Internet Explorer
 | |
 Windows 8.1 üzerinde çalışan Internet Explorer 11 | |
| Geliştirici(ler) | Microsoft |
|---|---|
| İlk yayınlanma | 16 Ağustos 1995) |
| Son yayınlanma | 9 Mayıs 2023)[1] |
| Güncel sürüm | Windows: 11.0.1000 (13 Aralık 2022)) Mac: 5.2.3 (16 Haziran 2003) Unix: 5.01 SP1 (2001) |
| İşletim sistemi | Microsoft Windows |
| Platform | Windows Windows Mobile Mac OS Xbox 360 Xbox One Solaris Hiçbir platformda geliştirilmemektedir. |
| Erişilebilirlik | 95 dil[2] |
| Tür | Web tarayıcısı RSS Okuyucu |
| Lisans | Özel mülk yazılım (Windows lisansı gerektirir) |
| Resmî sitesi | Windows Internet Explorer |
Windows Internet Explorer (çev. 'İnternet Gezgini' ya da 'İnternet Kâşifi') ya da eski adıyla Microsoft Internet Explorer, Microsoft tarafından geliştirilen bir web tarayıcısıdır. Microsoft Windows, Mac OS ve Unix sürümleri vardır, öte yandan 15 Haziran 2022 tarihinden itibaren tarayıcı desteklenmediği için artık hiçbir sürümü geliştirilmemektedir. Eski bilgisayarlarda Microsoft Windows ile birlikte öntanımlı olarak gelen Internet Explorer'ın Windows'a bütünleşik gelmesinden dolayı tarayıcı piyasasının büyük bir bölümünü elinde bulundurmaktaydı. Windows Vista ile birlikte adı Windows Internet Explorer olarak değiştirildi. O dönem Microsoft tarafından yalnızca güvenlik yaması yayınlandı. 12 Ocak 2016'dan itibaren Internet Explorer 11 sadece tüketicilere resmi destek vermiştir. 16 Nisan 2019 tarihinde Internet Explorer'ın gözden geçirilmiş son güncellenmiş hali Windows Server 2012 ve Windows Embedded 8 Standard için yayınlandı.[3] Microsoft 20 Mayıs 2021'de, Windows 10 LTSB ve LTSC sürümleri haricindeki Windows 10 edisyonları için 15 Haziran 2022'de Internet Explorer için tam desteğin kesileceği ardından alternatifin eski siteler için IE modlu Microsoft Edge olacağı açıklandı.[4] [5] Açıklandığı şekilde LTSB ve LTSC sürümleri haricindeki Windows 10 edisyonları için Internet Explorer'ın desteği 15 Haziran 2022 tarihinde Microsoft tarafından kesildi.
Geçmiş
[değiştir | kaynağı değiştir]Internet Explorer, ilk 4 sürümü boyunca Netscape ile rekabet için geliştirilmekte olan bir ürün olduğundan o dönemdeki gelişmelerle ilgili detaylara tarayıcı savaşları sayfasında ulaşılabilir.
Yapılış
[değiştir | kaynağı değiştir]Internet Explorer'ın ilk sürümü Spyglass, Mosaic tarayıcısı taban alınarak 1995 yılında yapılmıştır ve Microsoft ile Spyglass ile yapılan anlaşmaya göre Spyglass Microsoft'un IE ile elde ettiği kârın dörtte birini alacaktır. 3. sürümüne kadar dikkat çekmeyen bir tarayıcı olan Internet Explorer'ın pazardaki rakibi Netscape Navigator idi.
Internet Explorer ikinci sürümüyle birlikte teknolojik gelişmelere ayak uydurmaya başladı: Mac OS ve Windows desteği, SSL, HTTP çerezleri, RealAudio, VRML ve NNTP.
Yükseliş
[değiştir | kaynağı değiştir]Teknik olarak hep geriden gelen IE, Internet Explorer 3 ile birlikte Microsoft tarayıcısını teknik açıdan geliştirdi:
- CSS desteği
- Metabilgi ve PICS desteği
- Multimedia (ses ve video) desteği
- Java applet desteği
- ActiveX desteği
Microsoft Office'in birçok ürünü bir araya sunmasından dolayı popüler olduğunu fark eden Microsoft, yeni Internet Explorer'ına bir e-posta istemcisi, adres defteri, NetMeeting ve Windows Media Player'ı da entegre etti. Ayrıca, İnternet servis sağlayıcılar için otomatik olarak ayarları yapılmış bir Internet Explorer sunma olanağından dolayı tüm ağ paketleri Internet Explorer ile gelmeye başladı.
Netscape'e pazar payında ciddi olumsuz etki yaratan olay ise Internet Explorer'ın 4. sürümüyle geldi. Microsoft işletim sistemi pazarındaki tekelci olmasının yararını kullanarak Internet Explorer'ı Windows'a öntanımlı genel internet tarayıcısı yaptı. Ayrıca IE'nin yavaş yavaş Netscape'in sağladığı tüm olanakları sağlamaya sonradan da olsa başlaması, son kullanıcının IE'den başka bir tarayıcı aramamasına neden oldu böylece IE pazar payını çok artırdı ve tarayıcı savaşlarında birinciliği ele geçirdi.
Sorunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Internet Explorer'ın yaşadığı en büyük sorun internet dünyası tarafından koyulan standartlara uymaması ve kendi standartlarını dayatmasıdır. Internet Explorer 7'de de bu sorun sürmektedir. Ancak Internet Explorer 9 için çalışmalar sırasında Microsoft W3C'de görev almaktadır ve standartlara uyum sorununun büyük ölçüde giderilmesi beklenmektedir.
Buna ek olarak, Internet Explorer ile Windows'u entegre etme fikri mahkemeler tarafından da yasal bulunmadı. Microsoft, tekelcilikle ilgili ABD ve ardından AB tarafından dava edildi. Microsoft, iki davadan ancak Windows'a bir "varsayılan program seç" düğmesi koyarak beraat edebildi. Ancak bu düğmeyi sonradan kaldırdı.
Teknik Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Internet Explorer 7. sürümüyle birlikte Mozilla Firefox 2'den sonra sonunda sekmeli gezinti, haber kaynağı, arama çubuğunun yanına bir arama motoru gibi özellikleri kullanıcılarına sunabilmiştir.
Internet Explorer 1
[değiştir | kaynağı değiştir]16 Ağustos 1995 yılında çıkmıştır.
Internet Explorer 2
[değiştir | kaynağı değiştir]Windows'da 22 Kasım 1995 yılında çıkmıştır. Mac OS'de de Nisan 1996'da çıkmıştır. Windows'daki sürümü 2.01'dir. Mac OS'deki sürümü 2.1'dir.
Internet Explorer 3
[değiştir | kaynağı değiştir]Windows'da 3 Ağustos 1996'da çıkmıştır. Mac OS'de de 8 Ocak 1997'de çıkmıştır. Windows ve Mac OS sürümü 3.0'dır. Mart 1997 yılında kararlı sürümü 3.02 çıktı.
Internet Explorer 4
[değiştir | kaynağı değiştir]Windows'da Ekim 1997'de çıkmıştır. Mac OS'de de 6 Ocak 1998'de çıkmıştır. Unix'de 4 Mart 1998'de çıkmıştır. Kararlı sürümü 4.01 Service Pack 2'de Windows'da 9 Ocak 1999'da çıkmıştır. Mac OS'de de kararlı sürümü 4.5'tir.
Internet Explorer 5
[değiştir | kaynağı değiştir]Mac OS sürümü 5.1.7'dir. Mac OS X sürümü 5.2.3'tür. 18 Mart 1999'da çıkmıştır. Kararlı sürümü Temmuz 2000'de çıkmıştır. Kararlı sürümü 5.5'tir.
Internet Explorer 6
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Ağustos 2001'de çıkmıştır. Kararlı sürümü 5 Mayıs 2008'de çıkmıştır. Kararlı sürümü 6.0'dır.
Internet Explorer 7
[değiştir | kaynağı değiştir]
Internet Explorer 7, 2006 yılında çıkmıştır ve tarayıcı adına bir milat olarak değerlendirilebilir. Bunun nedeni, Internet Explorer 6'dan yaklaşık beş yıl sonra yayınlanması ve adının Windows Internet Explorer olarak değiştirilmesidir. Internet Explorer 7, performans açısından daha önceki sürümlere göre düşük bir derecedeydi. Bu sürümün genel geliştirilme aşaması Beta 1, Beta 2, Preview Beta 3, Beta 3, RC1 ve bitiştir. Güvenlik açısından bakıldığında, Kimlik Avı Filtresi ve Windows Vista'da tam Windows Defender uyumluluğu özellikleri dikkat çekmiştir. Kasım 2006 döneminde son sürümü yayınlanmıştır. Windows XP SP2, Windows Server 2003 SP1 işletim sistemlerine sonradan yüklenebilmektedir ve Windows Vista'nın tüm sürümleriyle birlikte varsayılan tarayıcı olarak gelmektedir. Diğer yeni özellikler ise Sık Kullanılanlar düğmesi ve Sık Kullanılanlar ile ilgili ayarların yapıldığı bir düğme; ağ sitelerinin kendilerine özel küçük logolar ki bunu her ağ sitesi tasarımcısı kendisi tasarlar ve bu logo, sekme çubuğunda ve adres çubuğunun sol tarafında görüntülenir; sekmeli gezinti, birden fazla sekme ile daha verimli çalışmayı sağlar. Windows XP Service Pack 2'den eski Windows işletim sistemlerini desteklememektedir. 18 Ekim 2006'da çıkmıştır. Kararlı sürümü 28 Nisan 2009'da çıkmıştır. Kararlı sürümü 7.0.6002.18005'tir.
Internet Explorer 8
[değiştir | kaynağı değiştir][6]Internet Explorer 8, 2009 yılında çıkmıştır. Tarayıcının Alpha sürümü Acid2 testini geçmiştir. Microsoft, ilk olarak Beta 1 sürümünü 5 Mart 2008 tarihinde indirilmeye sundu. Internet Explorer 8 Beta 1, yalnızca beş dilde (İngilizce, Almanca, Fransızca, İspanyolca, Japonca) yayınlanmıştır. Ardından, yaklaşık beş ay sonra yani 27 Ağustos 2008 tarihinde Beta 2 yayınlandı. Beta 1 ile Beta 2 arasında, özellik bakımından bazı farklar bulunmaktaydı. Beta 2 ile gelen SmartScreen Filtresi ve InPrivate Gözatma özellikleri eklenmiştir. Beta 2 ilk aşamada beş dilde ve daha sonra 16 Eylül 2008 tarihinde tüm dillerde kullanıcılara sunulmuştur. 2008 Eylülünden sonra, beta testçiler ve genel kullanıcıdan gelen geribildirimler değerlendirildi ve 2008 Kasımında geribildirim değerlendirme süreci sona ermiştir. Aralık 2008 içerisinde ise Windows 7 ile Pre-RC1 sunulmuştur. Beta 2'den yaklaşık beş ay sonra, RC1 sürümü 26 Ocak 2009 tarihinde tüm dillerde genel kullanıcıya sunulmuştur. RC1 ile InPrivate Gözatma'ya ek olarak, InPrivate Filtreleme özelliği de gelmiştir. Uyumluluk Görünümü, otomatik olarak bu sürümde yer almaktadır. Yani eğer bir ağ sitesine girildiğinde, o ağ sitesi Internet Explorer 8 ile uyumlu değilse Uyumluluk Görünümü, kendi kendine devreye girerek Internet Explorer 7 kipine geçmektedir. Beta 2 sürümünde JavaScript destekleyen ağ sitelerine girildiğinde, kullanıcı, Uyumluluk Görünümü düğmesine basmak zorundaydı ve JavaScript verimi RC1 ile fark edilir derecede artırılmıştır. Beta 2 ile genel tarayıcı verimi, Beta 1'e göre artırıldı fakat bu verim, RC1 ile daha fazla yükseltildi. Bitiş sürümü ise 19 Mart 2009 tarihinde yayımlanmıştır.
Windows XP Service Pack 2 veya Service Pack 3 (yalnızca 32 bit sürümleri), Windows Server 2003 Service Pack 2 (32 bit ve 64 bit sürümleri), Windows Vista Service Pack 1 veya Service Pack 2 (32 bit ve 64 bit sürümleri) ya da Windows Server 2008 (32 bit ve 64 bit sürümleri) için ayrı sürümler halinde yayınlandı. Zaten Windows 7 üzerinde dahili internet tarayıcısı olarak bulunmaktadır. 19 Mart 2009'da çıkmıştır. Kararlı sürümü 22 Şubat 2011'de çıkmıştır. Kararlı sürümü 8.0.7601.17514'tür
Internet Explorer 9
[değiştir | kaynağı değiştir]Internet Explorer 9 (veya kısaca IE9), üç haftalık bir ürün geliştirme sürecinin sonucunda, gizli bir teknik önizleme sürümü sunulmuştur ve bu sürüm 2009 Microsoft Profesyonel Geliştirici Konferansı'nda (PDC 2009) tanıtılmıştır. Bu aşamadan sonra diğer kısımların geliştirilmesine başlanmıştır. Bu kısa geliştirme süresince, tüm CSS 3.0 seçicileri, border-radius CSS 3 özelliği, daha hızlı JavaScript, gömülü ICC (International Color Consortium: Uluslararası Renk Konsorsiyumu) v2/v4 ve hızlandırılmış donanım desteği eklenmiştir. Bu sürüm için planlanan en dikkat çeken yeni özellik ise ağ sitelerini görüntüleme konusunda, tarayıcı donanımlardan da yaralanacak; en başta ekran kartı ki bu da Direct2D ve DirectWrite uygulamalarıyla bağlantılı olarak çalışacak; böylece ağ sitelerinin görüntülenme verimi ve görüntü kalitesi artırılmış olacaktır.
2010 Mart ayından Ağustosa kadar beş teknik önizleme sürümü yayımlandı. 15 Eylül 2010 tarihinde ise genel bir beta çıkarıldı. Bu betada, yeni özelliklerin hemen hemen tümü yer almakla birlikte tarayıcıya yeni bir yüz katan kullanıcı arayüzünde büyük değişiklikler görülmektedir. 14 Mart 2011 tarihinde kararlı sürümü yayımlanan Internet Explorer 9, Windows XP'yi desteklememektedir.[6] Kararlı sürümü 14 Temmuz 2015'te çıkmıştır. Kararlı sürümü 9.0.40 9.0.8112.16421'dir.
Kullanıcı arayüzü değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sekmeler adres çubuğunun sağ tarafına alındı.
- Saydam sekmeler.
- "Geri" düğmesi büyütülmüş ve aşağısındaki sınıra kadar birleştirilmiştir.
- "Giriş Sayfası", "Sık Kullanılanlar" ve menülerin yer aldığı düğmeler daha basit, küçük ve işlevseldir ve aynı zamanda bu düğmeler tarayıcının en sağına yerleştirilmiştir.
Diğer özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- CSS 3.0 için tam destek.
- HTML5 için tam destek.
- DirectWrite sayesinde metin öğeleri daha düzgün görüntüleniyor.
- Direct2D ve Direct3D sayesinde 2 ve 3 boyutlu görüntüler ve genel sayfa görünümü daha kaliteli.
Internet Explorer 10
[değiştir | kaynağı değiştir]26 Ekim 2012 tarihinde Windows 8 ve Windows Server 2012 ile beraber piyasaya sürülmüştür. 26 Şubat 2013 tarihinde Windows 7 için indirilebilir hale gelmiştir. Windows 7 SP1'den önceki Windows sürümlerine destek vermemektedir. Kararlı sürümü 9 Aralık 2014'te çıkmıştır. Kararlı sürümü 10.0.23 10.0.9200.17183'tür.
Yenilikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- HTML5 Sürükle & Bırak ve CSS3 desteği geliştirildi.
- Windows 8 ve Windows RT için uygun hale getirildi.
- Adres çubuğu ve diğer tarayıcı bölümleri aşağıya alındı. Bu bölüm artık kullanılmadığında bir süre sonra gizleniyor. Tekrar açılması için Mouse'nin sağ tuşuna basılması gerekiyor.
- Ayrıca Microsoft Modern UI modunda çalışan İnternet Explorer 10 için Flash desteği için çalışmaktadır.[7]
Internet Explorer 11
[değiştir | kaynağı değiştir]- Windows 8.1 ile birlikte 17 Ekim 2013 tarihinde kullanıma açılmıştır. Windows 7 için 7 Kasım 2013 tarihinde yayınlanmıştır.[8] Kararlı sürümü 11.0.24 11.0.9600.18057'dir.
Yenilikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Geliştirici araçlarına WebGL için destek eklendi.
- JavaScript geliştirmeleri eklendi.
- WebCrypto özelliği eklendi.
- InPrivate Gözatma
- InPrivate Filtreleme
- SmartScreen Filtresi
- Uyumluluk Görünümü
- Geliştirici Araçları
- Sık Kullanılanlar çubuğu geliştirildi
- Önerilen Siteler
- Hızlandırıcılar
- Son Gözatma Oturumunu Yeniden Aç özelliği
- Ağ Dilimleri
İyileştirilen Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Genel tarayıcı veriminde önemli iyileştirmeler.
- Java veriminde önemli iyileştirmeler.
- Tarayıcı arayüzünde iyileştirmeler.
- Kendi kendine gruplandırılan sekmeler.
- Eklentileri Yönet üzerinde değişiklikler.
- Arama kutusunda bir arama yapıldığında, eğer tarayıcıya birden fazla arama sağlayıcısı eklendi ise anında arama sağlayıcılar arasında geçiş yapmak mümkün.
- Ayrıca, tarayıcıya görüntü arama sağlayıcısı eklendiyse arama sırasında, görüntüler/resimler, arama bölümünde küçük boyutlu olarak görüntüleniyor.
- Akıllı adres çubuğu ve önceden ziyaret edilen ağ siteleri listesinde önemli değişiklikler.
- Sık kullanılanlara eklenen web siteleri, Sık Kullanılanlar çubuğunun yanında, simgeleri ve başlıkları ile görüntüleniyor.
- CSS 2.1 desteği.
- SSL 3.0 desteği.
Kısa bir süre önce bu program Microsoft Edge olarak değiştirildi. Bu nedenle artık İnternet Explorer kullanım dışı bırakıldı.
Logoları
[değiştir | kaynağı değiştir]-
2012-2022 arasında Internet Explorer 10 – 11 logosu.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Microsoft Update Kataloğu". microsoft.com (İngilizce). 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023.
- ^ "Internet Explorer 10 for Windows 7 released in 95 languages" (İngilizce). blogs.technet.com. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015.
- ^ "Internet Explorer 11 for Windows Server 2012 and Windows Embedded 8 Standard: April 16, 2019". Microsoft. 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ "Internet Explorer 11 - Microsoft Lifecycle". learn.microsoft.com (İngilizce). 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023.
- ^ "Lifecycle FAQ - Internet Explorer and Microsoft Edge". learn.microsoft.com (İngilizce). 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023.
- ^ a b "Internet Explorer 9 Windows XP'ye gelmeyecek!". chip.com.tr. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015.
- ^ "Download Internet Explorer 11 (Offline installer)" (İngilizce). windows.microsoft.com. 30 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015.
- ^ "Windows 8.1 and Internet Explorer 11" (İngilizce). blog.atomic8ball.com. 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015.
.svg){kind=logo}
