İbnü'r-Râvendî
İbnü'r-Râvendî | |
|---|---|
| Doğum | y. 827, Tahirî Sultanlığı |
| Ölüm | 911[1] (84 yaşında), Saffârî Emirliği |
| Meslek | Kur'ân âlimi (eskiden), filozof ve kâtip.[1] |
İbnü'r-Râvendî (Farsça: ابن الراوندي) (Tam adı: Ebü'l-Hüseyin İbnü'r-Râvendi Ahmed bin Yâhya bin Muhammed bin İshak),[2] Fars İslam âlimi, filozof ve yazardır.[1] İslâm topraklarında yaşamış dehri filozoflardandır. Dehriyyun, İslâm felsefesindeki materyalizm anlayışıdır. Onun görüşlerine göre madde sonsuzdur. (Ezeli ve ebedidir) Yani yoktan var edilmemiştir. (Yaratılmamıştır) Her şey zaman içinde kendi kendine var olur. Dolayısı ile bir yaratıcı yoktur. Zamanın kendisi tanrıdır. Eleştirileri İsmâil’îyye ve Mu'tezile akımlarınca irdelenmiştir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Horasan'ın Merverrûz şehrine bağlı Rîvend Köyü'nde dünyaya geldi.[3] İbn Nedim'e göre, önceleri Mu'tezile'den iken, El-Cahız'ın Faziletü'l-Mu'tezile adlı eseriyle resmîleştirdiği Abbâsi Hâlifesi Memun'un sarayında örgütlenen bu mezhepteki aşırı Şiî aleyhtarlığının etkisiyle daha sonraları Şiî-Râfızîliği benimsedi.[4]
Abbâsîler devrinde Dehrîler
[değiştir | kaynağı değiştir]Abbâsî Hâlifesi Ebû Câʿfer "el-Mansûr" hür fikirli bir şahsiyetti. O nedenle de diğer dinlerden olanlara karşı pek müsamahakâr davranmıştı. Hâlifenin tâbibi “Hasib” kendisinin Hristiyan olduğunu açıkça söyleyen bir “zındık” idi. Ayni hâlifenin kâtibi “Yezid bin El-Feyz” ise Mani idi. “Mâniler” ve kendilerine “Dehrîler” adı verilen hür düşünceli ve materyalist filozoflar, Hâlife Muhammed "el-Mehdî bi’l-Lâh" zamanında ise zındıklık töhmetiyle idama, hapse ve i’tisafa uğradılar. “İbn-i Râvendî” yandaşlarından olan “Salih bin Abd’ûl-Kuddus” H. 166 / M. 783 yılında Hâlife Mehdî tarafından idam ettirilmiştir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ebû Câʿfer "el-Mansûr"
- Ebû `Abd Allâh "el-Mehdî bi’l-Lâh"
- Abbâsîler devrinde Alevîler
- Süleyman Uludağ, İslam Düşüncesinin Yapısı, s. 140- 240
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Diyanet İslâm Ansiklopedisi, Cilt 21, Sahife 179-184, İstanbul, 2000.
- ^ "Encyclopedia Iranica, "EBN RĀVANDĪ, ABU'l-ḤOSAYN AḤMAD"". 29 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2014.
- ^ İbnü'l Cevzî.
- ^ İbn Nedim, Fihrist, sahife 217-218.
