Yemek borusu kanseri
| Yemek borusu kanseri | |
|---|---|
_CRUK_175.svg) | |
| Karaciğere sıçramış, ilerlemiş safhadaki yemek borusu kanserini gösteren şema | |
| Uzmanlık | Onkoloji, Genel cerrahi, Gastroenteroloji  |
Yemek borusu kanseri (ya da özafagus kanseri), boğaz ile mide arasında uzanan ve özafagus olarak da bilinen yemek borusundan kaynaklanan bir kanser türüdür.[1] Sık görülen belirtiler arasında yutma güçlüğü ve kilo verme sayılabilir. Diğer belirtilere örnek olarak yutma sırasında ağrı, ses kısıklığı, köprücük kemiği etrafındaki lenf bezlerinin şişerek büyümesi, kuru öksürük ve muhtemelen kanlı öksürük ya da kan kusma (hematemez) verilebilir.[2]
Türleri ve nedenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu hastalığın iki temel alt türü, gelişmekte olan ülkelerde daha yaygın olan yemek borusu skuamöz hücreli karsinomu (sıklıkla ESCC olarak kısaltılır) ve gelişmiş ülkelerde daha yaygın olan yemek borusu adenokarsinomudur (EAC).[1] Daha seyrek rastlanan türleri de vardır.[1] Skuamöz hücreli karsinom, yemek borusunun iç yüzeyini çevreleyen epitel dokudan kaynaklanır.[3] Adenokarsinom ise, yemek borusunun alt üçte birlik bölümünde bulunan ve sıklıkla zaten bağırsak hücresi türüne dönüşmüş olan (bu durum Barrett özafagusu olarak bilinir) bez hücrelerinden kaynaklanır.[1][4] Skuamöz hücreli türün en yaygın sebepleri tütün, alkol, çok sıcak içecekler ve yetersiz beslenmedir.[5] Adenokarsinom türünün en yaygın sebepleri ise tütün içilmesi, obezite ve reflüdür.[5]
Teşhis ve tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hastalığın teşhisi endoskopi (bir fiberoptik kamera) ile yapılan biyopsi yoluyla konulur.[6] Hastalıktan korunma yolları arasında sigarayı bırakma ve sağlıklı beslenme sayılabilir.[1][2] Tedavide kanser evreleme ile kanserin yeri temel alınır ve kişinin genel durumu ile bireysel tercihleri de dikkate alınır. Küçük şekilde lokalize skuamöz hücreli kanserlere, tedavi ümidiyle sadece cerrahi yöntemler uygulanabilir. Diğer çoğu durumda, cerrahi yöntemlerin yanında radyoterapi içeren ya da içermeyen kemoterapi kullanılır.[6] Daha büyük tümörlerin büyümesi kemoterapi ve radyoterapi ile yavaşlatılabilir.[1] Hastalık çok yayılmışsa ya da hasta ameliyata alınamayacak durumdaysa çoğunlukla palyatif (hafifletici) bakım önerilir.[6] Tedavinin sonuçları hastalığın derecesiyle ve diğer tıbbi durumlar ile ilgilidir, ama teşhiste sıklıkla geç kalındığından dolayı genellikle yetersiz olma eğilimindedir.[1][7] Beş yıllık yaşam oranı %13 ila %18 civarındadır.[2][8]
Epidemiyoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]2012 itibarıyla, yemek borusu kanseri dünya genelinde yıllık 456.000 yeni vakayla en yaygın sekizinci kanser türüdür.[1] 1990 yılındaki 345.000 ölüm vakasına karşılık 2012’de yaklaşık 400.000 ölüme neden olmuştur.[1][9] Ölüm oranları ülkeden ülkeye büyük değişkenlik gösterir ve ortaya çıkan vakaların yaklaşık yarısı Çin’de görülür. Erkeklerde görülme sıklığı kadınlarda görülme sıklığının yaklaşık 3 katıdır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j Montgomery, EA; ve diğerleri. (2014). "Oesophageal Cancer". Stewart, BW; Wild, CP (Ed.). World Cancer Report 2014. World Health Organization. ss. 528-543. ISBN 9283204298.
- ^ a b c Ferri, FF, (Ed.) (2012). "Esophageal Tumors". Ferri's clinical advisor 2013. Philadelphia, PA: Mosby (Elsevier). ss. 389-391. ISBN 9780323083737. 4 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2015.
- ^ Kelsen, David (2007). Gastrointestinal oncology: principles and practices (2.2erişimtarihi=12 Haziran 2015 bas.). Philadelphia, Pa.: Lippincott Williams & Wilkins. s. 4. ISBN 9780781776172. 27 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Whittemore, edited by David Schottenfeld, Joseph F. Fraumeni, Jr.; associate editors, Graham A. Colditz, Jonathan M. Samet, Alice S. (2006). Cancer epidemiology and prevention (3.3erişimtarihi=12 Haziran 2015 bas.). Oxford: Oxford University Press. s. 697. ISBN 9780199747979. 27 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Zhang, HZ; Jin, GF; Shen, HB (Jun 2012). "Epidemiologic differences in esophageal cancer between Asian and Western populations". Chinese journal of cancer. 31 (6). ss. 281-6. doi:10.5732/cjc.011.10390. PMC 3777490 $2. PMID 22507220.
- ^ a b c Stahl, M; Mariette, C; Haustermans, K; Cervantes, A; Arnold, D; ESMO Guidelines Working, Group (Oct 2013). "Oesophageal cancer: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up". Annals of oncology : official journal of the European Society for Medical Oncology / ESMO. Cilt 24 Suppl 6. ss. vi51-6. doi:10.1093/annonc/mdt342. PMID 24078662. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2015.
- ^ Enzinger PC, Mayer RJ (2003). "Esophageal cancer" (PDF). N. Engl. J. Med. 349 (23). ss. 2241-52. doi:10.1056/NEJMra035010. PMID 14657432. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2015.
- ^ "SEER Stat Fact Sheets: Esophageal Cancer". National Cancer Institute. 27 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2014.
- ^ Lozano, R; Naghavi, M; Foreman, K; Lim, S; Shibuya, K; Aboyans, V; Abraham, J; Adair, T; Aggarwal, R (15 Aralık 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). ss. 2095-128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |