İçeriğe atla

Öksürük ilacı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Öksürük şurubu sayfasından yönlendirildi)
Öksürük ilacı
Öksürük ilaçları genellikle öksürük baskılayıcılar ve balgam söktürücüler içerir.
Diğer adlarÖksürük ve soğuk algınlığı ilacı, öksürük şurubu, linctus

Öksürük ilacı öksürük ve öksürükle ilgili durumların tedavisinde kullanılan ilaçlara verilen isimdir. Öksürük ilaçları ikiye ayırılabilir: kuru öksürüklerin tedavisinde kullanılan öksürük dindirici antitussifler ve balgam üreten öksürüklerin tedavisinde kullanılan ekspektoranlar.

Tipler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çeşitli öksürük tipleri için kullanılabilecek birçok farklı öksürük ve soğuk algınlığı ilacı vardır. Ticari ürünler, aşağıdaki madde türlerinden herhangi birinin veya birkaçının çeşitli bileşimlerini içerebilir:

  • Mukokinetikler veya mukolitikler, solunum yollarından, akciğerlerden, bronşlardan ve soluk borusundan mukusun temizlenmesine yardımcı olan ilaç sınıfıdır. Örneğin: karbosistein, ambroksol ve bromheksin.
  • Balgam söktürücüler, mukus ve balgam üretimini artırırken öksürüğü kolaylaştırdığı iddia edilen maddelerdir. Örneğin: asetilsistein ve guaifenesin.
  • Öksürük önleyiciler veya öksürük baskılayıcılar, öksürüğün kendisini baskılayan maddelerdir. Örneğin: kodein, folkodin, dekstrometorfan, noskapin ve butamirat.
  • Antihistaminler, alerjik riniti hafif yatıştırabilir ve burun akıntısı ve sulu gözler gibi diğer ilişkili belirtileri azaltabilir. Örneğin: difenhidramin, klorfeniramin, bromfeniramin, loratadin ve setirizin.
  • Dekonjestanlar sinüs enfeksiyonlarında burun tıkanıklığını iyileştirebilir. Örneğin: efedrin, fenilefrin, psödoefedrin ve oksimetazolin.
  • Ateş veya ağrı kesici. Örneğin: parasetamol (asetaminofen) ve ibuprofen veya naproksen gibi NSAID'ler.
  • Ayrıca bal veya takviye şurubu gibi öksürüğü yumuşatması gereken çeşitli maddeler de kullanılır.

Etkinlik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Öksürük ilaçlarının etkinliği, özellikle çocuklarda sorgulanabilir.[1][2] 2014 yılında yapılan Cochrane incelemesinde, "OTC ilaçlarının akut öksürükte etkinliği lehinde veya aleyhinde iyi bir kanıt olmadığı" sonucuna varmıştır.[3] Bazı öksürük ilaçları, üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı öksürükler dahil, yetişkinlerdeki akut öksürükler için plasebolardan daha etkili olmayabilir.[4] Amerikan Göğüs Hastalıkları Koleji (ing:American College of Chest Physicians) öksürük ilaçlarının bakterilerin neden olduğu ve aylarca sürebilen boğmaca adlı bir öksürüğü tedavi etmek için tasarlanmadığını vurgulamaktadır.[5] Zatürre vakalarında reçetesiz satılan hiçbir öksürük ilacının etkili olduğu bulunmamıştır.[6] KOAH, kronik bronşit veya soğuk algınlığı olanlarda önerilmez.[7][8] Kanser'de öksürüğü olanlara tavsiyelerde bulunmak için yeterli kanıt yoktur.[9]

İlaçlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Dekstrometorfan (DXM), viral üst solunum yolu enfeksiyonu olan erişkinlerde öksürüğü azaltmada orta derecede etkili olabilir. Ancak çocuklarda etkili bulunmamıştır.[10]
  • Kodein bir zamanlar öksürük baskılayıcılarda "altın standart" olarak görülürdü, ancak bu konumu artık sorgulanmaktadır.[11] Bazı plasebo kontrollü deneyler, çocuklarda akut öksürük dahil olmak üzere bazı öksürük biçimlerine karşı etkisiz olduğunu bulmuştur.[12][13] Bu nedenle çocuklar için önerilmez.[13][14] Ayrıca, hidrokodon'un çocuklarda yararlı olduğuna dair bir kanıt yoktur.[15] Benzer şekilde, 2012 Hollanda kılavuzu, akut öksürüğü tedavi etmede kullanılmasını önermemektedir.[16]
  • Piyasada bulunan diğer bazı öksürük tedavilerinin viral üst solunum yolu enfeksiyonlarında etkili olduğu gösterilmemiştir. Bunlar yetişkinler için şu maddeleri içerir: antihistaminikler, antihistamin-dekonjestan kombinasyonları, benzonatat, anti astım-balgam söktürücü-mukolitik kombinasyonları, balgam söktürücü-bronkodilatör (bronş genişletici) kombinasyonları, lökotrien inhibitörleri, ambroksol ve guaifenesin, bazen analjezikler, ateş düşürücüler, antiinflamatuarlar ve antikolinerjiklerle; çocuklar için: burnu temizlemek için antihistaminikler, dekonjestanlar veya alerji ve astım için bunların ve lökotrien inhibitörlerinin bileşenleri.[10] Ancak, antihistaminler özellikle çok küçük çocuklarda, kronik veya özel olmayan öksürük durumunda ampirik tedavi olarak kullanılamaz.[17] Uzun süreli difenhidramin kullanımı, yaşlı insanlarda olumsuz sonuçlarla ilişkilidir.[18]

Antitussifler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aslında koruyucu bir refleks olan öksürük, sık ve şiddetli olduğu durumlarda akciğerlerde tahrişe neden olabilir. Öksürük refleksi çok güçlüdür ve tamamıyla bastırılması mümkün değildir. Bununla beraber, kuru öksürük (balgam üretmeyen) veya çok sık öksürük antitussifler ile tedavi edilmelidir.

Antitussifler öksürüğü hafifletir veya ortadan kaldırırlar. Genellikle sık ve şiddetli kuru öksürüğün olduğu durumlarda kullanılırlar. Bunu merkezi (beyin üzerine) veya lokal (solunum yolu üzerine) bir şekilde etki ederek öksürük refleksini bastırırlar.

Dekstrometorfan, noskapin, etil morfin ve kodein merkezi etki eden antitussiflerdendir.

Narkotik olmayan antitussif ilaçlarla teskin edilemeyen öksürük durumlarında güçlü antitussif etkisi olan metadon ve onun türevi olan normetadon kullanılabilir.

Lokal (periferik - çevresel) etki eden antitussiflere lokal anestezikler ve özofagusu (yemek borusunu) kaplayan bazı yatıştırıcılar örnek olarak verilebilir.

Oksolamin, solunum yollarının sinir reseptörlerinin irritasyona azalmaya neden olan anti-inflamatuar etkisiyle örnek verilebilir[19]

Ekspektoranlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekspektoran, trakeal veya bronşiyal mukusun ekspektorasyon (göğüs atımı) veya öksürük şeklinde dışarı atımını arttıran ilaçlara veya şifalı bitkilere verilen isimdir. Ekspektoranlar balgam üreten öksürüklerin tedavisinde kullanılır.

Bazı bitkisel ekspektoranlar:

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Medsafe cough and cold group "Minutes of the Second Cough and Cold Review Group Meeting". 25 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2009. 
  2. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Sp2018 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ Smith, SM; Schroeder, K; Fahey, T (24 Kasım 2014). "Over-the-counter (OTC) medications for acute cough in children and adults in community settings". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 11 (11): CD001831. doi:10.1002/14651858.CD001831.pub5. PMC 7061814 $2. PMID 25420096. 
  4. ^ Knut Schroeder; Tom Fahey (2002). "Systematic review of randomised controlled trials of over the counter cough medicines for acute cough in adults". British Medical Journal. 324 (7333): 329-331. doi:10.1136/bmj.324.7333.329. PMC 65295 $2. PMID 11834560. 30 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2006. 
  5. ^ "New Cough Guidelines Urge Adult Whooping Cough Vaccine; Many OTC Medications Not Recommended for Cough Treatment" (Basın açıklaması). American College of Chest Physicians. 9 Ocak 2006. 8 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2006. 
  6. ^ Chang, CC; Cheng, AC; Chang, AB (10 Mart 2014). "Over-the-counter (OTC) medications to reduce cough as an adjunct to antibiotics for acute pneumonia in children and adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 3 (3): CD006088. doi:10.1002/14651858.CD006088.pub4. PMID 24615334. 
  7. ^ Vestbo, Jørgen (2013). "Therapeutic Options" (PDF). Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. ss. 19-30. 
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Mal2017 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ Molassiotis, A; Bailey, C; Caress, A; Brunton, L; Smith, J (8 Eylül 2010). Molassiotis, Alex (Ed.). "Interventions for cough in cancer". The Cochrane Database of Systematic Reviews (9): CD007881. doi:10.1002/14651858.CD007881.pub2. PMID 20824870. 
  10. ^ a b Dealleaume L, Tweed B, Neher JO (October 2009). "Do OTC remedies relieve cough in acute upper respiratory infections?". J Fam Pract. 58 (10): 559a-c. PMID 19874728. 
  11. ^ ed, Kian Fan Chung ... (2008). Pharmacology and therapeutics of cough. Berlin: Springer. s. 248. ISBN 9783540798422. 
  12. ^ Bolser DC, Davenport PW (February 2007). "Codeine and cough: an ineffective gold standard". Current Opinion in Allergy and Clinical Immunology. 7 (1): 32-6. doi:10.1097/ACI.0b013e3280115145. PMC 2921574 $2. PMID 17218808. 
  13. ^ a b Goldman, RD (Dec 2010). "Codeine for acute cough in children". Canadian Family Physician. 56 (12): 1293-4. PMC 3001921 $2. PMID 21156892. 
  14. ^ "FDA acts to protect kids from serious risks of opioid ingredients contained in some prescription cough and cold products by revising labeling to limit pediatric use". U.S. Food and Drug Administration (FDA) (Basın açıklaması). 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2018. 
  15. ^ Paul, IM (Feb 2012). "Therapeutic options for acute cough due to upper respiratory infections in children". Lung. 190 (1): 41-4. doi:10.1007/s00408-011-9319-y. PMID 21892785. 
  16. ^ Verlee, L; Verheij, TJ; Hopstaken, RM; Prins, JM; Salomé, PL; Bindels, PJ (2012). "[Summary of NHG practice guideline 'Acute cough']". Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. 156: A4188. PMID 22917039. 
  17. ^ Chang, AB; Peake, J; McElrea, MS (16 Nisan 2008). "Anti-histamines for prolonged non-specific cough in children" (PDF). The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2010 (2): CD005604. doi:10.1002/14651858.CD005604.pub3. PMC 8896440 $2. PMID 18425925. 
  18. ^ Ruxton, K; Woodman, RJ; Mangoni, AA (August 2015). "Drugs with anticholinergic effects and cognitive impairment, falls and all-cause mortality in older adults: A systematic review and meta-analysis". British Journal of Clinical Pharmacology. 80 (2): 209-20. doi:10.1111/bcp.12617. PMC 4541969 $2. PMID 25735839. 
  19. ^ "NCATS Inxight Drugs — OXOLAMINE". drugs.ncats.io (İngilizce). 2 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Öksürük_ilacı&oldid=34198698" sayfasından alınmıştır