanya 3.373.991 65.303
Lübnan Lübnan 4.099.000 10.452
Avrupa Birliği Lüksemburg Lüksemburg 476.200 2.586
Avrupa Birliği Macaristan Macaristan 10.066.158 93.030
Avrupa Birliği Malta Malta 404.962 316
Monako Monako 32.671 1,95
Moritanya Moritanya 3.069.000 1.030.700
Mısır Mısır 80.335.036 980.869
Avrupa Birliği Polonya Polonya 38.116.486 312.683
Avrupa Birliği Portekiz Portekiz 10.599.095 92.391
Avrupa Birliği Romanya Romanya 21.565.119 238.391
Avrupa Birliği Slovakya Slovakya 5.396.168 49.037
Avrupa Birliği Slovenya Slovenya 2.013.597 20.273
Suriye Suriye[57] 20.314.747 185.180
Tunus Tunus 10.102.000 163.610
Türkiye Türkiye[56] 76.667.864 783.562
Ürdün Ürdün 5.924.000 89.342
Avrupa Birliği Yunanistan Yunanistan 11.125.179 131.990
Bayrak Gözlemci ülkeler Nüfus Yüzölçümü
km²
Libya Libya 6.036.914 1.759.540

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e  [1] 5 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  4. ^ a b c d e "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  6. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 25 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  9. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  11. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  12. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2011. 
  21. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  28. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  29. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  30. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  31. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  32. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  33. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  34. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  35. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  36. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  37. ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  38. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  39. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  40. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  41. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  43. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  44. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  45. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  47. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  49. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  50. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  51. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  52. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  53. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  54. ^ "Tunisia: UfM to hold Mediterranean Economic Conference September 17-18". 9 Eyl 2013. 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024. 
  55. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  56. ^ a b Avrupa Birliği adayı.
  57. ^ 22 Haziran 2011'de üyeliğini askıya aldı.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Akdeniz_için_Birlik&oldid=33847418" sayfasından alınmıştır