Maraş Muharebesi
| Maraş Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kurtuluş Savaşı Güney Cephesi | |||||||
 Sütçü İmam'ın Fransız askerlere kurşun atışı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Kuvâ-yi Milliye | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Arslan Bey (Toğuzata) Kılıç Ali Bey (Ali Kılıç) |
 Henri Gouraud General Quérette Yarbay Robert Normand Binbaşı Corneloup Yüzbaşı Pierre-Jean Daniel André | ||||||
| Güçler | |||||||
| 30.000 (sivil milisler de dahil olmak üzere) | 45.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 4000 ölü |
6500 ölü 280 yaralı 170 kayıp 300 ağır yaralı | ||||||
| 5.000-12.000 ölü Ermeni sivil. (Bunların 3.000'i Türk , Kürt ve Çerkes köylüler arasında öldürülen Ermeni sivillerdi )[1] | |||||||
Maraş Muharebesi, I. Dünya Savaşı'nda yenilmesi üzerine, Osmanlı İmparatorluğu ile 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Mütarekesi[2] çerçevesinde Anadolu'nun birçok yeri gibi Maraş'ın da işgal altına girmesi ile işgal güçlerine karşı 21 Ocak 1920'de başlayan direniş, 12 Şubat 1920 tarihinde işgalin ortadan kalkması ile sonuçlanmıştır.
Sütçü İmam olayı
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaş çıkacağının ilk kıvılcımı 31 Ekim 1919'da Sütçü İmam Olayı ile yaşandı. Ermeni-Fransız Lejyon askerlerin Uzunoluk Hamamı'ndan çıkan peçeli Türk kadınlarına el uzatmaları sonucunda ayaklanan Türkler Ermeni-Fransızlara saldırmaya çalışsa da Ermeni-Fransız askerler, olaya müdahale etmek isteyen Çakmakçı Sait'i yaraladı.[3] Sütçü İmam'ın da karşılık vererek Ermeni-Fransız lejyonerlere kurşun atmasından sonra kısa süreli bir arbede yaşandı.[4]
Bayrak Olayı
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Kasım 1919'da Agop Hırlakyan Ağa'ın evinde Fransız komutanı için bir dans tertiplenir. Komutanın dansa davet ettiği Ermeni kızı "Sizinle dans etmekten mazurum. Çünkü kendimi esarette hissediyorum. Kalede Türk Bayrağı dalgalandığı sürece, sizinle dans edemem" diyerek teklifini kabul etmez. Bunun üzerine kaledeki Türk Bayrağı indirilir.[5][6] Fransızların şehrin kalesindeki Türk Bayrağı'nı indirmeleri, suçsuz kişileri öldürmeleri, Maraş ileri gelenlerini tutuklamaları tepkileri artırdı. Ulu Cami İmamı Rıdvan Hoca'nın "Kalesinde bayrağı dalgalanmayan ülkede cuma namazı kılınmaz!" sözü, halkı Fransızlara karşı harekete geçirdi. Kaleye saldıran Maraş halkı, içerideki Fransız askerlerini etkisiz hâle getirip yeniden Türk bayrağını dikti. Bunun üzerine 72 gün boyunca şehrin her yanında çatışma çıktı. Muharebe sırasında yaşanan en büyük çarpışma Türkoğlu Savunması idi. Ayrıca Pazarcık'ta da bir savunma yapılmıştır. Afşin ve Elbistan çevresinden de önemli derecede yardım gönderilmiştir.[7] Daha sonra Fransızlar şehri 11 Şubat 1920'de boşalttı.[8] Fransızlar İslahiye yolunda Kuvâ-yi Milliye saldırılarına uğradı. Böylece 200 kayıp verdi.
Savaş sonucunda
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Fransız askerler, Islahiye tarafına geri çekildi. Hemen ardından Mustafa Kemal ve Kâzım Karabekir birer telgraf çekerek Millî Kuvvetler'in galibiyetini kutladı.[9]
- Maraş'taki birlikler Urfa'ya yardım olarak gönderildi.
- Güney Cephesi'nde Kuvâ-yi Milliye'nin kendine güveni arttı.
- Türk Kurtuluş Savaşı'ndan sonra Maraş'a 5 Nisan 1925'te İstiklal Madalyası ve 7 Şubat 1973'te Kahraman unvanı verildi.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ The Lions of Marash (1973) Kerr p. 122.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2009.
- ^ "Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi". 11 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2010.
- ^ Alim Öztürk (2007). "T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 1". Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü. ss. s. 26.
- ^ Özakman, Turgut (24 Ekim 2005). "Bir bayrak için". ERMENİ KIZA HAVA OLSUN DİYE BAYRAK İNDİRDİ. Hürriyet. 26 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2020.
- ^ "Bayrak Olayı". Milli Mücadele. Kahramanmaraş Belediyesi. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2009.
- ^ Metin Özdamarlar (2009). "Millî Yemin (1919-1921)". Timaş Yayınevi. ss. s. 26.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2009.