Azra Erhat

Azra Erhat
Azra Erhat
	Azra Erhat
Doğum	4 Haziran 1915; Şişli, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	6 Eylül 1982 (67 yaşında); İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Bülbülderesi Mezarlığı, İstanbul
Meslek	Yazar, çevirmen, akademisyen
İkamet	İstanbul, Ankara
Milliyet	Türk
Vatandaşlık	Türkiye
Dönem	20. yüzyıl
Konu	Mitoloji, Tarih, Hümanizm, Mavi Anadoluculuk
Önemli ödülleri	Habib Törehan Bilim Ödülü (1959) -A. Kadir ile birlikte- İlyada Destanı çevirisi 1. Cilt; Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü (1961) İlyada Destanı çevirisi 3. Cilt;
	Etkilendikleri Halikarnas Balıkçısı;

Azra Erhat (4 Haziran 1915; Şişli, İstanbul - 6 Eylül 1982; İstanbul), Türk deneme ve inceleme yazarı, Eski Yunan ve Roma dilleri uzmanı, filolog, arkeolog, çevirmen ve düşünce insanı. Özellikle Eski Yunan klasiklerinden yaptığı çevirilerle tanınmıştır. A. Kadir ile birlikte gerçekleştirdiği İlyada ve Odissea çevirileri referans kabul edilir.

Yaşamı

4 Haziran 1915'te İstanbul-Şişli’de doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Belçika’da yaptı. 1939’da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ni bitirerek Klasik Filoloji Bölümünde Georg Rohde'nin asistanı olarak göreve başladı. 1946’da doçent oldu. 1948’de aynı fakültedeki öğretim üyeleri Pertev Naili Boratav, Behice Boran, Adnan Cemgil, Niyazi Berkes’le birlikte üniversiteden uzaklaştırıldı. 1949-1950 arasında Yeni İstanbul ve Vatan gazetelerinde çalıştı. Uluslararası Çalışma Örgütünde (ILO) kütüphanecilik yaptı.

İlk çevirileri Tercüme dergisinde çıktı. Sofokles, Aristofanes gibi yazarların eserlerini Türkçeye kazandırdı. Yeni Ufuklar dergisinin yazarlarından biri olan Erhat, bu dergi çevresinde gelişen Hümanist anlayışın öncüleri arasında yer aldı. Batı uygarlığının kökenini Anadolu’ya dayandıran ve Anadolu kültürlerini bir bütün olarak gören Halikarnas Balıkçısı ile aynı görüşleri paylaştı ve aralarında derin bir yakınlık doğdu. Yine çok yakınındaki Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte çevirdiği Hesiodos’un Theogonia ve "İşler ve Günler" adlı yapıtlarıyla Hesiodos üzerine araştırmaları, 1977'de "Hesiodos, Eserleri ve Kaynakları" adıyla basıldı. Bu üç isim bir arada "Mavi Yolculuk" terimini Türk ve dünya literatürüne kazandırdılar.

Azra Erhat'ın Bülbülderesi Mezarlığı'nda bulunan aile kabristanı (Mart 2022)

Azra Erhat, kansere yakalandı. Londra'da tedavi gördü, ama sonuçsuz kaldı. 6 Eylül 1982'de 67 yaşındayken İstanbul'da öldü. Bülbülderesi Mezarlığı'na defnedildi. Azra Erhat'ın vasiyeti üzerine; mezar taşında Füreya Koral'ın yaptığı bir kuş vardır. 2016 yılında Erhat'ın mezar taşındaki kuş saldırıya uğramıştır.^[1] 2022'de saldırı yinelenmiş, Koral'ın çalışması parçalanmıştır. İBB Miras tarafından onarılarak yerine tekrar konmuştur.^[2]

Atatürk'ü İlyada kahramanlarından Hektor'a benzetmesinin bir dönem sebep olduğu tartışmalarla da gündeme gelmiştir.

Şadan Gökovalı'nın manevi annesidir.

Eserleri

Mavi Anadolu (1960) (Gezi Yazısı)
Mavi Yolculuk (1962) (Gezi Yazısı)
İşte İnsan-Ecce Homo (1969) (Deneme)
Mitoloji Sözlüğü (1972) (Mitoloji)
Mektuplarlıya Halikarnas Balıkçısı (1975) (Mektup)
Sevgi Yönetimi (1978) (Deneme)
Karya'dan Pamfilya'ya Mavi Yolculuk (1979)
Troya Masalları (1981) (Çocuk Masalı)
Düşün Yazıları, Halikarnas Balıkçısı (1981) (yayıma hazırlayan)
Homeros - Gül ile Söyleşi (1999)
Osmanlı Münevverinden Türk Aydınına (2002) (Eleştiri)
Gülleylâ'ya Anılar (2002) (Anı)

Çevirileri

İlyada (1967) A. Kadir ile birlikte
Odysseia (1970) A. Kadir ile birlikte
Hesiodos, Eserleri ve Kaynakları (1977)- Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
Eşekarıları, Kadınlar Savaşı ve Diğer Oyunlar, Aristophanes - Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
Lysistrata Kadınların Savaşı, Aristophanes - Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
Gargantua, François Rabelais - Sabahattin Eyüboğlu, Vedat Günyol ile birlikte
Tepegözlerin Mağarasında, Homeros - A. Kadir ile birlikte
Yedi Deniz, Piri Reis - A. Kadir ile birlikte
Şölen - Dostluk, Platon - Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
Zincire Vurulmuş Prometheus, Aiskhylos - Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
Savaş Uçuşu, Antoine De Saint Exupery
Küçük Prens, Antoine De Saint Exupery (1968)
Dişi Kedi, Colette
Cicim, Colette
İzu Dansözü, Yasunari Kavabata, 1968

Ödülleri

A. Kadir ile birlikte İlyada destanından yaptığı çevirinin birinci cildi 1959'da Habib Törehan Bilim Ödülü'nü, üçüncü cildi 1961'de Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü'nü aldı.

Kaynakça

^ HIZLAN, Doğan. "Füreya'nın kuşu parçalandı". Hürriyet. 4 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.
^ "İBB Miras tespit etti: Azra Erhat'ın mezarına ikinci saldırı". Cumhuriyet. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.

Dış bağlantılar

canyayinlari.com
Azra Erhat 100 Yaşında (İstanbul Üniversitesi, Klasik Filoloji Topluluğu Yayınları, Sayı 1)

[1] HIZLAN, Doğan. "Füreya'nın kuşu parçalandı". Hürriyet. 4 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.

[2] "İBB Miras tespit etti: Azra Erhat'ın mezarına ikinci saldırı". Cumhuriyet. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.

[1]

[2]